Update

Advocatuur is druk met personeel en digitalisering

2 augustus 2022 9:00

In onze samenleving worden steeds meer zaken vastgelegd in wet- en regelgeving. De vraag naar en behoefte aan diensten van advocaten, zoals juridisch advies, neemt hierdoor toe. Toch staat het business- en verdienmodel van de advocatuur onder druk. Klanten zijn namelijk niet altijd meer bereid om de hoge tarieven van advocaten te betalen. Zeker nu nieuwe partijen op de markt lagere prijzen bieden. Maar er verandert meer. Ook digitalisering beïnvloedt de advocatenbranche. Benieuwd naar al deze veranderingen? Lees hier meer over de laatste trends en ontwikkelingen binnen de advocatuur.

De markt voor advocatuur

In Nederland stijgt het aantal advocaten licht. Ongeveer 25% van alle advocaten is werkzaam bij een van de top 50 kantoren, waar 40 advocaten of meer werken. Ook het aantal eenmanszaken is de laatste jaren sterk toegenomen. De omzet van advocaten en andere juridische dienstverleners stijgt. Verder valt op dat inmiddels 45% van de advocaten en ongeveer 30% van de partners vrouw is.

De afgelopen jaren werd ‘toegang tot recht’, met andere woorden de mogelijkheid om je recht te halen, voor burgers steeds moeilijker. Er zijn minder sociaal advocaten (die rechtsbijstand bieden aan mensen met een laag inkomen), griffierechten (de kosten voor het behandelen van een zaak bij de rechtbank) stegen en wachttijden voor juridische hulp liepen op. Inmiddels is er extra geld vrijgemaakt om deze achteruitgang (deels) ongedaan te maken.

De uitdagingen van een personeelstekort

Het aantrekken en behouden van personeel stond al hoog op de prioriteitenlijst, maar staat nu met stip bovenaan. We kijken aan tegen een beroepsbevolking die nu al minder hard, maar straks zelfs helemaal niet meer groeit. Vanaf 2025 hebben we namelijk te maken met een flinke afvlakking van de groei van de beroepsbevolking. Een grote uitdaging voor nu, maar zeker ook voor de toekomst.

“Om te blijven groeien moeten advocatenkantoren strategische keuzes maken, innoveren en meer oog hebben voor het wervingsproces.”

Het arbeidstekort vormt niet alleen een grote hindernis om verder te groeien, maar zorgt er ook voor dat het steeds moeilijker wordt om bestaande klanten te bedienen. Omzetgroei komt daarmee onder druk te staan.

Nog meer en nog harder werken is geen oplossing voor een sector waarin veel en hard werken normaal is. Toch zijn er ook voor de advocatuur mogelijkheden om te blijven groeien. Door strategische keuzes te maken, te innoveren en meer oog te hebben voor het wervingsproces.

Full service of specialiseren?

Doordat onze arbeidsmarkt steeds internationaler wordt neemt het aantal buitenlandse advocaten in Nederland toe. Ook het aantal branchevreemde partijen zoals grote accountantskantoren, juridisch dienstverleners en International Business Law firms (IBLFs) neemt toe. Verder wordt er meer gebruik gemaakt van legal-tech: technologie en software die helpt juridische taken te versimpelen of compleet te automatiseren.

Waar ‘geef’ je je personeel aan uit? Stel jezelf de vraag of alle diensten die je aanbiedt en alle klanten die je bedient haalbaar en/of voldoende winstgevend voor je zijn. Richt je op een specialisme. Dit kan een bepaald type klant of rechtsgebied zijn. Een specialisatie maakt je van toegevoegde waarde voor klanten. Ook helpt het je om je kantoor voor klanten en nieuwe medewerkers duidelijk neer te zetten in de markt.

Technologische ontwikkelingen binnen de advocatuur

Met behulp van automatisering en legal tech wordt steeds meer gezocht naar procesverbetering en besparingen op personeelskosten. Digitalisering in de advocatuur vindt niet alleen plaats binnen het kantoor, maar ook richting de klant. Binnen kantoor gaat het vooral om het verbeteren en versnellen van processen. Dit zorgt er voor dat functies op laag en middelbaar niveau meer en meer verdwijnen.

Het aanbod van juridische dienstverlening verandert onder invloed van technologische ontwikkelingen. Legal robot is een voorbeeld van kunstmatige intelligentie die advocaten helpt efficiënter te werken. Legal robot bepaalt welke documenten relevant zijn in een zaak en welke argumenten het meest effectief. Door de veilige en snelle vastlegging van transacties in een register lijkt ook blockchaintechnologie goede mogelijkheden te bieden voor de sector. Big data helpt om meer inzicht te krijgen in de prijsopbouw van juridische dienstverlening. Aan de hand van kwantitatieve en voorspellende modellen kunnen bijvoorbeeld vaste prijzen worden berekend voor civiele procedures (rechtszaken tussen twee partijen).

Ook als gevolg van digitalisering zien we nieuwe verdienmodellen ontstaan zoals freemiums (een businessmodel waarbij het basisproduct gratis is, maar waarbij je betaalt voor alle extra services), fixed fees (vaste, vooraf afgesproken prijzen), abonnementen en As-a-Service/pay-per-use (je betaalt alleen voor de services die je gebruikt).

Succesvol werven in een vijver die niet veel groter wordt

Iedereen werft binnen de eigen beroepsgroep, maar de vijver met beschikbare kandidaten wordt niet groter. Het werven van medewerkers met de juiste competenties uit andere sectoren is geen oplossing voor een sector waarin strenge beroepseisen en specifieke kennis noodzakelijk zijn. Werving van hbo-juristen wel. Deze optie biedt vooral voor (middel)grote kantoren een mogelijke oplossing.

“Verander je mindset: jij solliciteert straks bij een toekomstige medewerker.”

Het aantrekken en behouden van goed personeel gaat niet langer over meer salaris bieden dan de concurrent, maar steeds vaker over doorgroeimogelijkheden en een gezonde work-life balance. Ook is lang en hard werken om partner te worden geen vanzelfsprekendheid meer voor een nieuwe generatie medewerkers die andere eisen stelt aan een baan. Een andere mindset helpt werkgevers. Besef je dat jij straks solliciteert bij een toekomstige medewerker in plaats van andersom.

De uitdaging voor de komende jaren? Hoe trek je goed personeel aan en hoe zorg je ervoor dat het blijft? Lees ‘Personeelstekorten zijn het nieuwe normaal’ voor concreet advies.