Duurzaamheid, plastic soep en overnames
De marktomstandigheden voor de Nederlandse tuinbouw zijn redelijk. Toch laat de droogteperiode van afgelopen jaar her en der zijn sporen na. Hoe dit wordt opgevangen verschilt per sector. Verder in deze update:
De Rabo Tuinbouwbarometer komt in het eerste kwartaal van 2019 uit op 6,5. Dat is een behoorlijke daling ten opzichte van het vierde kwartaal van 2018 (6,8). Dat is te wijten aan de gevolgen van extreme weersomstandigheden én de resultaten voor jaarrondteelten zijn in het huidige cijfer meegenomen. Hoewel de barometer is gedaald in de loop van 2018, was het over het algemeen toch een jaar met een redelijk rendement. Ook de exportcijfers stijgen, mede door de re-export. Vergeleken met 2017 bleef de export van groente (6,6 miljard euro, -0,2%) stabiel. De export van fruit (6,0 miljard euro, +8,5%) en sierteelt (9,2 miljard euro, +3,3%) stegen.
Bij de glasgroenten kijkenkomkommertelers terug op een prima 2018. Voor de teeltopzet in het nieuwe seizoen was vrijwel nergens seizoenfinanciering nodig. Voor paprikatelers was het afgelopen seizoen redelijk. En bij de tomatentelers viel de prijsvorming tegen, maar zijn de verschillen groot. Bij de belichte teelten is de rentabiliteit duidelijk lager dan het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar. Ook voor de onbelichte teelten ligt het resultaat onder dat gemiddelde, maar is het verschil niet zo groot dan bij belicht. Nieuwe glasgroenteteelten zijn inmiddels weer volop in productie en de eerste signalen uit de markt zijn redelijk.
Voor vollegrondsgroentetelers was 2018 een jaar van extremen. De droogte was een grote uitdaging. Waren er (prijs-)contracten dan zijn de hogere kosten niet goed gemaakt en bleek het resultaat teleurstellend. Maar bij de gewassen die meer via daghandel verkocht worden, waren de prijzen vaak uitstekend.
De droogte gaf ook fruittelers veel uitdagingen. Het hardfruit dat in de koeling is opgeslagen, kan door matige vruchtkwaliteit lang niet altijd goed worden bewaard. Daarnaast was er in Europa een grote appel- en perenoogst. Dat heeft grote gevolgen voor de prijsvorming.
In de sierteelt zijn er nog steeds grote zorgen over de prijsvorming van Phalaenopsis. Is er daadwerkelijk bereidheid om stappen te zetten naar een duurzamere productie en investeringen in verbetering van de marktverhoudingen? Bij telers van andere potplanten zijn de resultaten en de stemming duidelijk beter. Vooral groene potplanten profiteren van belangstelling van consumenten.
Snijbloemen laten een sterk wisselend beeld zien. Vooral bij gerbera en enkele rozenvariëteiten zijn er zorgen over de prijsvorming.
De bloembollenteelt heeft dankzij de ligging in de kop van Noord-Holland relatief minder last gehad van de droogte. Toch zijn minder tulpenbollen geoogst. De broeibedrijven hebben daardoor moeite om aan voldoende uitgangsmateriaal te komen. De prijzen van de eerste geleverde tulpen in het nieuwe tulpenseizoen zijn goed. En vanwege de schaarste zijn de contracten voor de voorjaarsbloeiers ook redelijk tot goed. Wat betreft de lelieteelt is er sprake van een overproductie. Door stagnatie van de export van leliebollen in diverse landen is de prijs sterk gedaald.
Ook de boomteelt kan terugkijken op een goed 2018. Daarnaast is er ook vertrouwen in het nieuwe jaar. Op diverse kleinere beurzen in Nederland en op de IPM in Essen geven ondernemers aan dat de vraag naar hun producten op een goed niveau blijft.
Rabobank is al sinds enkele jaren aangesloten bij het Floriculture Sustainable Initiative om een wereldwijde verduurzaming van de sierteelt te bereiken. Daarbij is het doel dat in het jaar 2020 meer dan 90% van alle verhandelde bloemen en planten voldoen aan één van de keurmerken in de FSI-lijst. Inmiddels zijn meer dan vijftig partijen uit de keten lid van FSI. Denk bijvoorbeeld aan retailpartijen (supermarkten, bouwmarkten), bloemenhandelaren, producentenorganisaties (o.a. Royal FloraHolland), LTO, veredelaars, grote internationale telers en aanverwante partijen.
“We verwachten van telers daadwerkelijke stappen op het terrein van verduurzaming.”
Hoewel er goede vorderingen zijn gemaakt en in 2017 al 50% van de bloemen, 58% van de planten) voldeed aan FSI-richtlijnen, is het nog een uitdaging om over drie jaar 90% te bereiken. Daarom kijkt Rabobank bij financieringsaanvragen in de sierteelt of klanten al keurmerken voeren die voldoen aan de FSI-richtlijnen en anders dit op korte termijn kunnen bereiken. We verwachten van onze klanten dat ze in staat zijn om de benodigde verduurzaming te bereiken. Transparant zijn door middel van certificering is daar een onlosmakelijk onderdeel van. Onze accountmanagers bespreken de impact hiervan graag met u op uw bedrijf.
Steeds vaker komt de manier waarop groenten, fruit, bloemen en planten worden vervoerd en verpakt aan bod in de gesprekken over duurzaamheid. En hoewel buitenstaanders zoals het platform Follow The Money de discussie aanzwengelen door de pers te zoeken, is het goed om te zien dat allerlei bedrijven dit thema zelf proactief oppakken. Zomaar een paar voorbeelden uit het nieuws van afgelopen maanden:
Dit valt ook op bij de diverse beurzen die afgelopen maand werden gehouden. Zowel in de sierteelt bij de IPM in Essen als bij de groente- en fruitteelt op de Fruit Logistica in Berlijn is de aandacht voor verpakkingen sterk verhoogd. Het is een onderscheidende propositie als je verpakking goed hebt geregeld. Toch is het nog niet eenvoudig om een duurzame verpakking te vinden met goede fysieke eigenschappen waarmee de marktpositie daadwerkelijk verbetert.
De consolidatie in de tuinbouw is al vaker in onze updates ter sprake gebracht. We doelen dan zowel op schaalvergroting van productiebedrijven als bij de leveranciers (veredeling, techniek). Een van de verklaringen voor deze trend is het gebrek aan opvolging binnen de Nederlandse tuinbouwketen. Daarnaast kan meer schaal zorgen voor betere doorgroeimogelijkheden voor personeel en het makkelijker aantrekken van kaderpersoneel. Private investeerders spelen een belangrijke rol in deze consolidatietrend. De afgelopen jaren is er bij investeringsmaatschappijen steeds meer interesse ontstaan in Nederlandse bedrijven uit de tuinbouwketen. En het blijft niet bij Nederlandse investeerders. Ook kapitaalkrachtige buitenlandse bedrijven en investeerders zijn geïnteresseerd in vooraanstaande leveranciers van de Nederlandse tuinbouw.
Hieronder zie je enkele voorbeelden van buitenlandse deelnemingen in Nederlandse leveranciers.
| Investeerder | Investeringsdoel |
| Finland – Kekkilä/Vapo Oy Kekkilä is een dochterbedrijf van Vapo Oy actief als potgrondleverancier. | BVB Substrates BVB Substrates (o.a. Maasdijk, Grubbenvorst) is substraatproducent voor de professionele en de consumentenmarkt. |
| Japan – OAT Agri Ltd. OAT is een beursgenoteerd Japans bedrijf dat zich richt op gewasbescherming, bemesting en biostimulants. | Chrysal Chrysal (Naarden) is actief in verzorgingsproducten voor bloemen en planten. |
| Verenigd Koninkrijk – Equistone Partners Equistone Partners is een Britse investeringsmaatschappij. | BOAL BOAL (Naaldwijk) ontwerpt en bouwt aluminium dak- en gevelsystemen voor glas- en foliekassen. |
| Verenigd Koninkrijk – Evergreen Garden Care Evergreen Garden Care, eigendom van private-equitybedrijf Exponent, levert vooral tuinverzorgingsproducten voor de consumentenmarkt. | Pokon Naturado Pokon (Veenendaal) levert graszaden, meststoffen en andere tuinverzorgingsproducten. |
Wil je meer informatie over de laatste stand van zaken in de Nederlandse tuinbouw? Lees onderstaande publicaties of luister de podcasts.
Handel met bedrijven in het Verenigd Koninkrijk? In de Brexit-monitor lees je alles over de laatste ontwikkelingen van de Brexit.
Nieuwsgierig naar de visie van de Rabobank op de teelt van aardbeien onder glas? Daarnaast krijg je inzicht in hoe risicomanagement met partners kansen biedt.
Alle podcasts van Rabobank staan sinds kort verzameld in een app. Download RaboCasts in de App Store en je hebt toegang tot de verschillende Food & Agri podcastkanalen van de Rabobank, waaronder die van Food & Agri Nederland. De app voor Android is binnenkort ook beschikbaar.
Rabobank heeft de sponsorovereenkomst met de Vakbeurs GrootGroenPlus verlengd voor de periode 2019-2021. De internationale vakbeurs GrootGroenPlus is biedt een podium aan de groensector. Op de Najaarsbeurs van 2 tot en met 4 oktober 2019 in Zundert kun je naast andere activiteiten uiteraard ook de stand van de Rabobank bezoeken.
