Wachten tot stof is neergedaald in zuivelmarkten

Groei melkproductie zuivelexporterende regio’s blijft op peil

In het eerste kwartaal van 2020 is de melkproductie in de belangrijkste zuivelexporterende landen met 1,1% toegenomen. Ondanks tegenvallende weersomstandigheden, lagere melkprijzen of pogingen om de melkproductie te remmen, verwachten we dat ook in de tweede helft van 2020 de melkproductie met circa 1% stijgt.

 

_{Bron: diverse nationale bronnen, Rabobank, 2020}

In de VS is in april de groei van melkproductie (1,4%) onverwacht sterk gebleven. Door het wegspoelen of voeren van melk aan kalveren is de groei van de melkleveringen waarschijnlijk wel lager dan een half procent. Aangezien er momenteel voldoende en relatief goedkoop voer beschikbaar is, verwachten we geen drastische en permanente maatregelen van Amerikaanse melkveehouders om melkvolumes te beperken. In de tweede helft van 2020 wordt een melkproductiegroei van 0,9% verwacht.

In Nieuw-Zeeland is het wachten tot de periode na augustus, wanneer het grootste deel van de koeien afkalft, voordat de geproduceerde melkvolumes weer sterk toenemen. Bij betere weersomstandigheden verwachten we een melkproductiegroei van 1,8% voor het seizoen 2020-2021.

Groei EU-melkproductie zwakt af

In Europa is de groei van EU-melkproductie sterk gebleven in het eerste kwartaal (+1,4%). Voor april laten cijfers echter al een kentering in dit beeld zien. Vanwege de lagere marges en de gevolgen van de droogte verwachten we dat de groei van de melkproductie daalt naar 0,6% in het tweede kwartaal en 0,5% in de tweede helft van 2020.

Zuivelmarkt nog niet hersteld van gevolgen coronacrisis

Hoewel de gevolgen van het coronavirus in Europa niet zo groot waren als in de VS, zagen we toch een daling van EU-zuivelprijzen tot wel 25% in maart en april. In mei zijn de zuivelprijzen weer gestegen, mede door initiatieven vanuit de Europese Commissie en de eerste berichten over de gedeeltelijke heropening van foodservice-restaurants.

Nu het stof begint neer te dalen ligt het huidige prijsniveau lager dan voor de uitbraak. Einde mei noteerde EU-boter een prijs van € 2,956 per ton (-16,8%), terwijl EU-magere melkpoeder en EU-volle melkpoeder prijzen noteerden van respectievelijk € 2,039 per ton (-20,4%) en € 2,678 per ton (-10,7%). Gesteund door goede retailverkopen bleef het prijsverval van EU-Goudse kaas beperkt tot 7,4% (€ 3,068 per ton). Spotnoteringen voor Goudse (folie) kaas waren echter veel volatieler in deze periode. Eerst daalde de prijs van circa € 3,000 per ton naar ongeveer € 2,200 (-26,7%) per ton in april, om vervolgens weer te stijgen tot een niveau van € 2,725 (-9,2%) per ton. Magere melkpoeder en boter worden op het moment van schrijven van deze Zuivelupdate verhandeld voor (spot)prijzen van rond de € 2,200 en € 3,250 per ton.

Voor de aankomende maanden wordt een stabieler prijsbeeld verwacht. Door een combinatie van groei in melkproductie in exportregio’s, beperkingen in afzetmogelijkheden en voorraadvorming wordt een verder prijsherstel geremd.

Impact op EU-melkprijzen blijft beperkt

De gevolgen voor EU-melkprijzen bleven in eerste instantie beperkt, met een EU-gemiddelde rond de EUR 34,00 per 100 kilogram in april. Normaal duurt het ook ongeveer twee maanden voordat een verandering in zuivelprijzen volledig zichtbaar is in de melkprijzen. Ontwikkelingen voor mei en juni laten ook in Nederland een beeld zien met lagere melkprijzen. Naar verwachting vlakt het verval daarna uit. De gemiddelde EU-melkprijs zal in de komende maanden ook terugzakken, maar wel boven de EUR 30,00 per 100 kilogram blijven.

Om een verder prijsverval te remmen heeft de Europese Commissie een Private Storage Aid (PSA) programma (7 mei – 30 juni) van in totaal € 30 miljoen ingesteld voor verse kaas (€ 10 miljoen), boter (€ 14 miljoen) en magere melkpoeder (€ 6 miljoen) afkomstig uit de EU. Met dit programma kunnen Europese melkverwerkers en handelaren een vergoeding ontvangen voor opslagkosten.

In de Verenigde Staten was het verval in melkprijzen wel vrij snel zichtbaar. Sinds december daalde de melkprijs (US-all) met USD 6,30 (30,4%) tot USD 14,40 per cwt in april. Omgerekend in Euro’s is dit een verval van ongeveer EUR 12,00 per 100 kilogram tot een niveau ruim onder de EUR 30,00 per 100 kilogram melk in april. Gesteund door de recente prijsstijgingen in de zuivelmarkt en overheidsprogramma’s is de positie van vele Amerikaanse melkveehouders sindsdien wel verbeterd. Daarnaast maakten veel Amerikaanse melkveehouders al gebruik van een vorm van risicoafdekking voor onder andere hun melkprijzen.

Gevolgen coronacrisis nog niet zichtbaar in exportcijfers

De EU-zuivelexport bleef sterk in de eerste drie maanden van 2020. De gevolgen van het coronavirus zijn nog niet zichtbaar in deze cijfers. Voor het tweede kwartaal en tweede helft van 2020 moet er wel rekening gehouden worden met een terugval in exportvolumes.

 

_{Bron: Eurostat, 2020}

China

China is nog herstellende van de coronacrisis, wat ook impact heeft op de zuivelimporten. Voor heel 2020 verwachten we een daling van 15% in importvolumes. Dit is wel een verbetering ten opzichte van de vorige marktupdate.

Droogte en lagere marges leiden tot lagere groei melkproductie in Nederland

De Nederlandse melkproductie is in april en mei met respectievelijk 3 en 1,6% gestegen. Hiermee is de melkproductie over de eerste vier maanden van 2020 met 2,4% gestegen. De verwachting is dat de groei van melkproductie gedurende het jaar afvlakt tot ruim 1% door aanhoudende droogte en verminderde marges.

 

_{*gecorrigeerd voor schrikkeldag
Bron: ZMB, RVO, 2020}

De lagere melkprijs kan zorgen voor liquiditeitsspanningen bij melkveehouders. Daarbovenop kunnen gevolgen van de droogte en lagere inkomsten uit omzet en aanwas de liquiditeitsspanningen vergroten. Breng uw liquiditeitsverloop goed in beeld en kijk waar aanpassingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld door vervangingsinvesteringen uit te stellen.