De Nederlandse vleeskalverhouderij richt zich in hoofdzaak op de productie van blank vlees en (jong) rosévlees.
Voor deze branche deelt de Rabobank recente cijfers en trends. We bespreken de ontwikkelingen op het gebied van:
Sector zal verder consolideren
De vraag naar vlees staat in Europa onder druk, specifiek die van rood vlees (rund en varken). Door innovatie en promotie kan de sector hier weerstand aan bieden. Daarnaast biedt afzet naar regio's buiten Europa perspectief.
Visie korte termijn
De komende jaren moet de sector verder aan de slag om langeafstandstransporten te verminderen en het antibioticagebruik verder te verlagen. Bedrijven van voldoende omvang met een hoog diergezondheidsniveau en goede technische resultaten hebben perspectief en blijven aantrekkelijke contractpartners.
Visie lange termijn
De sector zal de komende jaren verder consolideren. Individuele bedrijven worden afgerekend op maatschappelijke acceptatie.
De sector moet:
- proactief acteren op dierenwelzijn (transport en antibiotica)
- minder uitstoot (geur, ammoniak en fijnstof) genereren
Ook de mestafzet (vooral rosémest) zal via be- of verwerking consistent moeten worden geregeld. Groei van de sector in Nederland zal niet plaatsvinden. Er zal meer afstemming binnen de keten komen om optimaal aan te sluiten op de wensen van de markt.
Blankvleessector
De blankvleessector is sterk geïntegreerd, waardoor deze sector competitief kan zijn in het Europese krachtenveld. Integraties stallen de kalveren veelal op vergoedingsbasis bij de kalverhouder. Deze ontvangt een vergoeding voor bijvoorbeeld arbeid, stalruimte en mest. De integratie levert het kalf en het voer, en zorgt voor de afvoer van de slachtrijpe kalveren.
Rosésector
De rosésector kent naar verhouding meer vrije mesters, die de dieren volledig voor eigen rekening en risico houden.
De Nederlandse vleeskalverhouderij bestond in 2017 uit 1.570 bedrijven, waarvan 900 rosévlees- en 710 blankvleesproducenten.
Nederland is de grootste producent van kalfsvlees in de EU, sterk gelinkt aan de omvang van de melkveehouderij in Nederland en Duitsland, waar een belangrijk deel van de nuchtere kalveren wordt betrokken.
Het Nederlandse productieniveau van kalfsvlees ligt al enkele jaren op een stabiel niveau van 217 duizend ton (circa 1,4 miljoen slachtingen). Bijna alle in Nederland gehouden kalveren worden hier geslacht. Ongeveer 90% van de productie wordt geëxporteerd.
Economie
De consumptie van kalfsvlees staat in Europa onder druk, door:
- dalende vleesconsumptie in het algemeen
- afnemende belangstelling onder jongeren
- afnemend maatschappelijk draagvlak
De consumptie van kalfsvlees is in Nederland met 1,5 kg per hoofd van de bevolking beperkt. Kalfsvlees wordt gezien als een duur nicheproduct.
Rendement
Rendementen binnen de sector blijven op peil. Productiebeperkende maatregelen spelen daarbij een belangrijke rol, zoals een langere leegstandsperiode in het blankvleessegment. Maar ook schaalvergroting en rationalisatie zijn aan de orde. De dalende kostprijs, door verlaging van de vervoerkosten, ondersteunt dit.
Vooral door de fosfaatproblematiek is het aantal bedrijven met vleeskalveren gedaald van 1.230 in 2015 naar 900 in 2017. De daling zit hoofdzakelijk bij de rosévleeskalveren.
Kansen
De vooraanstaande internationale positie kan verder worden versterkt door:
- het aanboren van nieuwe markten (China, Japan en Amerika)
- nieuwe doelgroepen (consument die behoefte heeft aan kwalitatief hoogwaardig voedsel en herkomstetikettering)
Duurzaamheid
Dierenwelzijn
Route 2025 leidt naar een duurzame vleeskalverhouderij in 2025.
Dit is een vleeskalverhouderij:
- die wereldwijd koploper is op het gebied van duurzaamheid
- waarin dierenwelzijn onomstreden is
- waarbij antibioticagebruik op of onder streefniveau ligt
- die een positieve bijdrage levert aan de volksgezondheid
- die energieneutraal werkt
Wat daarnaast speelt op het gebied van dierenwelzijn is verruiming en verrijking van huisvesting, zoals groepshuisvesting.
Impact op milieu en omgeving
Het belang van het verlagen van emissies (ammoniak, fijnstof en geur) neemt sterk toe.
Ook is er is een toename van methoden van energiebesparing, zoals:
- zonne-energie
- biomassaketels
- mestverbranding
Mestverwerking is een kans. Door de toegenomen druk op de afzetmarkt voor mest is het belang van be- en verwerking van kalvermest toegenomen.
Voedselveiligheid
- Antibiotica: afname van het gebruik in 2017 ten opzichte van 2016 bedraagt 5,3%. De daling stabiliseert al sinds enkele jaren. De sector dan wel individuele kalverhouders moeten hier maximaal op inzetten om verdere reductie te realiseren.
- Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector (SKV): sinds 1990 garandeert SKV de consument 'schoon' vlees.
- Integrale Keten Beheersing (IKB): voor zowel blank vlees als rosévlees is er een IKB-regeling. Bedrijven die produceren onder SKV-controle moeten voldoen aan de IKB.
Innovatie
De Nederlandse kalverhouderijsector (kostprijsleider in de EU) wordt gekenmerkt door een sterk integratiemodel binnen de keten. De sector heeft een modern productiesysteem met veel en snelle uitwisseling van informatie. Dit model biedt de sector een groot concurrentievoordeel ten opzichte van de overige EU-productielanden. Risico's worden meer en meer gespreid door het innemen van posities in integraties in het buitenland.
Maatschappij
Draagvlak (license to produce), in de maatschappij op sectorniveau en in de directe omgeving op bedrijfsniveau, is niet meer vanzelfsprekend. Door een gebrek aan binding met en kennis van de agrarische sectoren ontstaan subjectieve eenzijdige discussies op (social) media over:
- dierenwelzijn en ziektedruk
- milieubewustzijn
- landschapsbeheer
- lokale productie (local-for-local)
- consumentengedrag
Wet- en regelgeving
De wet- en regelgeving voor het welzijn van kalveren is te vinden in het Besluit houders van dieren. Dit besluit is onderdeel van de Wet dieren.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NWA) controleert naleving van welzijnsregels voor kalveren. Blijkt bij controle dat de regels niet zijn nageleefd, dan krijgt het bedrijf een proces-verbaal of een korting op de inkomenssteun. Als het nodig is, grijpt de NVWA ook direct in.
Laatste update: januari 2018