Isil Vos

Week 5, Op blote voeten

Ondertussen kreeg ik al van zo’n 20 mensen antwoorden op de drie vragen die ik ze per mail stel, over deze tijd, de verwachtingen en hoop voor de toekomst en hun angsten en zorgen.
Dat komt nog niet echt in de buurt van de 43.000 mensen die bij de bank werken, maar toch…
(Als je wilt bijdragen en de vragen ook wil beantwoorden: mail me dan via kunstzaken@rabobank.nl)
Steeds als ik een nieuwe mail verstuur voeg ik daar de prachtige schets van Arne Hendriks aan toe. De schets die hij maakte voor zijn allereerste bijdrage. Omdat ik die mooi iconisch vind voor onze zoektocht.

Arne heeft ons intuïtief geprobeerd te ‘vangen’ die eerste keer. Terwijl we nog niet eens begonnen waren.

Kijk...
Verily Klaassen leidt de expeditie met wandelstok in de hand en een bescheiden rugzak met haar essentials op haar rug, helder het doel voor ogen, nu nog op veilige afstand van het hoofdkantoor aan de Croeselaan, daar in de verte, oprijzend uit het braakliggende land, maar gedurende de expeditie vordert steeds wat stapjes dichterbij dat eindpunt waar alles moet samenkomen.

Arne op links is in full gear. Goed voorbereid: met walking sticks, een gevulde backpack, een slaapmatje opgerold erbovenop gepakt, zijn afritsbroek met grote zakken waarschijnlijk gevuld met een goed zakmes en wat tussendoortjes, want hij gaat nooit zonder eten op pad; hij verwacht een pittige, lange reis en lijkt op alles voorbereid.
Godelieve Spaas op rechts lijkt de rust zelve, haar gezicht open naar alle expeditieleden, niemand mag achterblijven, rustig wachtend op instructies. Ook lijkt zij de grootste rugzak te dragen, de zwaarste lasten, zij draagt niet alleen de essentie mee, niet alleen de uitrusting die nodig is om te overleven, maar misschien heeft ze ook wel alles ingepakt waarmee ze dat wat we tegenkomen thoroughly kan onderzoeken: haar vergrootglas, haar microscoop, lege buisjes en potjes om monsters te kunnen nemen.

En dan ik.
Net iets uit het midden vooraan op de schets. Arne heeft mij niets meegegeven.
Ik lijk niet eens schoenen aan te hebben. Ik ben nergens op voorbereid. Misschien heb ik een kleine handtas bij me? Het lijkt of er een dun touwtje schuin over mijn rug loopt. Ik draag zelf nooit een handtas, wat stopt men daar in? Een telefoon? Lippenstift? Een briefje van 20 euro?
Ik draag geen hoed tegen de zon, geen afritsbroek voor op warme middagen en als we moeten blijven slapen zal ik dat op de harde grond moeten doen of misschien mag ik bij Arne op zijn matje…
Ik vond het eerst nogal hardvochtig van hem. Mij zo af te schilderen: een lichtgewicht, niet sterk genoeg om ook iets te dragen, achteraan in de groep, niets bij me om te kunnen helpen met Godelieves onderzoek, nog geen zakmes of tenminste een kurkentrekker in mijn kontzak…

Maar hoe langer ik ernaar kijk, hoe lichter ik me voel. Misschien hoefde ik niets mee te nemen. Misschien heb ik vlak voordat ik vertrok in mijn huis rondgekeken en besloten dat er niets was wat de moeite van het meezeulen waard was. Ik denk dat ik mijn schoenen heb uitgetrokken om met mijn blote voeten de aarde beter te kunnen voelen, ik heb mijn jas aan de kapstok laten hangen zodat als het gaat regenen, ik het water en de wind op mijn blote huid kan voelen. En misschien sta ik wel helemaal achteraan omdat ik nog niet zo zeker weet of de kant die de expeditie op wil: richting Croeselaan wel de goede kant op is. Ik zou me zo kunnen omdraaien en een andere richting kunnen kiezen.
Ik ben een lichtgewicht!
Ik draag niets met me mee.
Ik had het vertrouwen zomaar op pad te gaan.
Alsof ik alleen maar even wat munt ging plukken in m’n achtertuin.
Wat een vrijheid…

_{Illustratie: Laura Mentink}

Op mijn eerste vraag: Wat hoop jij dat wij, als organisatie, maar misschien zelfs groter; als mensheid, meenemen uit deze tijd? Krijg ik de langste, meest uitgebreide antwoorden.
Het is nog een beetje vroeg om harde conclusies te trekken of dwarsverbanden te leggen, dat zou wetenschappelijk, en zelfs kunstzinnig, hartstikke fout zijn… maar toch, als deze eerste 20 op enige manier een doorsnede zouden kunnen zijn van hoe er bank-breed over gedacht wordt of nee… als deze eerste 20 heel misschien een voorbode zijn van hoe de andere 42.980 medewerkers er over denken, dan zou er toch best eens iets heel moois uit deze periode over kunnen blijven.

_{Illustratie: Laura Mentink}

En toen kreeg ik nog een suggestie voor mijn kleine onderzoekje toegestuurd: Om vooral ook aan collega’s de vraag te stellen wat ze over zichzelf ontdekt hebben en mee willen nemen (in het kader van zelf-reflectie).

Ik heb best een tijdje over die suggestie nagedacht. Het ligt mooi in het verlengde van mijn eerste vraag: wat hoop je dat wij als mensheid meenemen uit deze tijd. Logisch om dan ook te vragen wat iemand zelf wil meenemen en het is natuurlijk ook helemaal HR en VVV-proof. Maar hoe meer antwoorden ik las en hoe langer ik erover nadacht, hoe meer me een gevoel begon te bekruipen dat we het eigenlijk helemaal zouden moeten omdraaien.

Want is het juist nu niet zaak om iets niet mee te nemen uit deze tijd? Om te bereiken wat velen van jullie lijken te willen; minder individueel, minder eenzaam, minder belasting op de aarde en de natuur, minder focus op economisch gewin, minder reizen, minder consumeren, minder ruis, minder vervuiling, minder verplaatsing, minder uitstoot, minder groei, minder hard, minder gierig, minder ongelijk, minder dicht op elkaar, minder groot, minder rijk, minder egocentrisch, minder maakbaar, minder kapitalistisch, minder eigen gewin, minder druk, minder hard, minder haast, minder koud, minder afstandelijk - zullen we toch vooral ook heel veel minder moeten willen. We kunnen al heel goed meer. Meer willen daar zijn we in getraind: meer groei, ontwikkeling, positief, veranderen om te ontwikkelen om te groeien om impact te kunnen hebben om meer winst te kunnen maken om meer impact te kunnen hebben om meer te kunnen ontwikkelen om meer kansen te hebben en te geven om meer impact te hebben om meer… enzovoorts. Lees vooral Arne zijn krant met de titel Growth? (die hij maakte ihkv zijn Artist in Residenceschap) er nog eens uitvoerig op na.

Wat de aarde en de mens die erop rond krioelt nu echt nodig lijkt te hebben is minder.

En als je al die woorden meent, die je hebt gedacht of al aan mij hebt geschreven, dan betekent dat wel dat je ook bereid moet zijn om dingen achter te laten. Om afscheid te nemen van dingen die je misschien heel lang, zomaar, voor het gemak, met je mee hebt gedragen. Maar waarvan het nu echt tijd is om ze voor altijd achter te laten. Zodat we misschien een kans krijgen op die betere wereld die zoveel mensen blijkbaar toch voor ogen hebben.

Mijn vierde vraag is dan ook, aan eenieder die hem wil beantwoorden:

Wat ben je bereid achter te laten na deze tijd?

Met hoe weinig durf jij straks op pad te gaan?
Wat ben jij bereid in te leveren?
Wat laat je voorgoed achter?

----------------------------------------------

De prachtige illustraties bij mijn bijdrage zijn gemaakt door theatermaker, actrice en kunstenares: Laura Mentink

_{Illustratie: Laura Mentink}