Melkaanvoer stijgt, maar vraag naar zuivel moet groeien

De melkproductie in de belangrijkste exportregio’s stijgt behoorlijk snel (zie figuur 1). In 2025 zal de gezamenlijke productie van de 7 grootste exporterende regio’s (EU, VS, Nieuw-Zeeland, Australië, Argentinië, Brazilië en Uruguay) naar verwachting uitkomen op 331 miljoen ton. Dat is 1,5% oftewel 5,1 miljoen ton meer dan in 2024. Als we China buiten beschouwing laten (dat is nog steeds een netto-importeur), is die stijging de grootste van de top-7 exporterende regio’s sinds 2020. Dit komt met name door de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland.

In de VS verwachten we voor 2025 een groei van 2%. Dat komt omdat de marges goed zijn, melkveehouders hun koeien langer aanhouden en de weersomstandigheden over het algemeen goed zijn. Nieuw-Zeeland is sprintend uit de startblokken gekomen. De eerste 2 maanden van het nieuwe melkseizoen waarin in deze periode van het seizoen nog maar weinig wordt gemolken, zagen we een 6,7% stijging in de aanvoer, en zelfs 9% als je alleen naar de vet en eiwit kijkt. Een hoge melkaanvoer uit de VS en Nieuw-Zeeland zal zorgen voor neerwaartse druk op de (internationale) prijzen van zuivelproducten. En dus ook van Nederlandse melkprijzen.

In de eerste helft van 2025 is de melkproductie in de Europese Unie (EU) met 0,7% gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2024 (zie figuur 2). Deze daling vond plaats ondanks hogere marges en een verbeterde melkproductie per koe, doordat het totale aantal koeien afnam. Wanneer het Verenigd Koninkrijk (VK) wordt meegerekend, verkleint de daling tot 0,3%. Dat benadrukt de sterke prestaties van Britse melkveehouders. Het VK slaagde erin om van januari tot juli 2025 4,4% meer melk te produceren, zelfs rekening houdend met de extra schrikkeldag in 2024. Het VK blijft naar verwachting goed presteren vanwege goed weer, minder regeldruk dan in de EU en hoge zuivelprijzen.

In mei en juni herstelde de melkproductie in de meeste EU-landen zich en bereikte de productie niveaus die gelijk waren aan of hoger lagen dan die van vorig jaar. Frankrijk viel op met een stijging van 3% in de melkproductie in juli 2025 ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal geslachte melkkoeien in de EU daalde met 6% en bereikte het laagste niveau sinds 2019, wat wijst op een vertraging in de afname van de melkveestapel.

Het aantal gevallen van blauwtongvirus in Europa is sterk gedaald ten opzichte van vorig jaar. Frankrijk registreerde deze zomer 4.400 gevallen, voornamelijk in melkproducerende regio’s. Een forse vermindering tegenover de 27.000 gevallen van vorig jaar. Duitsland telde slechts 29 uitbraken, terwijl België en Nederland geen gevallen meldden. In Italië steeg het aantal tot 500 gevallen in de buurt van Rome, maar Lombardije (het hart van de Italiaanse zuivelproductie) bleef gespaard. De vertraagde piek in melkproductie die we nu in de EU zien is waarschijnlijk het gevolg van de uitbraak van vorig jaar, waardoor de jaar-op-jaar groei gemakkelijker te realiseren is.

Nodulaire dermatose (lumpy skin disease) blijft beperkt tot delen van Frankrijk, Sardinië en een geïsoleerd geval in Lombardije, met recentelijk minder meldingen. Hoewel de ziekte meestal mild verloopt, kan ze ernstige gevolgen hebben voor jonge of niet eerder blootgestelde dieren. Dat heeft invloed op de kwaliteit van melk, vlees en huiden.

De wereldwijde vraag naar zuivel wordt wat onzekerder. Hoewel de Europese economie redelijk draait en de werkloosheid historisch laag is, ontstaan er barstjes in het vertrouwen, met name de economische en politieke situatie in Frankrijk. Enkele grote importeurs van Europese zuivel, zoals China en sommige landen in Zuidoost-Azië, kennen economische moeilijkheden en dat zet exporten onder druk. Ook de vraag uit Algerije liep terug. Wereldwijde handelsconflicten maken het beeld nog grilliger. Zo is de frictie tussen de VS en China is nog niet opgelost.

Binnen de EU blijft de vraag voorlopig redelijk goed. Toch kunnen stijgende prijzen en voorzichtige economische cijfers het verbruik in de tweede helft van 2025 remmen. Dit speelt vooral in Duitsland en Frankrijk. Consumentenzuivel is bijvoorbeeld nu 4% duurder dan vorig jaar. Ook op andere plekken in de wereld zijn verwachtingen naar beneden bijgesteld als gevolg van de genoemde onzekerheden. De exportpositie van Europa staat bovendien onder druk door een sterkere euro, lagere productie en handelsconcessies aan de VS.

De vooruitzichten voor de melkprijs blijven positief. Fonterra voorspelt voor de periode juni 2025 tot en met mei 2026 een recordprijs van € 41 per 100 kg (teruggerekend naar Europese vet- en eiwitgehalten), wat duidt op een langdurig stevig prijsniveau. In de Verenigde Staten verwachten we een melkprijs van € 38 per 100 kg. Voor Europa geven de EEX-futures voor de rest van 2025 een indicatie van € 2.400 per ton voor magere melkpoeder (SMP) en € 6.400 per ton voor boter. Dat laatste is € 1.000 lager dan een kwartaal geleden. Deze prijzen komen neer op een melkprijs van ongeveer € 0,48 per liter als de verwerker alleen SMP en boter zou maken.

We verwachten voor heel 2025 een gemiddelde Nederlandse kale melkprijs van € 53,50 per 100 kg, wat € 0,50 lager is dan de vorige kwartaalverwachting. Richting het vierde kwartaal wordt een verdere daling van de huidige melkprijs voorzien. Voor 2026 is een lichte opleving mogelijk, aangezien de stijgende trend in de EU-melkaanvoer dan kan keren.

Ondanks de lichte prijsdalingen blijven de marges goed. De verhouding tussen voerprijzen en melkprijzen is nog steeds gunstig. Dankzij positieve oogstvoorspellingen kan deze situatie voorlopig aanhouden. In Nederland specifiek komen daar de kosten voor de afzet van mest bij. De prijzen daarvoor bewegen zich al lang op een hoog niveau en zullen richting 2026, als de derogatie helemaal is afgebouwd, niet dalen.

Een aantal aandachtspunten voor de komende periode: