Verkoop onder druk door btw-verhoging
Waar 2018 gekenmerkt werd door een goed klimaat voor food, zien we dat het eerste kwartaal van 2019 voor alle distributiekanalen een daling in het verkochte volume laat zien. Terwijl de consumptie van Nederlandse huishoudens in het algemeen groeide in het eerste kwartaal, zien we dit niet terug in aantallen verkochte voedingsmiddelen.
De horeca kent nog wel een omzetstijging van 0,6% ten opzichte van het laatste kwartaal van 2018. Dit komt echter door prijsstijgingen en de btw- verhoging, want het aantal verkochte consumpties daalde het eerste kwartaal van dit jaar met 1,6%. Het personeelstekort is nog altijd een heet hangijzer voor foodservice.
Zowel supermarkten als speciaalzaken laten een soortgelijk beeld zien wanneer we naar het verkochte volume kijken. In beide kanalen zijn minder voedingsmiddelen langs de kassa gegaan dan in het laatste kwartaal van 2018. Vooral binnen de speciaalzaken is de daling in volume groter dan de laatste jaren het geval is geweest. Mogelijk is ook hier de btw-verhoging van invloed.
Daling alle distributiekanalen
De daling in alle kanalen is dit kwartaal opvallend. Overigens is er nog geen reden tot paniek want de afgelopen jaren is gebleken dat dalen vaak ook weer opgevolgd worden door pieken. Bijvoorbeeld onder invloed van het weer en de timing van feestdagen of grote evenementen. Meestal weten de verschillende kanalen in de loop van het jaar het tij weer te keren, waarbij een zonnige zomer en gewenning van consumenten aan de btw-verhoging zeker een duit in het zakje van de verschillende food-ondernemers zullen doen.
De consument is onvoorspelbaar bij productkeuze
Wanneer we naar de stijgers en dalers in het supermarktschap over het afgelopen kwartaal kijken (vergeleken met het eerste kwartaal van 2018), dan is de Nederlandse consument nog steeds op zoek naar ‘gemak’ en lijkt ‘gezondheid’ iets minder de boventoon te voeren bij de keuze voor producten.
Populair in het supermarktschap
Zoute snacks zijn dit kwartaal populair. Naast een forse stijging in omzet ten opzichte van het eerste kwartaal vorig jaar, kent deze categorie ook een flinke volumestijging van 4%. Daarnaast zien we een omzetstijging in de schappen met zoet broodbeleg, zoetwaren & chocolade en sauzen & mixen. Deze drie categorieën kennen overigens allemaal een beperkte volumestijging, waarmee de omzetstijging dus voor een groter deel een prijseffect lijkt te zijn. Op basis van deze cijfers kan geconcludeerd worden dat in het eerste kwartaal de Nederlandse consument meer supermarkteuro’s heeft uitgegeven aan enkele ‘ongezondere’ schappen.
De tweede grote stijger is de categorie gekoelde gemaksoplossingen, het schap dat over geheel 2018 met ruim 10% de grootste omzetstijging heeft laten zien. In dit schap lijkt het te gaan om een kwaliteitsslag waar de consument wat extra’s voor over heeft, want de volumegroei van dit schap is slechts nihil.
Vers fruit & groente, zuivel en vlees & vis
Waar deze schappen over geheel 2018 nog tot de grotere stijgers behoorden, laten allen een ander beeld zien in het eerste kwartaal van dit jaar. Enerzijds liggen hier mogelijk hogere prijzen aan ten grondslag: zo betaalt de consument vergeleken met een jaar geleden fors meer voor aardappelen vanwege de droogte afgelopen jaar. Anderzijds zien we dat de schappen met zuivel (met name de vloeibare varianten) en vers fruit te maken hebben met een combinatie van prijsdruk en licht verminderde vraag vanuit de consument.
In het geval van vers vlees en vis wordt de magere omzetgroei vooral gerealiseerd door hogere prijzen, want met een volumedaling van 4% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2018 is dit schap één van de grootste volumedalers.
3% omzetgroei in lijn met btw-verhoging
De omzetgroei van 3% is niet gelijk verdeeld over de schappen. Wanneer categorieën veel concurrentie of een afnemende vraag kennen, valt op dat prijsstijgingen duidelijk achterblijven. Maar ook in schappen waar nog voldoende ruimte is voor groei vanuit de consumentenvraag, maar de kaarten in het schap anders geschud worden door bijvoorbeeld de groei van huismerken zien we prijsdruk. Dit laatste is het geval in het schap met vleesvervangers. De prijsverhogingen hebben over de gehele linie wel een negatief effect op volumes, want deze verslechteren ten opzichte van afgelopen kwartalen.
