Impact corona duidelijk voelbaar binnen Food

Van hamsteren tot sluitingen: impact op foodservice is groot

De gehele foodservice, van horeca, catering tot haar toeleveranciers, wordt sterk geraakt. Verwachtingen zijn nog steeds ronduit slecht en we verwachten minimaal twee tot drie maanden stilstand waarna herstel pas in Q3 inzet. De meest supermarkten kennen ondertussen wel een sterke groei van de vraag, hoewel na de eerste ‘hamsterweken’ deze groei alweer afvlakte. Ook zien we dat supermarktondernemers geraakt worden doordat hun ‘to go’ winkel gesloten is, of doordat zij gevestigd zijn in sterk toeristische regio’s of grensstreken waar de vraag voor een deel wegvalt.

Bij versspeciaalzaken zoals bakkers en slagers zien we een wisselender beeld. Aan de ene kant profiteren ze van de toenemende vraag naar boodschappen. Aan de andere kant is er last van lege winkelstraten, het sluiten van eigen horeca-faciliteiten en het wegvallen van het leveren aan lokale horeca. Veel ondernemers beginnen dan ook online diensten om hun producten bij klanten te krijgen.

Wegvallen export en aangescherpte regels voor arbeid redenen tot zorg

Veel producenten maken zich zorgen over arbeid in het algemeen. Van het inbouwen van de anderhalve meter-regel in het productieproces tot een hoger ziekteverzuim. Daarnaast komen veel medewerkers uit andere landen waarvan grenzen gesloten zijn. Niet alleen dreigt er zo schaarste voor productie en oogst, maar ook gebrek aan chauffeurs en technisch geschoolde expats.

Ontwikkelingen in import & export zijn voor ons lastiger te verklaren door de complexiteit en dynamiek van de internationale handel. Zo zijn er EU-landen die zulke strikte controles uitvoeren dat er veel oponthoud is bij de grens. Ook zijn er landen buiten de EU volledig afgesloten. Er ontstaan allerlei logistieke knelpunten in de aanvoer waardoor schaarste in specifieke grondstoffen kunnen ontstaan. Dit wordt versterkt door hamstergedrag en speculatief handelen door landen en bedrijven. De grootste uitdaging voor de export is echter het wegvallen van de foodservicemarkt in Europa. De verschuiving richting foodretail vangt dit voor een deel op, maar alsnog loopt de terugval in omzet in sommige gevallen op tot tientallen procenten. Dit zien we bijvoorbeeld bij bier, vis en (frites)aardappelen.

De grafiek toont de geschatte, minimale terugval of groei in omzet per afzetkanaal op jaarbasis, waarbij we uitgaan van sluiting van horeca tot en met 1 juni. Vervolgens verwachten we geleidelijk herstel en openstelling in de zomer, gevolgd door een recessie in de tweede helft van 2020. Cijfers zijn in verhouding tot 2019. Disclaimer: de impact van de ‘anderhalve meter-richtlijn’ is de grote onzekere variabele in onze berekeningen, bij langdurig verscherpte maatregelen kan de omzetterugval bij met name restaurants en fastservice aanzienlijk hoger zijn.

Verwachtingen restaurants, toeleveranciers en groothandels

Voor restaurants en fastservice, zoals cafetaria’s en fastfoodketens, betekent de lock-down een volledige terugval van omzet. Een deel ervan is is opgevangen door thuisbezorgen of afhalen, maar dit is soms nog lastig voor restaurants: ze verkijken zich op de bezorg/afhaalmarkt en sluiten alsnog de deuren. Fastservice kan beter inspelen op de afhaal- en thuisbezorgmarkt. Ook zijn ze minder gevoelig voor een recessie. We verwachten dan ook dat ze sneller herstellen dan klassieke restaurants, hoewel de anderhalve meter-regel ook hier impact heeft. Verder zal de recessie nog tot in 2021 gevolgen hebben voor zowel de zakelijke markt als bedrijven die afhankelijk zijn van toerisme.

Toeleveranciers en groothandels hebben dezelfde omzetproblemen als een groot deel van hun klanten: een sterke omzetterugval in lock-down en daarna last van recessie en beperkende maatregelen. Groothandels met cash & carry hebben tijdens de lock-down de vrijstelling om als supermarkt te opereren en pakken hierdoor nog een deel van hun weggevallen omzet terug.

Verwachtingen voor cateringbedrijven

Afhankelijk van event-, bedrijfs- of inflight catering is de impact verschillend, maar overal wel groot. Zo zijn alle evenementen uitgesteld, is het vliegverkeer nagenoeg stilgelegd en blijft de zakelijke markt het hele jaar onder druk staan. Bedrijfskantines draaien op laag pitje door het vele thuiswerken en de sluiting van out-of-home markt en het onderwijs. Op middellange termijn is herstel van deze markt afhankelijk van de ontwikkeling werkgelegenheid en de bouw van nieuwe kantoorgebouwen. Ook zullen consumenten en bedrijven terughoudend zijn in nieuwe vliegreizen.

Verwachtingen Food retail

Door de sluiting van de horeca zetten vooral supermarkten hogere volumes om tijdens de lock-down. Tegelijkertijd neemt de aanloop door de anderhalve meter-maatregelen af, voorzien we minder ‘fun-shoppen’ onder andere doordat toerisme wegvalt en lopen de kosten door alle maatregelen op. Supermarkten winnen vaak ‘maagaandeel’ in een recessie (maagaandeel is het percentage van de uitgaven aan eten en drinken dat in een bepaald kanaal wordt uitgegeven), dus een relatief positieve verwachting voor de tweede helft van het jaar.

‘On the go’ kent sterke omzetterugval door de lock-down. Consumenten blijven thuis en reizen minder, dus eten onderweg ook minder. Naar verwachting herstelt de trend naar meer gemak zich zodra de maatregelen worden versoepeld. Online retail profiteert sterk van de lock-down, omzetgroei is eigenlijk alleen beperkt door bezorgcapaciteit en versnelt daarmee de groeiverwachtingen voor de langere termijn en de digitalisering van de keten.