Bioboeren Bosch bouwen met eigen visie uniek verdienmodel in Friesland

Biologisch boeren deden Thirza en Hilse eigenlijk al op de melkveehouderij van Hilse zijn ouders, in het Friese Swichum. ‘Wij willen onze koeien en kalfjes vrij laten grazen en ze kennen’, legt Thirza uit. Daar hielden ze 140 koeien en jongvee op 78 hectare grond. Hilse: ‘We draaiden daar goed, maar er zat geen toekomst in. Vanwege de stikstofuitspraak, maar ook omdat we de financiering voor een nieuwe stal die aan de Skal-eisen voldeed daar nooit rond zouden krijgen. Van overname was al helemaal geen sprake. Het financiële plaatje klopte niet.’

In coronatijd was er ruimte voor de twee boeren – met inmiddels twee kleine kinderen – om goed na te gaan wat ze wilden. Thirza: ‘We hebben een eisenlijst opgesteld. Uiteindelijk kwamen we uit op de wens voor een groot huiskavel, genoeg hectare om te weiden en vee te houden op een natuurinclusieve manier, met dichtbij een school voor de kinderen.’ Die wensen én meer kwamen uiteindelijk samen in de boerderij in Jellum die in april 2022 te koop kwam staan. Inclusief moderne stal, huiskavel van 90 hectare en 160 hectare grond waarvan 90 hectare natuurgrond. En het dorp Jellum vlakbij.

‘Als je mogelijkheden van de boerderij in Jellum doorrekent, blijkt hij heel interessant’, vertelt Hilse. ‘Zo ontvangen we de maximale hectare-premie vanuit Europa over al onze grond vanwege onze Skal-certificering. Over een deel van onze 90 hectare grond natuurgrond betalen we weinig pacht en over andere delen krijgen we juist weer extra subsidies, terwijl het veel bio-kuilgrond oplevert die we weer kunnen doorverkopen. Verder draait de boerderij op onze eigen windmolen en hebben we zoveel extra stroom dat we die kunnen doorverkopen. Opgeteld halen we zo nog maar 70 procent van onze inkomsten uit de melk.’

Ook de erfpacht wist Hilse creatief te organiseren. ‘Ik ben op zoek gegaan naar stichtingen en kerken die natuurinclusieve agrariërs steunen. We kregen de financiering rond met drie van zulke partijen, plus familiefinanciering en een lening uit het landelijke Investeringsfonds duurzame landbouw’, vertelt Hilse. ‘Maar wel pas toen ons verhaal duidelijk op papier stond, alleen dan krijg je partijen mee om zoiets onorthodox te doen. Hierbij kregen we hulp van een externe adviseur, die zelf ook jaren bij Rabobank werkte. Met ons verhaal duidelijk samengevat gingen er deuren open die normaal gesproken gesloten blijven.’

Frans Jorna, accountmanager grootzakelijk Food & Agri bij Rabobank beaamt wat Hilse zegt. ‘Hilse en Thirza’s overstap, verdienmodel en financiering zijn uniek. En daarbij is er een gezond evenwicht tussen de boer, het vee en de natuur. Dat past precies in de strategie en visie van onze bank. Daar gaan wij dus vol voor. Zeker als dat verhaal goed op papier staat. Zo heb ik me er hard voor gemaakt dat ze de financiering van de oude boerderij grotendeels konden meenemen. En dat de betrokken rentmeesters en verkoper van de boerderij vol vertrouwen meededen aan deze constructie.’

Nu zit de familie Bosch – met inmiddels drie kleine kinderen – alweer vijf maanden op de boerderij in Jellum. Ze groeien richting 127 koeien en jongvee. Thirza heeft net een pensionstal geopend voor paarden. En Hilse hoopt in 2024 een jongveestal bij te bouwen. ‘Met de stromest uit de jongveestal kunnen we duurzamer bemesten in ons weidevogelgebied. Meer ruimte voor de koeien zou drie Beter Leven-sterren kunnen opleveren, en dus een hogere melkprijs. Ook blijf ik onderzoeken hoe we onze melk meer premium kunnen aanbieden, bijvoorbeeld voor speciale producten zoals kaas. Zo blijven we bouwen we aan een boerderij met toekomst.’