Eerlijk verdiend

8 juli 2021 16:18

Je bent jong en van alle kanten komen de verleidingen op je af. Dat betekent keuzes maken. Zo ook op het gebied van geld. In de praktijk blijkt dit vaak best lastig. Helga van de Berg, jongerenwerker bij Travers Welzijn, luistert, geeft soms een zetje in de goede richting en maakt jongeren bewust van hun financiële (ongezonde) gewoontes.

Eerlijk verdiend

Wanneer je door de straten en parken van Zwolle wandelt, tref je her en der groepjes jongeren. Er wordt gepraat en veel gelachen. Ondertussen klinken uit de speakers van de nieuwste smartphones de lyrics van een populaire rapper. Hij vertelt ze precies wat hij per jaar verdiend. Dure horloges, auto’s en extravagante feestjes; in drie minuten komt het allemaal voorbij.

Tussen de beats door, klinkt de vriendelijke stem van Helga van de Berg. Namens Travers Welzijn zet zij zich in voor de jongeren van Zwolle. Dit betekent in de praktijk vooral de straat op. Voor veel kansarme jongeren speelt het leven hier zich namelijk grotendeels af. Door een gebrek aan financiële middelen en een sociaal vangnet zijn deze kinderen vaak al op jonge leeftijd op zichzelf aangewezen. Het verlangen naar een ander, beter leven onder deze groep is hierdoor groot. ‘Aan de ene kant zie ik dat dit leidt tot een hoop vindingrijke oplossingen en daadkracht. Anderzijds is er ook een groep jongeren die door hun moeilijke thuissituatie kansen mist of zelfs op een ongezonde manier probeert om hun financiële situatie te verbeteren. Zonder mooie kleding, schoenen en een telefoon missen jongeren namelijk aansluiting met hun omgeving. De drempel om op een verkeerde, ongezonde manier geld te verdienen is dan ook laag.’

Af en toe drugs rondbrengen of je slipje verkopen via internet. Het zijn ogenschijnlijk relatief onschuldige handelingen die snel veel geld en status opleveren. Voor een grote groep jongeren is dit de dagelijkse praktijk. ‘Om te voorkomen dat jongeren hierdoor steeds verder in de (financiële) problemen raken, is het belangrijk om in gesprek te komen, vertelt Helga. ‘Ik probeer vanuit oprechte interesse en zonder oordeel te luisteren. In de eerste plaats zie ik altijd een jongere met talent en het vermogen om iets voor zichzelf of een ander te doen. Dat het vaak lastig blijkt om deze talenten in te zetten door gebrek aan motivatie en weerbaarheid komt daarna vanzelf ter sprake.’

“Je ziet dat jongeren online heel veel contacten hebben, maar weinig echte vriendschappen”

De invloed van sociale media

Onzekerheden die samenhangen met de financiële situatie van jongeren ziet Helga versterkt worden door de prominente plek die sociale media inneemt in hun levens. ‘Je ziet dat jongeren online heel veel contacten hebben, maar weinig echte vriendschappen. De mate waarin zij geliefd worden als mens is niet zozeer afhankelijk van wie ze zijn, maar veel meer van datgene wat ze uitstralen. Zowel online als offline. Daarnaast zie je de rol van online influencers groeien. Zij aarzelen niet om hun successen te delen en jongeren kunnen vaak onvoldoende overzien dat hier in de meeste gevallen jaren van hard werken aan vooraf ging. Ze krijgen vooral de positieve kanten van financieel succesvol zijn te zien; grote huizen, dure vakanties en meerdere auto’s. Het geeft een vertekend beeld van hoe de maatschappij in elkaar zit en hierdoor ontstaat steeds vaker een onrealistisch beeld van financieel gezond opgroeien.’

“In de praktijk is het regelmatig zo dat nieuwe sneakers of een Netflix-abonnement voor gaan”

Bevorderen van financiële weerbaarheid

Door alle invloeden van buitenaf is het voor de meeste jongeren best lastig om goed met geld om te gaan. ‘Sparen bijvoorbeeld is iets wat de meeste kwetsbare jongeren niet doen. Het staat absoluut niet bovenaan hun lijstje met prioriteiten. In de praktijk is het regelmatig zo dat nieuwe sneakers of een Netflix-abonnement voor gaan. Daarnaast ontbreekt het besef dat sparen belangrijk is voor een gezonde financiële basis’, vertelt Helga. ‘Omdat de wereld van de jongeren die ik tegenkom vaak in meerdere opzichten onveilig is, investeer ik in de eerste plaats veel tijd in het opbouwen van een vertrouwensbasis. Hebben ze vragen, dan weten ze; ik kan altijd bij Helga terecht. En wanneer de behoefte daar is, ga ik samen met de jongere op zoek naar manieren om te bouwen aan een gezonde (financiële) toekomst. Dit kan zijn in de vorm van een stage, maar ook door iemand een podium te bieden bij één van onze jongerencentra. Talent is hierbij altijd mijn uitgangspunt.’

Een financieel plan

‘Daarnaast proberen we samen uit te stippelen hoe de komende jaren er financieel uit zien. We denken na over het genereren van inkomsten en een realistisch uitgavepatroon dat daarbij past. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat je genoeg geld hebt om je zorgverzekering en telefoonabonnement te betalen? Zomaar wat vragen waar de meeste jongeren die ik spreek niet over nadenken. Extra belangrijk dus om dit bespreekbaar te maken. In eerste instantie is dit best confronterend, maar wanneer je vervolgens uitlegt hoe belangrijk het is om je financiën goed op orde te hebben, ontstaat langzaam begrip. Dit betekent niet dat het in 1 keer goed gaat. Sterker nog; we doen allemaal wel eens een onverstandige uitgave. Maar wanneer je je hier achteraf bewust van bent, kun in een soort gelijke situatie anders handelen. En wanneer ik een jongere spreek die opeens in het bezit is van veel contant geld of dure merkkleding, maak ik dit bespreekbaar.’

Samenwerking van partijen

Travers Welzijn is niet de enige organisatie die zich inzet voor jongeren met (financiële) problemen. ‘We werken op grote schaal samen met verschillende zorgpartijen, onderwijsinstellingen en leerplichtambtenaren. En ook met de Jeugdagenten van Politie Zwolle hebben we nauw contact. Op deze manier weten we goed wat er speelt en zijn we in staat om snel te handelen wanneer dit nodig is. Wanneer blijkt dat er vanuit de jongeren behoefte is aan meer of andere begeleiding, zoeken we samen met de ouders naar de juiste partij voor hulp.’

‘Naast schrijnende situaties, maak ik gelukkig ook heel veel bijzondere dingen mee’, lacht Helga. ‘Sommige jongeren ken ik bijvoorbeeld al twaalf jaar. Ik zag ze als 10-jarige met allerlei problemen binnenkomen en nu hebben ze hun leven tegen alle verwachtingen in op de rit. Negatieve patronen zijn doorbroken en ingeruild voor positiviteit. Daar kun je alleen maar trots op zijn.’