Brexit Monitor

Politiek: no-deal Brexit niet geschuwd

Hoewel de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk nog altijd op zoek zijn naar een overeenkomst over de Brexit, is het inmiddels duidelijk dat beide partijen een no-deal Brexit niet schuwen. De Europese strategie is namelijk primair gericht op zelfbehoud. Dit proberen de Europese leiders te bereiken door enerzijds de kleine lidstaten (in dit geval: Ierland) te beschermen en anderzijds ervoor te zorgen dat de eventuele Brexit-deal minder aantrekkelijk is dan ‘standaard’ EU-lidmaatschap. De Britten blijven juist op zoek naar een creatieve oplossing die de grens op het Ierse eiland open houdt, die Noord-Ierland uiteindelijk niet van de rest van het Verenigd Koninkrijk laat afwijken, en die de Britten de ruimte biedt om handelsverdragen met de rest van de wereld te sluiten.

Johnson claimt no-deal Brexit als enige uitweg

De afstand tussen beide partijen is groot en op korte termijn waarschijnlijk onoverbrugbaar. Als er bij de vergadering van de Europese Raad op 17 en 18 oktober geen overeenkomst wordt bereikt, dan is volgens premier Johnson een no-deal Brexit op 31 oktober de enige uitweg. Maar sinds deze zomer is het duidelijk dat het Britse parlement geenszins van plan is om het zo ver te laten komen. De oppositie is fel gekant tegen een schadelijke no-deal Brexit en wil zich na de onrechtmatige schorsing niet nogmaals aan de kant laten zetten. Een confrontatie tussen het parlement en premier Johnson in de laatste twee weken van oktober is dan ook onvermijdelijk.

Afgelopen maand heeft het parlement namelijk de Benn Act aangenomen. Deze wet verplicht de premier om een verlenging van de uittredingsprocedure aan te vragen indien er geen deal gesloten wordt met de EU. In principe duurt deze verlenging tot 31 januari, tenzij de EU een andere datum voorstelt. Premier Johnson heeft meerdere malen gesuggereerd de limieten van deze wet op te zullen zoeken. Hij vindt namelijk dat de Benn Act zijn onderhandelingspositie met de EU schaadt. De EU sluit belangrijke deals tenslotte altijd op het laatste moment.

Op weg naar nieuwe verkiezingen

Het vermoeden is dat premier Johnson hiermee vooral probeert zijn achterban tevreden te houden in de aanloop naar de uiteindelijk onvermijdelijke verkiezingen. Experts van Britse wet- en regelgeving zijn namelijk van mening dat de zekerheden in deze wet goed dichtgetimmerd zijn. Desalniettemin moeten we ons opmaken voor een nieuwe confrontatie in de Britse politiek, die mogelijk pas via een motie van wantrouwen of zelfs in de rechtszaal beslecht zal worden.

Nieuwe verkiezingen lijken onvermijdelijk. Premier Johnson zal dan de campagne voeren met Get Brexit Done als centraal thema en betogen dat hij met een sterk mandaat wél een voor het VK gunstige deal kan sluiten. Toch is het maar de vraag of de verkiezingen iets zullen opleveren. De recente trend in de peilingen wijst niet op een absolute meerderheid voor een van de partijen, waardoor er compromissen gesloten moeten worden. Maar het kan altijd nog veranderen: dat heeft de Britse politiek in de laatste jaren wel bewezen!

Economie: beleidsonzekerheid werkt verstikkend

De aanhoudende politieke onzekerheid werkt verstikkend voor de Britse economie. Het is voor het bedrijfsleven uiterst lastig, zo niet onmogelijk, om op Brexit te anticiperen. Er is niemand die met enige mate van zekerheid kan stellen hoe de Britse economie er over een paar jaar voor zal staan, en welke handelsafspraken er dan wel of niet gelden. Vanuit dit oogpunt is het even logisch als zorgwekkend dat de Britse bedrijfsinvesteringen al vijf kwartalen op rij zijn gekrompen.

Op zowel de korte als de lange termijn is deze onzekerheid schadelijk voor de economische groei. In het tweede kwartaal van dit jaar is het bbp al met 0,2% gekrompen. Dankzij een aantal goede cijfers voor de maand juli lijkt een technische recessie, gedefinieerd als twee opeenvolgende kwartalen van krimp, te worden afgewend. Toch wijzen verschillende vertrouwensindicatoren op een langere periode van economische stagnatie. Met name de maakindustrie en de bouwsector hebben het bijzonder zwaar. Mede hierdoor heeft de Rabobank de groeiverwachting voor 2020 naar beneden bijgesteld naar 0,7%.

Britse pond blijft onder druk staan

Zolang de onzekerheid aanhoudt, zal de waarde van het Britse pond waarschijnlijk onder druk blijven staan. De politici spelen hoog spel. Marktpartijen die kiezen voor stabiliteit zullen het pond waar mogelijk vermijden. Door de grote spreiding in de mogelijke uitkomsten, variërend van een no-deal Brexit op 31 oktober tot zelfs helemaal geen Brexit, is de verwachte beweeglijkheid van de munt eveneens hoog. Dat laatste vormt een uitdaging voor bedrijven die actief zijn in het Verenigd Koninkrijk, omdat het niet altijd mogelijk is om koersbewegingen door te berekenen aan de consument.

Meer over Brexit

Lees meer artikelen uit eerdere edities van de 'Brexit Monitor' Lees meer Brexit analyses van de Rabobank