Update

Online en innovatief onderwijs blijft ook na corona

12 april 2021 9:16

De coronacrisis heeft een enorme impuls gegeven aan innovaties. In het onderwijs, maar ook in aanverwante sectoren. Dat is een vooruitgang. Maar er zijn ook zorgen. Vooral op het gebied van Cyber Threats. Benieuwd naar de laatste trends en ontwikkelingen? Je leest het in deze onderwijsupdate.

Scholier krijgt online les

Innovatie in onderwijs: positief en blijvend effect van coronapandemie

Een jaar geleden waren veel bedrijven bezig met een digitale transformatie. De onderwijssector liep daarin niet voorop. Inmiddels is dat wel anders. Van lager onderwijs tot wetenschappelijk onderwijs: elke onderwijsvorm is veranderd en geheel of grotendeels gedigitaliseerd. Je kan daarom stellen dat de coronapandemie een positief effect heeft op innovatie in het onderwijslandschap. We verwachten dan ook dat digitaal onderwijs onderdeel blijft van lesgeven. Zo denken we dat ‘hybride onderwijs’ de norm wordt: een deel van de lessen wordt fysiek gegeven en een ander deel online.

Maar onderwijs is meer dan kennisoverdracht. Elkaar ontmoeten en samen leren en studeren is verdwenen naar de achtergrond. Daarom zoeken alle onderwijsinstellingen manieren om invulling te geven aan het sociale aspect van onderwijs. ‘Sociaal’ kan deels ook online. Maar deels ook niet. Leerlingen en studenten hebben het nodig elkaar te ontmoeten. Dit is op te lossen door vakken in kleinere groepen te geven, maar daar is meer flexibiliteit en budget voor nodig.

Ook in onderwijsketen vinden tech en innovaties hun weg

Het maatschappelijk belang van ‘het onderwijs’ is door de pandemie duidelijker dan ooit. Als scholen en onderwijsinstellingen sluiten, dan heeft dat veel maatschappelijke impact en levert het veel discussie op. Ouders kunnen niet goed thuiswerken door thuiszittende kinderen, en leerlingen en studenten lopen studievertraging op. Daarnaast neemt de kansenongelijkheid verder toe. Een ander interessant effect is dat ‘tech’ de educatiesector versneld heeft omarmt. ‘Educational Technology’ ofwel ‘edtech’ is een groeisector. Edtech-bedrijven gaan op dit moment heel rap en gevestigde aanbieders van online studiematerialen en -ondersteuning zien hun omzetten verdubbelen.

Om te beginnen moesten onderwijsinstellingen voor langere en kortere tijd hun lessen en colleges online aanbieden. Dat heeft geleid tot een groeispurt bij de techplatforms in het onderwijs. De platforms die deze colleges ‘hosten’ zijn inmiddels een miljardenbusiness. Daarnaast zien we dat veel colleges en opleidingen nog vaker als ‘massive open online courses’ (MOOC) worden aangeboden. Deze MOOC zijn vaak gratis waardoor kennis wereldwijd voor een breed publiek toegankelijk wordt. Zo draagt deze innovatieslag ook bij aan maatschappelijke vooruitgang. De afzetmarkt voor edtech is daardoor niet alleen voor studenten, maar ook voor werkenden en werkzoekenden.

“Edtech is een miljardenbusiness”

Niet alleen techplatforms hebben de innovatieslag mogelijk gemaakt en geprofiteerd van de coronacrisis. Ook andere partijen in het onderwijsveld maken dankbaar gebruik van de ontwikkelingen. Aanbieders van sites of apps met extra lesstof geven docenten bijvoorbeeld inzichten over leercurves en cijfers, en bieden daarbij verdiepende of verbredende lesstof aan. Zo leren leerlingen en studenten sneller en ‘op maat’. Daarnaast namen ouders massaal abonnementen op online bijles om het thuisonderwijs van hun kinderen te verstevigen.

Kritiek op innovaties

Onderwijsinstellingen betalen de edtech-platforms zodat hun studenten toegang krijgen tot al het cursusmateriaal. Ondertussen klinkt er steeds vaker kritiek omdat deze uitgaven niet worden geïnvesteerd in het onderwijs, maar terechtkomen bij private partijen, vaak Amerikaanse techplatforms. Zij betalen geen docenten, investeren niet in bibliotheken, et cetera. Daarnaast worden onderwijsdata over hoe en wat studenten leren (learning analytics) doorverkocht aan bedrijven en overheden die graag inzicht krijgen in vaardigheden van hun personeel en dat van concurrenten.

Omdat reguliere onderwijsinstellingen een publieke functie hebben, zouden zij kritischer moeten zijn op het aangaan van contracten met private partijen. De vraag naar een eigen Europees publiek edtech-platform wordt dan ook steeds groter. Het is ook de vraag of online colleges en cursussen de reguliere opleidingsinstituten op langere termijn niet overbodig maken.

Cyberaanvallen grootste risico voor onderwijsinstellingen

Innovatie en tech zijn niet meer weg te denken uit het onderwijs. Maar kennis en data zijn kwetsbaar. Zeker als je je bedenkt dat kennis het kapitaal van onderwijsinstellingen is, dan vormen cyberaanvallen het grootste risico. Zo neemt het aantal cyber threats in het onderwijs ieder jaar verder toe. De ransomware-aanvallen op de Universiteit Maastricht en de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) waren bijvoorbeeld uitgebreid in het nieuws. SURF, de ICT-coöperatie voor het onderwijs, rapporteert en adviseert jaarlijks over het cyberdreigingsbeeld in het onderwijs, zie figuur 1.

Figuur 1: risico-inschatting van cyberaanvallen

Figuur 1: risico-inschatting van cyberaanvallen
Bron: Cyberdreigingsbeeld 2020-2021, SURF

Met name phishing, ransomware en identiteitsfraude (als gevolg van phishing) zijn de meest voorkomende incidenten. Het aantal pogingen tot phishing neemt bijvoorbeeld toe. De pogingen worden ook steeds slimmer en lopen via email, WhatsAppberichten of social media. Daarnaast krijgen steeds meer onderwijsinstellingen te maken met dreigingen uit andere landen. En de dreigingen worden steeds complexer waardoor het belangrijker wordt om samen te werken op het gebied van kennisveiligheid en expertise op het gebied van cybersecurity.
Bewustwording en educatie van leerlingen en studenten is hierbij cruciaal.

Afhankelijkheid clouddiensten enorm gestegen

Doordat we tijdens de coronacrisis massaal overgestapt zijn op online onderwijs en thuiswerken, zijn veel onderwijsinstellingen afhankelijk van een klein aantal grote clouddiensten voor het faciliteren van nieuwe tooling zoals videoconferencing en online proctoringtools. Zo is ook het aantal incidenten bij cloudproviders toegenomen. En daarmee loopt de continuïteit van het onderwijsproces gevaar. Ketenafhankelijkheid, een back-up, de mogelijkheid om bij een onverwachte noodsituatie terug te vallen op alternatieven vragen continue aandacht. Samenwerken in de vorm van het bundelen van de aanwezige expertise binnen de sector is van cruciaal belang om de dreigingen het hoofd te blijven bieden.

Toekomstige techtrends in de onderwijssector

De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Deels worden zij binnen het onderwijs- en onderzoeksveld ontwikkeld. Deels zullen zij het onderwijs- en onderzoeksveld juist beïnvloeden.
In ons Technologie Trend Rapport beschrijven we acht technologische trends:

  1. Internet of Things (IoT);
  2. Next Generation Communication Networks;
  3. Extended Reality;
  4. Blockchain;
  5. Secure Multi-Party Computation;
  6. Voice Technology;
  7. Quatum Computing;
  8. Artificial Intelligence.

Op enkele trends na, zien we deze trends ook terug in de onderwijssector. Per trend leggen we uit wat de mogelijkheden zijn. Het onderwijs is in ieder geval nog lang niet uitgeleerd.

Internet of Things

Internet of Things zijn apparaten die met elkaar kunnen communiceren het mogelijk maken om de betrokkenheid en resultaten van leerlingen en studenten te verhogen. De leeromstandigheden van studenten worden thuis, onderweg en op het onderwijsterrein al vormgegeven. Door een notificatie van zo’n apparaat worden zij op basis van hun leerprestaties en aanwezigheidsfrequenties automatisch getriggerd om studiemomenten in te plannen. Of ze worden proactief betrokken bij een relevante community en evenementen.

Extended reality

Extended reality bestaat uit Augmented Reality (AR), Virtual Reality (VR) en Mixed Reality (MR). Er zijn ontzettend veel mogelijkheden om deze technieken in het onderwijs toe te passen. Bij Augmented Reality wordt ‘iets’ toegevoegd aan de echte wereld. Pokémon Go is daar een bekend voorbeeld van. Zo kun je ook bijvoorbeeld afbeeldingen in boeken laten bewegen. Bij Virtual Reality betreedt men een fictieve wereld, meestal door een VR-bril op te zetten. Zo kunnen leerlingen praktijkoefeningen via VR doen, of virtuele bezoeken aan musea of steden brengen. Deze technieken dragen positief bij aan het leereffect omdat je lesstof beter onthoudt als je het naast hoort en leest ook gezien hebt.

Blockchain

Blockchain is een internettechnologie waarmee gecentraliseerde en gesloten registers voortaan gedecentraliseerd en open kunnen zijn, zonder dat de integriteit van de gegevens in het geding komt. Gegevens blijven beschermd, ondanks de open aard van het systeem. Met deze technologie sla je dus informatie op die niet veranderd of vervalst kan worden.

Blockchain kun je daardoor inzetten voor het managen van leerlingvolgsystemen, het bijhouden van een diplomaregister, contractmanagement voor beroepspraktijkvorming en ga zo maar door.

Voice

Voice technology is het gebruik van spraakassistenten op telefoons. Er zijn grofweg twee technologieën: voice search en voice dialogue. Voice search is vragen stellen om informatie te krijgen. Letterlijk zoeken op Google dus. Voice dialogue is het voeren van een echt gesprek.

Ook de mogelijkheden van deze ontwikkeling zijn duidelijk. Afhankelijk van hun eigen behoefte kunnen leerlingen en studenten kennis oproepen en opdoen, of gesprekken voeren die voor hun leerdoelen relevant zijn.

Artificial Intelligence

Kunstmatige intelligentie of Artificial Intelligence (AI) is het vermogen van computers om taken uit te voeren waarvoor mensen hun intelligentie inzetten. Denk daarbij aan waarnemen, herkennen, reageren op de omgeving, analyseren, redeneren, problemen oplossen en voorspellen. AI is overal om ons heen en wordt in het onderwijs met name gebruikt als adaptief leermateriaal. Dat zal in de toekomst verder toenemen. Doordat AI kan reageren op wat gebruikers doen, is deze techniek enorm geschikt om onderwijsactiviteiten te personaliseren en op niveau aan te bieden. Maatwerktechnologie richt zich nu nog op het aanpassen van één leermiddel, maar we verwachten dat AI in de toekomst het leerproces kan ondersteunen op het niveau van de leerroute.

Wil je weten wat je kunt doen tegen cyberaanvallen? En hoe een verzekering je kan helpen? Lees ons artikel over hoe je je beschermt tegen cyberincidenten.