Wereldwijd zuivelaanbod niet overvloedig

De melkproductie in de belangrijkste exportregio’s stijgt licht. In 2025 zal de gezamenlijke productie van de zeven grootste exporterende regio’s (EU, VS, Nieuw-Zeeland, Australië, Argentinië, Brazilië en Uruguay) naar verwachting uitkomen op 326,7 miljoen ton. Dat is 1% (oftewel 3,2 miljoen ton) meer dan in 2024, goed voor de grootste volumestijging sinds 2020. In de Verenigde Staten (VS) verwachten we voor 2025 een groei van 1,4% doordat er meer koeien zijn, en de productiviteit nog steeds met 0,5% per jaar toeneemt. In Nieuw-Zeeland verwachten we een groei van 2%, zodat de volumes weer op het niveau van recordjaar 2020/2021 zullen eindigen. Voor 2026 verwachten we wereldwijd een beperkte groei van slechts 0,3%. De rem op de groei komt vooral uit Europa: voor de EU wordt een daling van 0,5% voorzien.

In het eerste kwartaal van 2025 daalde de melkproductie in de EU, ondanks goede winstmarges van de boeren. Dit kwam vooral door minder melkkoeien in Noordwest-Europa en de naweeën van blauwtong dat in de zomer van 2024 in grote delen van Europa huishield.

Toch presteerden sommige landen in Europa beter dan vorig jaar. Polen, Ierland en het Verenigd Koninkrijk (VK) produceerden respectievelijk 1,6%, 5,2% en 4,2% meer melk. De stijging in Ierland is relatief, omdat de volumes in 2024 laag waren. In het VK was de melkaanvoer in de lente van dit jaar zo groot, dat men niet alle melk kon verwerken. Zweden en Denemarken zagen een kleine stijging, maar die was niet groot genoeg om het totale tekort in Noordwest-Europa te compenseren.

In april trok de melkproductie aan. Frankrijk, Duitsland en Nederland zaten bijna op het niveau van vorig jaar. Regen verminderde de droogteproblemen in Noordwest-Europa. Mede dankzij lage soja- en maïsprijzen en een melkprijs van boven de € 0,50 per liter blijven de marges gunstig. Voor 2025 verwachten we een lichte groei: 0,1% in de EU en 0,3% inclusief het VK. Dat is iets lager dan de eerder door RaboResearch voorspelde 0,5%.

De wereldwijde vraag naar zuivel is voorlopig nog stevig. Toch ontstaan er barstjes in het vertrouwen. Er tekenen zich enkele zorgwekkende ontwikkelingen af: in de Verenigde Staten (VS) staat het consumentenvertrouwen op een historisch dieptepunt, China kent economische tegenwind en in meerdere regio’s daalt de verkoop bij horeca en producenten van consumentengoederen.

Wereldwijde handelsconflicten maken het beeld nog grilliger, met steeds veranderende importheffingen tussen economische grootmachten met marktverstoringen als gevolg. Dit zijn factoren die invloed hebben op de wereldwijde zuivelhandel.

Binnen de EU blijft de vraag voorlopig goed. Toch kunnen stijgende prijzen en tegenvallende economische cijfers, vooral in Duitsland, een rem zetten op het verbruik richting de tweede helft van 2025. De groeiverwachting in de eurozone is bijgesteld van 1,3% naar 0,9%. Ook elders in de wereld zijn verwachtingen neerwaarts bijgesteld als gevolg van genoemde onzekerheden. De exportpositie van Europa staat bovendien onder druk door een sterkere euro en mogelijk nieuwe importheffingen.

Naast economische en milieufactoren vormen dierziekten nog altijd een risico voor de Europese zuivelsector. Mond- en klauwzeer (MKZ) veroorzaakte onlangs nog verstoringen in Duitsland, Slowakije, Hongarije en Oostenrijk. Sinds begin mei zijn er geen nieuwe uitbraken gemeld en Duitsland werd binnen vier weken weer MKZ-vrij verklaard.

De gevolgen van het blauwtongvirus vorig jaar zijn nog zichtbaar in de productiecijfers van begin 2025. Nieuwe virusvarianten zorgen voor onrust, en de bestaande vaccins bieden beperkte bescherming. Duitse experts verwachten een reëel risico op heropleving tussen mei en september.

De vooruitzichten voor de melkprijs blijven gunstig. Fonterra verwacht voor juni 2025 t/m mei 2026 een recordprijs van € 44 per 100 kg Nieuw-Zeelandse melk. Dat geeft vertrouwen voor een langdurig stevig prijsniveau.

EEX futures in Europa voorspellen voor de rest van 2025 prijzen van € 2.520 per ton voor magere melkpoeder (SMP) en € 7.400 per ton boter. Dit komt neer op een melkprijs van circa € 0,55 cent per liter. RaboResearch verwacht gemiddeld € 0,54 over heel 2025, met een lichte daling in het tweede halfjaar van 2025.

Een aantal aandachtspunten voor de komende periode:

In de eerste helft van 2025 profiteren Nederlandse melkveehouders van een gunstige melkprijs en lagere mestkosten. Dit vertaalt zich in sterke liquiditeit en hernieuwd vertrouwen om te investeren in grond, locaties en automatisering.

De tweede helft van het jaar kan spannender worden. Veel mestgebruiksruimte is al benut, ook in de akkerbouw en daardoor kan het aanbod verder toenemen. Dit zet druk op de mestmarkt. Voldoende opslagcapaciteit wordt daardoor belangrijker dan ooit om flexibel te kunnen schakelen.

Aan de melkmarkt zal het de komende maanden niet liggen, maar voor mestmarkt is alertheid geboden. Aandacht voor de liquiditeitsplanning en nadenken over investeringen blijft daarom belangrijk voor Nederlandse melkveehouders.