Foodupdate februari 2019

Distributiekanalen

Een goed klimaat voor food in 2018

2018 herinneren we aan de mooie zomermaanden. Maar ook het economisch klimaat was in Nederland positief. Daar hebben zowel de horeca als supermarkten van geprofiteerd. Voor horeca resulteerde dat over het hele jaar ongeveer 4% groei van het omzetvolume. De groeiverwachtingen voor 2019 zijn iets gematigder. Dat komt door een lichte daling in het consumentenvertrouwen en het tekort aan personeel.

De supermarkten hebben in 2018 een zeer goed tweede en derde kwartaal achter de rug, met in beide kwartalen een volumegroei van 4%. De warme zomer zal daar zeker invloed op hebben gehad. Gemak, water en ijsthee zijn namelijk top-stijgers van het afgelopen jaar (zie verderop de rubriek ‘Het schap’). Over het afgelopen jaar is die volumegroei voor supermarkten ongeveer 3%. Onderzoeksbureaus IRI en Nielsen rapporteren dat vooral het marktaandeel van discounters bovengemiddeld gegroeid is. Blijkbaar hebben Aldi en Lidl consumenten naar hun winkels weten te trekken met aanpassingen in hun assortiment en uitstraling.

Hoewel het omzetvolume van speciaalzaken over 2018 nog daalt, is er duidelijk een stijgende lijn. In het vierde kwartaal is het omzetvolume zelfs iets gegroeid. Zo laten speciaalzaken zien dat ook zij profiteren van het betere economische klimaat in Nederland en groei van bestedingen aan food. Nu is het de uitdaging om die stijgende lijn door te zetten en in 2019 ook volumegroei te laten zien.

Het schap

Gemak en water winnen aan populariteit

Nederlandse consumenten zijn op zoek naar gemak en leggen minder ‘ongezonde’ producten in het winkelmandje. Dat zijn de snelle conclusies die we kunnen trekken op basis van de stijgers en dalers in het supermarktschap het afgelopen jaar.

Gezondere keuzes

Het schap met gekoelde gemaksoplossingen is zonder twijfel de grootste stijger van het afgelopen jaar. Dit schap laat een indrukwekkende omzet- én volumegroei zien ten opzichte van 2017. In de top 3 omzetstijgers zien we ook duidelijk de hete zomer terug. De groei van de categorie non-alcoholische dranken is vooral te danken aan ijsthee en mineraalwater. Er zijn niet meer frisdranken, fruitsappen en energiedranken gekocht. Hier lijkt de consument gezondheid dus mee te laten wegen in haar keuze. De hete zomer heeft er ook voor gezorgd dat we met z’n allen meer ijs hebben gekocht. De omzetstijging binnen het schap met diepgevroren producten is namelijk voor het grootste deel dankzij de ijsjes.

Het schap met vers groente en fruit blijft met een omzetstijging van 4,7% ook populair bij Nederlandse consumenten. Het valt vooral op dat consumenten een hogere prijs betalen voor groente en fruit, want qua volume lijkt er weinig groei te zijn behaald ten opzichte van 2017. We zien hetzelfde terug in het zuivelschap. Consumenten kopen niet meer melk, yoghurt, kaas en overige zuiveldranken, maar betalen er wel meer voor. Dit lijkt vooral om prijspremiums van de producten te gaan, want de melkprijs is in 2018 gedaald t.o.v. 2017.

‘Ongezond’ verliest terrein

Het valt op dat de door de consument als ‘ongezond’ gepercipieerde schappen qua omzet achterblijven. Dat zien we terug in de zoete schappen (zoetwaren, chocolade en koekjes), maar bijvoorbeeld ook in de volumedaling binnen frisdranken, margarine, frituurolie en sauzen. Door de discussie en hype rondom koolhydraten past de achterblijvende omzetstijging van brood misschien ook in dit rijtje. Het schap dat de grootste omzetdaling laat zien is dat van de koffie en thee. Dat is misschien te verklaren doordat consumenten minder warme dranken dronken in de hete zomer.

Vers van de pers

Veel dynamiek in het schap met vleesvervangers

Het schap met vleesvervangers groeit als kool in Nederland. En dat zal de komende jaren niet afnemen. Het segment vleesvervangers is met een marktomvang van ongeveer 100 miljoen euro in 2018 nog een niche, maar wel één met hoge jaarlijkse groeicijfers. Veel verschillende partijen hebben in de gaten dat er een stukje van het bord in de aanbieding is, en spelen hier op in met nieuwe en verbeterde vleesvervangers.

Door de diversiteit aan aanbieders en producten is er een hoop dynamiek in dit schap. We verwachten dat deze dynamiek ook komende jaren doorzet terwijl het schap steeds volwassener wordt. Vleesvervangers worden de komende jaren lekkerder, goedkoper en meer gesegmenteerd. Lees in ons rapport hoe alle aanbieders in de strijd om de flexitariër proberen de retailer én consument aan zich te binden.

Lees meer over de groei van vleesvervangers

Wereldwijde foodservice 2019: uitdagingen en kansen

De wereldwijde foodservicemarkt groeit naar verwachting ook in 2019 verder. Maar er zijn in de meeste werelddelen wel macro-economische omstandigheden die de groei temperen. In deze (Engelstalige) publicatie kijken we terug op 2018 voor de belangrijkste werelddelen én doen we een voorspelling voor 2019. De uitdagingen voor foodservice wereldwijd zijn fluctuerende voedselprijzen, krapte op de arbeidsmarkt, voedselveiligheid, concurrentie op het gebied van maaltijdbezorging en verschillende fusie- en overname-activiteiten.

Op Europees niveau zien we over 2018 groei door toegenomen out-of-home eetmomenten en gestegen consumentenvertrouwen. De verwachting is dat 2019 wederom een succesvol jaar zal worden, al verschilt dit wel per land. Zo zijn Spanje en Portugal bezig met een comeback op foodservice gebied, terwijl foodservice in het Verenigd Koninkrijk over het hoogtepunt heen lijkt te zijn. Fastfood blijft in Europa een belangrijke groeifactor, waarbij ook het ontbijt steeds meer aandacht krijgt. Doordat de Fastfoodmarkt in Europa relatief gefragmenteerd is, zijn er kansen voor ketens. We verwachten dat gezond en vers voedsel een steeds grotere rol krijgt op de menukaart.

Lees meer over de wereldwijde verwachtingen rondom foodservice

Blog

Karine Chartier, analist Consumer Foods , over verandering, vervaging en verschillende keuzes in 2019

Eén ding is zeker: het is nooit saai binnen food, ook in 2018 niet. De afgelopen weken kreeg ik vaak de vraag wat me is opgevallen in 2018. Het mooie is dat dit eigenlijk ook alles zegt over de verwachtingen voor dit jaar.

Consumenten zijn op zoek naar gemak, eten vaker buiten de deur en weten ook online hun weg steeds beter te vinden. Dit heeft invloed op het foodaanbod in Nederland, want alle partijen zijn op zoek naar nieuwe manieren om de consument te bereiken en aan zich te binden. Vervagende grenzen horen daar blijkbaar bij. Denk bijvoorbeeld aan maaltijden die thuis bezorgd worden vanuit de supermarkt en woonwinkel, grootschalige foodmarktachtige supermarkten, de verdere opkomst van kleinere supermarktwinkels in de vorm van ‘citystores’ die richten op snelheid en gemak en tot slot versspeciaalzaken die –op de juiste locatie– ook foodservice aanbieden. Ondertussen doen discounters weer goede zaken in 2018. Ook zij blijven hun aanbod aanpassen aan de continu veranderende wens van de consument.

Vers en gezond, maar toch ook niet

Verder valt me op dat consumenten tegengestelde keuzes maken. Gezondheid is een thema dat de consument duidelijk bezig houdt. Supermarktketens hebben een bovengemiddelde interesse om hier een rol in te spelen. Kijk bijvoorbeeld naar initiatieven en apps die zij ontwikkelen om consumenten te adviseren bij een gezondere keuze. Door de groei in de verscategorieën in de supermarkt én de opkomst van gezonder aanbod binnen foodservice weten we ook dat consumenten vaker een ‘gezonde’ keuze maken. Maar wat tegenstrijdig is aan deze trend, is het feit dat fastfood blijft groeien in Nederland. Veel ketens besteden aandacht aan een gezonder aanbod, maar fastfood staat nog steeds niet bekend om de gezonde menu’s. Blijkbaar maakt de consument op verschillende momenten ook écht verschillende keuzes.

De veranderende winkelstraat

De groeiende consumptie buiten de deur heeft invloed op de winkelstraat, waar met name de ketenvorming en opschaling binnen foodservice opvallend is. Maar ook op andere manieren heeft de out-of-home consumptie invloed op het straatbeeld. Op de meeste horecapanden en voedingswinkels hangen namelijk briefjes waarop wordt gevraagd om personeel. We verwachten niet dat deze briefjes in 2019 verdwijnen gezien de verwachte economische groei en blijvende krapte op de arbeidsmarkt.

Ook dit jaar belooft een interessant jaar te worden voor food, zeker als de consument op verschillende momenten verschillende keuzes blijft maken. Dan is er namelijk voor zowel partijen die volop inzetten op gemak en ontzorging als voor partijen die meer inzetten op beleving en onderscheidende producten ruimte in de markt. Vervagende grenzen, de veranderende winkelstraat en gezonde voeding hebben dit jaar in ieder geval onze volledige aandacht. We hopen ondernemers zoveel mogelijk te ondersteunen met het verzilveren van kansen die deze uitdagende markt volop biedt!

Ook interessant voor jou

Gewoon biologisch: Minder groei, meer dynamiek Private-Label Candy and Cookies: Consolidating by Cherry-Picking Rabobank Retail Update februari 2019