Machinebouw

Verder op deze pagina:

De machine-industrie maakt een grote diversiteit aan (delen van) machines en apparaten. Voor deze branche deelt de Rabobank recente cijfers en trends.

Positie Nederlandse bedrijven sterk

Nederland kent een bloeiende machinebouwsector. Zo blinken Nederlandse bedrijven uit in klantspecifieke specialistische machinebouw. En hebben bedrijven over het algemeen een sterke exportpositie. Binnen de industrie behoort de machinebouw tot de snelst groeiende sector. In 2019 groeit de machinebouw met meer dan 10%.

De vooruitzichten voor de specialistische klantspecifieke machinebouw blijven goed maar zijn sterk afhankelijk van de economische groei in de belangrijkste exportlanden. Eindmarkten bevinden zich primair in:

Hightech;
Food;
Medisch;
Olie- en gaswinning.

De vooruitzichten voor de algemene machinebouw zijn minder goed door sterk toenemende concurrentie uit Azië.

Grootste handelspartners

De machinebouw is relatief cyclisch en sterk afhankelijk van de export (circa 82% van de omzet). De drie belangrijkste handelspartners zijn:

Duitsland;
Frankrijk;
Verenigd Koninkrijk.

Aanbod machinebouwers

Het aanbod van machinebouwers in Nederland is stabiel. Het aantal bedrijven zit al jaren rond de 3000. Het aantal bedrijven dat actief is op het gebied van reparatie en installatie van machines ligt veel hoger. Volgens het CBS zijn hierin ruim 8700 bedrijven actief. De Rabobank ziet een toename van het aanbod wereldwijd, met name in landen waar de lonen lager liggen. Dit betekent dat bedrijven in Nederland moeten concurreren op kwaliteit en flexibiliteit in plaats van op prijs.

Duurzaamheid

Machinebouwbedrijven richten zich nog beperkt op duurzaamheid en circulariteit. De verwachting is dat dit de komende tijd gaat veranderen.

De eindgebruiker zal steeds vaker duurzame producten verlangen en de overheid stelt steeds strengere duurzaamheidseisen.

Het verlengen van de levensduur en het energiezuiniger maken van machines zijn onderwerpen waaraan gedacht kan worden. Voorspelbaar onderhoud met behulp van sensoren kan hieraan een bijdrage leveren.

De Rabobank verwacht dat bedrijven die aandacht besteden aan duurzaamheid en circulariteit in de toekomst beter zullen presteren.

Innovatie

Voor Nederlandse machinebouwers is het cruciaal om continu te blijven innoveren. Op deze wijze kunnen ze vooroplopen en de concurrentie voorblijven.

Innovatie in de machinebouw richt zich vooral op het goedkoper en sneller ontwikkelen van nieuwe machines. Het modulair ontwerpen speelt hierin een belangrijke rol. Innovatie richt zich uiteraard ook op de ontwikkeling van functionaliteiten en slimme manieren om machines met elkaar te laten communiceren. Een voorbeeld is machine-to-machine communicatie. Machinebouwers kunnen hiermee een bijdrage leveren aan het verbeteren van het productieproces van afnemers. Dit vertaalt zich in een toename van de vraag naar dergelijke machines.

Machinebouwers richten zich ook op robotisering . Ingewikkelde productieprocessen van afnemers worden opgeknipt in taken die door robots kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast zorgt de integratie van robots met nieuwe technologieën zoals vision, sensoring en Internet of Things (IoT) voor het beter verwerken van niet-repeterende handelingen. Met andere woorden: robots worden slimmer en leren samen te werken met een groeiende vraag als gevolg.

Gebruik wordt belangrijker dan bezit, waarbij het leveren van een machine verandert van een product in een dienst. Dit zorgt ervoor dat machinebouwers een compleet product moeten gaan aanbieden, in plaats van enkel de machine. Denk hierbij aan:

Installatie;
Aftersales;
Onderhoud;
Service.

De Rabobank verwacht dat klanten die inzetten op deze wijze van innoveren beter zullen presteren.

Arbeidsmarkt

De vraag naar technisch personeel neemt over de volle breedte van de economie toe. Machinebouwers komen steeds moeilijker aan technisch geschoold personeel. Het tekort aan personeel beperkt in toenemende mate de groeimogelijkheden, wat zich mogelijk vertaalt in lagere bedrijfsresultaten.

Wet- en regelgeving

In de machinebouw hebben bedrijven te maken met regelgeving die direct gerelateerd is aan de producten die worden geproduceerd en de grondstoffen die hiervoor noodzakelijk zijn. Voor de machinebouw geldt (niet uitputtend):

CE –markering

Veel industriële productgroepen mogen uitsluitend worden verhandeld in de Europese Economische Ruimte (EER) als ze CE-markering hebben. CE-markering geeft aan dat het product voldoet aan wettelijke eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu.

REACH wetgeving

REACH is een Europese verordening over de productie van en handel in chemische stoffen. Het beschrijft waar bedrijven en overheden zich aan moeten houden. REACH staat voor: Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie van Chemische stoffen.

Voor meer info over productregelgeving zie rvo.nl.

Milieuwetgeving

Milieudoelstellingen vanuit de EU betekenen dat machinebouwers hun productieprocessen moeten verduurzamen. Denk aan minder CO2-uitstoot en het beperken van energieverbruik. De Rabobank verwacht dat bedrijven die tegen lage kosten weten te verduurzamen en de focus leggen op innovatie beter zullen presteren.

Laatste update: december 2019

Cijfers en trends per branche

Elektrotechniek Metaalindustrie Scheepsbouw