Opinie

Waarom we nu in baanzekerheid en de huizenmarkt moeten investeren

19 augustus 2020 11:35 RaboResearch

Na de huidige economische crisis dreigen voor Nederland nog meer maatschappelijke problemen, zoals meer armoede, een slechtere huizenmarkt en minder geluk. Oftewel: een lagere brede welvaart. Investeer daarom nu in baanzekerheid en de huizenmarkt, anders zitten we straks weer tien jaar op de blaren.

Lege portemonnee door de gevolgen van de coronacrisis

Brede welvaart gaat over onder meer onze gezondheid, inkomens, woontevredenheid, baanzekerheid en sociale contacten. Het is meer dan economie dus, en werd in Nederland voor het eerst in kaart gebracht door RaboResearch en Universiteit Utrecht.

Anticiperen

Om op veranderingen in brede welvaart te anticiperen, is het goed om te weten hoe economische cycli verlopen. Deze hebben een vrij bestendig patroon; na een aantal jaren groei volgt een scherpe krimp van de economie. In de periode daarna, vaak als de economie alweer opveert, verliezen veel mensen hun baan. Dit draagt vervolgens bij aan bredere maatschappelijke problemen: meer armoede, slechtere toegang tot basisvoorzieningen en de huizenmarkt en over het algemeen minder gelukkige mensen. Oftewel een lagere brede welvaart.

Dimensies van brede welvaart

Ook de crisis die begon in 2008 volgde dit patroon. Terwijl het bbp in 2014 weer was hersteld, duurde het tot 2018 voordat onze brede welvaart weer boven het niveau van 2008 was. Maar liefst tien jaar later dus. Dat moeten we nu zien te voorkomen.

Brede welvaart door de jaren heen

Daling brede welvaart dient zich aan

Na de historische daling van het bbp dit jaar dient de volgende daling van de brede welvaart zich namelijk aan. Deze lijkt vooralsnog redelijk op peil, maar de eerste haarscheurtjes zijn zichtbaar. Op het gebied van sociale contacten, huisvesting en geluk gaat het slechter dan vorig jaar. Bovendien komen de baanzekerheid en de inkomens later dit jaar onder druk te staan als de steunmaatregelen afnemen en de werkloosheid oploopt.

Tijdens de vorige crisis zagen we precies dezelfde onderdelen van onze brede welvaart verslechteren. Als we er straks op die terreinen op achteruitgaan, kan dat dus geen verrassing zijn. In plaats daarvan, zouden we hiervan moeten leren en er nu in moeten investeren. Vóórdat het slechter gaat, niet alleen anticyclisch maar ook preventief dus.

Ontwikkeling van brede welvaart

Investeer in baanzekerheid en de huizenmarkt

Twee brede welvaartsdimensies staan wat dat betreft voorop: baanzekerheid en huisvesting. Voor baanzekerheid is de start al gemaakt. De eerste twee steunpakketten van de overheid hebben gezorgd voor behoud van banen en inkomens. Vanaf oktober is een derde steunpakket nodig. Maar niet alle bedrijven en banen kunnen of moeten worden gered. Daarom is het goed dat het kabinet al vanaf het tweede steunpakket bij- of omscholing van personeel verplicht stelt en daarvoor geld vrij heeft gemaakt. Ook daarna zal actief arbeidsmarktbeleid, inclusief om- en bijscholing, nodig zijn om mensen inzetbaar te houden.

“Dalende woontevredenheid remde welvaartsgroei”

Op de huizenmarkt is al veel langer een omslag nodig. Niet alleen tijdens de vorige recessie, maar ook tijdens de groei van de afgelopen jaren daalde de woontevredenheid. Een betaalbare koopwoning is voor de middeninkomens onbereikbaar, waardoor vooral jongeren gedwongen duur moeten huren. Dit remde onze brede welvaartsgroei in de afgelopen jaren behoorlijk. Meer Rijksregie en nieuwbouw van betaalbare huizen zijn nodig. Als door de thuiswerkrevolutie straks minder kantoren nodig zijn, kunnen die deels worden getransformeerd tot woningen.

Naast de nodige investeringen in onze volksgezondheid en het economische herstel zijn dergelijke investeringen in de brede welvaart erg belangrijk. Anders gaat deze onderuit en kunnen we zomaar wederom een decennium aan welvaart verliezen.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws.