Hoe het coronavirus de Nederlandse economie raakt

Op dit moment verspreidt het coronavirus zich vanuit de Chinese stad Wuhan door China en over de landsgrenzen. Om verdere verspreiding tegen te gaan, heeft de Chinese overheid Wuhan en de omliggende regio gesloten, reisrestricties opgelegd en de Nieuwjaarsvakantie in heel China verlengd. De provincie Hubei is goed voor 4 procent van het Chinese bbp, zijn hoofdstad Wuhan is een belangrijke transport-hub en de op een na grootste autofabrikant van China. En door de verlenging van de Nieuwjaarsvakantie blijven fabrieken langer dicht. Naast Hubei gaat ook de rest van China steeds verder op slot. De economie komt dus even op de tweede plaats – dat is maar goed ook, want een pandemie is een schrikbeeld.

De uitbraak van het coronavirus wordt vaak vergeleken met de SARS-uitbraak van 2002/2003 in China. Maar de economische effecten zullen nu waarschijnlijk groter zijn dan toen. Want niet alleen is het aandeel van de Chinese economie in de wereld flink toegenomen van 7,5 procent in 2003 naar nu meer dan 20 procent. Maar landen zijn ook meer met elkaar vervlochten en verbonden dan destijds. In 2005 werd bijvoorbeeld nog 0,6 procent van de in Nederland gecreëerde toegevoegde waarde uiteindelijk in China geconsumeerd; in 2015 was dat al 1,6 procent.[1]

[1] Op basis van data van de Wereldbank en de TiVA database van de OECD.

De omvang van de economische impact in Nederland hangt sterk af van hoe ver het virus zich verspreidt en hoe lang de epidemie aanhoudt. Op dit moment is het virus niet in Nederland aangetroffen. Daarom zullen de economische gevolgen voor Nederland vooralsnog lopen via directe of indirecte handel met China, de mondiale economie en het sentiment. Zo zijn er Nederlandse bedrijven die direct handel drijven met China en dus schade kunnen ondervinden van het grotendeels platliggende economische verkeer in China. Ook is een aantal Nederlandse bedrijven onderdeel van een productieketen waarin tevens Chinese bedrijven zitten. Verder speelt China inmiddels zo’n belangrijke rol in de wereldeconomie, dat lagere economische groei in het land ook de economieën van andere landen kan raken. En dat kan dan weer de vraag naar Nederlandse producten verminderen. Tot slot vergroot de uitbraak en verspreiding van het virus onzekerheid. Dit verslechtert het sentiment onder bedrijven en consumenten.

Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland exporteert Wuhan voornamelijk textiel, mobiele telefoons, schepen, medische producten, chemicaliën en kleine machines naar Nederland. Wuhan importeert voornamelijk uitrusting van zeeschepen, machines, grondstoffen, oud papier en chemicaliën uit Nederland. Nederlandse bedrijven die handelen in deze producten worden waarschijnlijk geraakt. Bijvoorbeeld doordat de aanvoer vanuit China stokt vanwege fabrieken die – ook in andere steden zoals Shanghai en Beijing - tijdelijk zijn gesloten.

Als we breder kijken naar de handel tussen Nederland en China - en niet alleen met Wuhan - zien we veel van de bovengenoemde goederen terugkomen (figuur 1). Zo komt meer dan 30 procent van de kleding die we uiteindelijk in Nederland consumeren uit China. En circa 23 procent van de computers, elektronische en optische producten halen Nederlanders uit dit land. Maar ook de transportsector zal wellicht geraakt worden aangezien Nederland als handelspoort geldt voor China naar Europa.

Niet alle sectoren zullen evenveel last hebben van de problemen in China. We verwachten bijvoorbeeld dat de gevolgen voor verkopers van kleding kleiner zijn dan voor handelaren in elektronische producten. China is namelijk een belangrijke schakel in de handelsketen van (hoogwaardige) elektronische producten. Het is niet zeker dat dit soort bedrijven zo maar een nieuwe leverancier vindt als substituut voor de Chinese bedrijven. Terwijl Bangladesh, India en Vietnam alternatieve leveranciers kunnen zijn als het op kleding aankomt.

Andersom komt iets meer dan 6 procent van de machines en apparatuur die Nederland maakt in China terecht. En zo’n 5,5 procent van het basismetaal. Ook deze bedrijven zullen de rimpels van de coronagolf voelen.

Door de virusuitbraak zullen er waarschijnlijk ook minder Chinese toeristen naar Nederland komen. Jaarlijks bezoeken zo’n 300 duizend Chinese toeristen ons land.

Als je bedenkt dat we om en nabij de 19 miljoen gasten uit het buitenland ontvangen, dan valt het nog wel mee. Wel trekken bepaalde plekken meer Chinezen aan dan andere.

Zo is Noord-Holland de provincie die relatief gezien de meeste toeristen uit China ontvangt (figuur 2).

Voor figuur 1 gebruiken we de volgende vergelijkingen:

Voor , het aandeel van de Nederlandse productie dat uiteindelijk eindigt in China, delen we ,domestic value added embodied in foreign final demand (binnenlandse toegevoegde waarde geïntegreerd in uiteindelijke buitenlandse vraag) van Nederland naar China, door , de Value Added (toegevoegde waarde) van Nederland, vergelijking 1.

Voor , het aandeel van de Chinese productie dat uiteindelijk eindigt in Nederland, delen we , foreign value added embodied in domestic final demand (buitenlandse toegevoegde waarde geïntegreerd in uiteindelijke binnenlandse vraag) van China naar Nederland, door , foreign value added embodied in domestic final demand van de wereld naar Nederland, vergelijking 2.