Onderzoek
Sectorprognoses 2019 en 2020: krapte op de arbeidsmarkt kan groei sectoren remmen
De krapte op de arbeidsmarkt kan de groei in de Nederlandse sectoren afremmen. Toch verwachten we dat de meeste sectoren in 2019 en 2020 blijven groeien met de bouw aan kop.
Groei zwakt af
We verwachten dat de Nederlandse economie in 2018 met 2,5 procent (bbp-volume) is gegroeid. Voor 2019 voorzien we 1,8 procent groei en in 2020 een groei van 1,7 procent (tabel 1). Dat is wat lager dan onze meest recente raming van december. De belangrijkste redenen hiervoor zijn het afgenomen Nederlandse consumentenvertrouwen en de tegenvallende groei in Duitsland en andere Europese handelspartners in de tweede helft van 2018. Met deze lagere verwachtingen voor Nederland zijn ook de groeiverwachtingen voor de Nederlandse sectoren veranderd. Bij deze nieuwe sectorprognoses gaan we uit van een zachte Brexit aangezien we de kans op een Brexit met een handelsovereenkomst nog steeds het grootst achten. We verwachten vooral een lagere groei van de woninginvesteringen. Bedrijfsinvesteringen en consumptie dalen ook maar dragen wel bij aan de bbp-groei. De overheidsconsumptie neemt toe.
Over het algemeen neemt de toegevoegde waarde (omzet minus de waarde van alle halffabricaten en diensten die bij productie zijn verwerkt) bij de meeste bedrijven toe (figuur 1). Alleen in de landbouwsector neemt deze daadwerkelijk af. Binnen sectoren kan het per bedrijf verschillen hoeveel de toegevoegde waarde groeit.
Tabel 1: Economische voorspellingen
Figuur 1: Volumegroei toegevoegde waarde per sector
Bouw de snelste stijger in 2019
Met 4,5 procent in 2019 zien we dat de bouw, vergeleken met de andere sectoren, het sterkst blijft doorgroeien. De verhoudingsgewijs sterke groei van de bouwsector hangt samen met extra overheidsinvesteringen in infrastructuur die in het Regeerakkoord zijn toegezegd. In 2020 blijft de bouw nog steeds groeien maar met 3,5 procent in een iets lager tempo.
Box 1: Hoe maken wij onze sectorprognoses
De sectorprognoses zijn een doorvertaling van onze verwachtingen voor de groei van de Nederlandse economie. Hiervoor gebruiken wij een kwantitatief model van de historische verbanden tussen sectoren en de groei van consumptie, export en investeringen en de relatie tussen sectoren onderling. Zo is een stijgende export gunstig voor de industrie en hebben de horeca en de detailhandel profijt van een stijging van de consumptie door huishoudens. De groothandel en de transportsector profiteren op hun beurt weer van een groei van de horeca en de detailhandel. Vervolgens is de kennis van de sectorspecialisten van de Rabobank gebruikt om de sectorprognoses aan te passen aan de hand van inzichten in trends en ontwikkelingen binnen de sectoren. Deze sectorprognoses zijn dus het resultaat van een kwantitatief raamwerk dat is verrijkt met sectorspecifieke kennis, zie tabel 2.
Andere sectoren groeien maar in een lager tempo
De consumptie blijft in 2019 en 2020 toenemen, wat gunstig is voor de horeca en de detailhandel. De horeca blijft in 2019 en 2020 groeien met bijna 3 procent. Ook de export blijft de komende twee jaar stijgen. Dit is gunstig voor de industrie aangezien deze sector voor een groot deel afhankelijk is van de export. De industrie groeit in 2019 en 2020 met ongeveer 1 procent. We verwachten dat de informatie en communicatiesector in 2019 en 2020 met circa 3,5 procent zal groeien. Deze sector omvat uiteenlopende bedrijven, van ondernemingen in de ICT-branche tot uitgeverijen.
Arbeidsschaarste kan groei remmen
De extra investeringen die de overheid in infrastructuur doet, zijn gunstig voor de bouw. De bouw groeit in 2019 harder dan alle andere sectoren, maar moet in 2020 toch ook aan groei inboeten. Een reden hiervoor is de krapte op de arbeidsmarkt, waar niet alleen de bouw last van heeft. In figuur 2 zien we dat de vacaturegraad in 2018 weer enorm is gestegen. Dat betekent dat er meer vacatures zijn bijgekomen per duizend banen. Daarnaast was in het laatste kwartaal van 2018 het tekort aan arbeidskrachten de grootste belemmering voor vrijwel alle sectoren, zie figuur 3.
Figuur 2: Vacaturegraad
Figuur 3. Belemmeringen bedrijven vierde kwartaal 2018
In figuur 4 zien we dat het aantal openstaande vacatures voor de industrie, bouw, horeca, detail- en groothandel het afgelopen jaar is toegenomen. Het zal niet zo gemakkelijk zijn deze vacatures te vervullen gezien de lage werkloosheidscijfers voor 2019 en 2020, zie tabel 1. Ook uit een enquête van het UWV, gehouden in het najaar van 2018, blijkt dat 46 procent van de vacatures moeilijk in te vullen is. Om personeel aan te trekken hebben bedrijven veel te winnen met goed personeelsmanagement.
Figuur 4: Openstaande vacatures
Tabel 2: Sectorprognoses
Lees meer over sectorontwikkelingen op rabobank.nl