Isil Vos

Week 6, De mens

In mijn bubbel, zorgvuldig opgebouwd in de laatste 15 jaar, worden er veel mooie, zinnige en hoopvolle dingen geschreven en gemaakt de laatste weken, Corona lijkt soms een geweldige periode van nieuwe kansen, nieuwe gedachten, nieuwe mogelijkheden.
Op mijn LinkedIn en mijn Insta komen verschillende vormen van nieuwe kunst en storytelling voorbij. Een groep jonge werkloze acteurs, theatermakers en schrijvers die een volledige (onbetaalde) webserie uit de grond stampen met briljante dialogen, bijvoorbeeld. (www.devandalen.nl).
De archieven van tientallen theatermakers worden opengemaakt en hele reeksen voorstellingen worden gratis online gedeelt. (deze van Sadettin Kırmzıyüz bijvoorbeeld: https://tflix.nl/somedaymyprincewillcom/)
De topacteurs van Internationaal Theater Amsterdam en het Nationale Theater uit Den haag lezen iedere dag 1 verhaal uit Boccaccio’s Decamerone; een verzameling van honderd verhalen die de italiaanse dichter en geleerde schreef. ‘De verhalen worden verteld door 3 mannen en 7 vrouwen tijdens een veertien dagen durend verblijf op een buitenplaats, op vlucht voor de pest die in Florence woedt.’ “Elke dag een nieuw verhaal. Als ode aan het leven.” (https://ita.nl/nl/episodes/itas-decamerone/765119/)
Er zijn kunstenaars die iedere dag een tekening maken voor iemand en dan online delen, als cadeau (www.lauramentink.nl) of die wekelijks ergens bij een verzorgingstehuis gratis en voor niets een luchtconcert geven.
Ik lees voorbeelden van prachtige initiatieven zoals de bezoekcontainer van Flexotel (https://www.rtlz.nl/business/ondernemen/artikel/5085231/zorg-verpleging-containers-coronavirus-bezoek-ouderen) die een simpele container hebben voorzien van een plexiglas scheidingswand waardoor ouderen hun familie weer kunnen zien en spreken met behulp van een babyfoon.
Ik lees berichten van Stichting Vluchteling, de Voedselbank en het Pioniersmagazine, De Correspondent, Wij.land, MaatschapWij, Merlijn Twaalfhoven, Sociaal.net en The Happy Activist. Ik lees weloverwogen opiniestukken over de hoop op een nieuwe wereld. Ik lees over de ongelijkheid die nu pijnlijk wordt blootgelegd, maar die ook kansen biedt voor verandering.

Godelieve heeft het deze week over de Brainwash special van Human: Overleven na Corona waarin filosofen, kunstenaars, wetenschappers en ondernemers met elkaar in gesprek gingen over een economisch systeem na Corona. Ook Barbara Baarsma, topeconome van de Rabobank, nam daaraan deel. Er wordt dus, zogezegd, op het ‘hoogste niveau’ nagedacht en gesproken over nieuwe vormen van samenleven, over structurele veranderingen, over hoe Corona het zo noodzakelijke zetje is dat we nodig hadden. Godelieve beschrijft hoe zij hoopt dat de nu nog lege stoelen in de zaal bij dat debat, zo snel mogelijk weer vol zullen zitten, dat wij als publiek, als toeschouwers, als burgers opstaan om deze nieuwe wereld mee vorm te geven.

 

Mijn bubbel geeft mij hoop.

 

 

Maar af en toe steek ik ook wel eens mijn hoofd buiten die bubbel. Gewild of ongewild.

En dan komt de werkelijkheid ineens met ongelooflijke snelheid op me af.

Het begint met een artikel dat ik lees op de NOS app over de toenemende onvrede onder verschillende groepen mensen. Over hoe nu de ergste paniek over het virus afneemt ook onze solidariteit weer afneemt. Hoe iedereen alweer begint te strijden voor zijn of haar eigen belangen en toekomst en het collectieve bewustzijn, de collectieve verantwoordelijkheid wegebt.
Dan hoor ik van mijn moeder over de mensen in haar omgeving die het hebben over samenzweringen van een klein groepje superrijken dat ons allemaal via Covid-19 willen uitroeien en de laatste mensen tot slaaf willen maken. Daarna hoor ik van vrienden die op hun tijdlijnen vooral berichten zien van mensen die willen protesteren tegen de maatregelen, die vinden dat hun eigen sector te hard getroffen wordt, die het hebben over het onrecht dat ze is aangedaan.
Over dat de overheid het niet goed doet. Over dat het allemaal onzin is.
Ik lees over de rijen voor de IKEA, die eindelijk weer opging. De rijen voor de Bijenkorf in Amsterdam en de rijen voor de schoenenwinkels in iedere winkelstraat in iedere grote stad in Nederland.
Ik lees over de trein die in Weesp is stilgezet door de politie omdat hij de vol zat en niemand er vrijwillig uit wilde. Ik luister naar de reclames op de radio waarin het ene na het andere bedrijf ondertussen goed weet hoe de Coronatijd te gebruiken om nog meer troep te verkopen of je bedrijf zogenaamd super vrijgevig, altruïstisch en bla bla - belangrijk neer te zetten.
Ik luister naar gesprekken van mensen terwijl ik met mijn kinderen ‘s avonds nog even naar het strand ga, hier in Wassenaar, die vooral gaan over wat de huizenmarkt zal gaan doen, hoe de economie weer op gang moet komen, hoe het met de investeringen gaat, wie er hoeveel geld heeft verloren, wat van wie nog wat waard is en bla bla bla...

En hoe meer tijd ik buiten die bubbel doorbreng hoe beter ik het begin te zien, hoe beter ik het kan horen.

Ik hoor het ongeduldig trappelen van miljoenen voeten als ik goed luister.
Het hoopvolle gemurmel van mensen die hun kelen smeren en alvast oefenen voor al die uren aan vergaderingen.
Ik hoor het ronken van motoren van miljoenen auto’s die weer worden gestart.
Ik hoor de hard lachende piloot door het raampje van dat ene vliegtuig per dag dat tegenwoordig over mijn hoofd vliegt: nog maar eventjes en hij mag weer hele dagen en nachten vliegen, week in en week uit.
Ik hoor de kakofonie van muzak uit de winkels in de winkelstraten, alvast weer een beetje harder gezet voor de hordes winkelend publiek dat gauw weer op gang zal komen.
Ik hoor de zee meeuwen krijsen van geluk dat er straks weer patatjes en gebakken visjes en witte, afgekloven bolletjes en halflege blikjes bier op de stranden zullen achterblijven.
Ik hoor het opstarten van de PC’s, het ongeduldig zuchten van de verweesde flexwerkplekken.
Ik hoor het zingen van de vogels alvast verstillen, als stilte voor de storm.

Exitstrategie is het woord dat ik hoor.
Spoorboekje is het nieuwe woord dat daar sinds afgelopen week (half mei) bijkwam, die doet het echt goed, die blijft maar door-echoën. 

Mijn naïeve hoop van de eerste weken begint schrijnend plaats te maken voor cynisme, pessimisme en wantrouwen.

Mensen maken zich massaal klaar om weer van start te gaan.

En we zullen nog harder gaan dan voorheen want bedrijven moeten weer opgebouwd, rode cijfers moeten weer groen, de economie moet weer draaien en ‘kunnen we eindelijk weer terug naar normaal?!’

Zodra straks het startschot klinkt zijn we niet meer te houden.
Ook al moeten we ‘stap-voor-stap’ van Mark Rutte.
Ook al probeert de voorhoede een rustig en stabiel tempo aan te houden, ze zullen door de massa achter hen aangespoord, verdrukt en uiteindelijk onder de voet gelopen worden.

We zullen helaas niet weten hoe snel we alles weer terug bij het oude kunnen hebben.
Met nog een beetje meer wij-zij denken dan daarvoor. Met nog een beetje meer verschil tussen arm en rijk dan ervoor.

Sorry Godelieve, de rode stoelen zullen leeg blijven, de mooie woorden zullen langzaam verbleken, de alternatieve vormen zullen weer netjes in de laatjes worden opgeborgen. Wie weet… voor de volgende keer, straks, tijdens het volgende virus, of de volgende klap in de klimaatcrisis, misschien, heel misschien stoffen we ze dan weer af en kauwen we er dan weer een tijdje op.

Want we willen niet echt. Niet echt… We willen het zelf vooral lekker makkelijk. Lekker efficiënt, lekker concreet en lekker comfortabel. Kunst als een stukje ontspanning en voor de rest het echte leven: geld verdienen en doen alsof.

 

Lucebert schreef in 1953:
De zeer oude zingt
er is niet meer bij weinig
noch is er minder
nog is onzeker wat er was
wat wordt wordt willoos
eerst als het is is het ernst
het herinnert zich heilloos
en blijft ijlings

alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid rijk
en aan alles gelijk

als het hart van de tijd
als het hart van de tijd

Die zin: Alles van waarde is weerloos - is eindeloos vaak opnieuw gebruikt en ingezet.
Vaak in het kader van dat waarvan we de waarde niet goed economisch kunnen vaststellen, niet in excelsheets kunnen vangen.
De kunsten, het onderwijs, de zorg, het samenzijn, het klimaat, het menselijke verlangen, de kwetsbaarheid, de onzekerheid. 

Maar anno 2020 gaat hij niet meer op. Het is ons gelukt. Alles wat wij van waarde vinden is alles behalve weerloos. We hebben ze volledig weerbaar gemaakt. Keihard. Ondoordringbaar. In beton gegoten waarheden.

Succes, geld, marketing, eigenbelang, bezit.

Dat is de mens.

BLABLA

---------------------------------

Het stop-motion filmpje bij mijn bijdrage is gemaakt door theatermaker Lotte Bos
De muziek is van componist Tjalling Schrik