De begrotingsimpuls verstoort

De terugkeer naar ‘normaal’ gaat gepaard met aanzienlijke verstoringen, omdat de vraag van consumenten in veel sectoren veel sterker was dan producenten op voorhand hadden ingeschat. De automarkt is hiervan een goed voorbeeld. Aan de vraag in deze sectoren kan niet volledig worden voldaan, waardoor het evenwicht tussen vraag en aanbod relatief vaker in hogere prijzen dan in hogere volumes wordt gevonden. Hoewel veel van deze mismatches sectorspecifiek zijn, leidt dit op macro-economische schaal tot wereldwijd hogere inflatie en misgelopen productie.

De onverwachte kracht van het overheidsbeleid (wereldwijd) heeft aan deze mismatch bijgedragen. Economen en inkoopmanagers hielden vorig jaar rekening met een nog grotere recessie en een trager herstel. Het was dus een logische strategie om voorraden af te bouwen, om orders op toekomstige productie af te stellen, en om investeringen in nieuwe productiecapaciteit uit te stellen.

De begrotingsimpuls was echter veel sterker dan verwacht. Razendsnel werden er honderden miljarden dollars en euro’s beschikbaar gesteld, gefaciliteerd door het beleid van centrale banken wereldwijd. Via noodleningen, tegemoetkomingen en gesubsidieerde arbeidsduurverkorting is dit geld de samenleving ingestroomd, zonder dat daar extra productie tegenover stond. Consumenten konden dat geld niet uitgeven aan diensten, maar wel – via online bestellingen – aan goederen. Deze combinatie heeft veel bedrijven verrast, waardoor voorraden uitgeput raakten en tekorten zich aandienen. Dat is inflationair. In augustus bedroeg de inflatie in de eurozone 3,0 procent. In de Verenigde Staten was dit in juli liefst 5,4 procent.

Het is niet de verwachting dat de mismatches in de komende maanden snel afnemen. Allereerst blijven zowel de geopolitieke situatie als het ongelijke vaccinatietempo in de wereld een bron van logistieke problemen. Daarnaast is het probleem inmiddels verspreid naar meer producten en sectoren, waardoor het rimpeleffect groter wordt. Dit zien we terug in de almaar stijgende prijzen voor containervervoer. Anderzijds worden de mismatches versterkt door asymmetrische informatie (zie ‘Box 1’ in het vorige kwartaalbericht). De implicaties van de mismatch-economie zijn op micro- en mesoniveau heel duidelijk, maar op macroniveau moeilijk op waarde te schatten. Dit maakt het lastig om vast te stellen hoe lang de prijsdruk stand houdt. Toch verwachten de meeste economen en centrale bankiers dat deze effecten tijdelijk zijn. Wij verwachten zelf dat de inflatie in de eurozone vanaf begin-2022 zal afzwakken. Dat is evenwel grotendeels het uitvloeisel van basiseffecten zoals de Duitse BTW-verhoging die dit jaar de inflatie opstuwde.

Selecteer gewenste artikelen