Europese varkensvleesmarkt onder druk door hogere productie en handelsspanningen

De varkensvleesproductie in de EU27 (de 27 landen van de Europese Unie) en het Verenigd Koninkrijk (VK) is in juli 2025 met 3% gestegen ten opzichte van dezelfde maand in 2024. Onder de 8 grootste varkensproducerende landen liet Spanje de sterkste relatieve groei zien (+7%). Ook Denemarken en Polen noteerden een groei (+5%), gevolgd door Italië (+4%), het VK (+2%) en Duitsland (+1%). Daarentegen daalde de productie in Nederland (-3%), België (-2%) en Frankrijk (-1%).

RaboResearch verwacht dat de varkensvleesproductie in de tweede helft van 2025 de volumes zal blijven overtreffen ten opzichte van 2024. Dit komt doordat de zeugenstapel in de EU13[1]-landen in de eerste helft van 2025 slechts licht daalde, terwijl deze stabiel bleef in de 8 grootste varkensvleesproducerende landen in Europa ten opzichte van eind 2024 (zie figuur 1). Naast een aanhoudende productiviteitsstijging en aanhoudend lagere voerkosten, zal een stabiele varkensstapel waarschijnlijk leiden tot een hogere productie. In Polen en Frankrijk nam het aantal zeugen licht toe, terwijl die in Spanje stabiel bleef en in Nederland, België, Denemarken en Duitsland licht daalde.

[1] EU13 omvat de landen Oostenrijk, België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Ierland, Italië, Nederland, Polen, Roemenië, Spanje, Zweden.

Hoewel ongeveer 17% van de varkenshouders een aanvraag heeft gedaan voor deelname aan de LBV of LBV+, is het aantal varkensslachtingen in Nederland in de eerste 39 weken van 2025 slechts met 2,7% gedaald (zie figuur 2). Opvallend is dat de export van vleesvarkens met circa 50% is afgenomen, wat neerkomt op ongeveer 310 duizend vleesvarkens. Deze exportdaling vertegenwoordigt ongeveer 2% van het totale aantal slachtingen in 2024. De export van biggen daarentegen is met 22 duizend biggen stabiel gebleven (-1%).

Nederland exporteerde aanzienlijk minder biggen en vleesvarkens naar Duitsland: respectievelijk -16% (324 duizend biggen) en -53% (315 duizend vleesvarkens). Daarentegen nam de export naar Spanje juist toe: de uitvoer van biggen steeg met 20% (355 duizend biggen), en die van vleesvarkens met 37% (11 duizend vleesvarkens).

Aangezien varkenshouders geleidelijk stoppen met de productie verwachten we een verdere daling in de beschikbaarheid van vleesvarkens. De gevolgen voor de capaciteitsbenutting van slachterijen zullen hierdoor in het komende jaar nog meer zichtbaar worden.

Positieve producentenmarges in de eerste helft van 2025 zijn vermoedelijk de belangrijkste reden dat de zeugenstapel in de EU stabiel is gebleven. Sinds juli vertonen de varkensprijzen echter een dalende trend, als gevolg van seizoensgebonden lagere vraag in de zomer en een relatief ruim aanbod. De recent door China opgelegde antidumpingheffingen hebben in september geleid tot een verdere prijsdaling, wat de marges binnen de Europese varkensvleesketen onder druk zet. China is goed voor 13% van totale Nederlandse varkensvleesexport, inclusief bijproducten. Zoals figuur 3 aantoont is de afhankelijkheid van de Chinese markt echter groter bij de export van bijproducten (34%).

RaboResearch verwacht dat de voerprijzen voorlopig laag blijven. Een recordoogst van mais in de VS in combinatie met een hoger dan verwachte productie in Brazilië, zet de maisprijzen onder druk. De toegenomen beschikbaarheid van mais heeft ook een neerwaarts effect op de wereldwijde tarweprijzen. Hoewel de sojaoogst in de VS achterbleef bij de verwachtingen, zorgt de aanhoudende onzekerheid over de Chinese vraag naar Amerikaanse soja voor aanhoudende druk op de sojaprijzen.

De Europese Commissie heeft voorgesteld om de inwerkingtreding van de Europese ontbossingsverordening (European Deforestation Regulation, EUDR) voor kleine en micro ondernemingen met één jaar uit te stellen, tot eind 2026. Voor grote en middelgrote bedrijven blijft de EUDR van toepassing vanaf 30 december 2025. Wel heeft de commissie een overgangsperiode van zes maanden voorgesteld, wat betekent dat handhavingsmaatregelen pas vanaf 30 juni 2026 ingaan. De goedkeuring van het voorstel door de EU-lidstaten en het Europees Parlement moet nog plaatsvinden. Bij een positieve beoordeling wordt op korte termijn geen verstoring van de sojaleveringen op de Europese markt verwacht.

De export van varkensvlees uit de EU27 en het VK steeg in de periode januari tot en met juli 2025 met 3% ten opzichte van dezelfde periode in 2024, mede dankzij de handelsspanningen tussen de VS en China. De export naar China nam met 5% toe. Hoewel de export naar China waarschijnlijk zal aanhouden ondanks de opgelegde antidumpingtarieven, zal de concurrentiepositie van individuele exporteurs verschuiven doordat de tarieven per exporteur verschillen. Spanje (47%), Nederland (17%), Denemarken (16%) en Frankrijk (11%) zijn goed voor meer dan 90% van totale varkensvlees export vanuit de EU naar China. De afhankelijkheid van de EU van de Chinese markt is sinds de piek in 2020 afgenomen, toen China nog 60% van de totale EU-export vertegenwoordigde, tegenover 30% in 2024. Maar toegang tot deze markt blijft strategisch belangrijk. China is immers nog steeds de grootste afzetmarkt voor EU-varkensvlees, met een exportvolume van 1,1 miljoen ton in 2024, waarvan 60% bestaat uit bijproducten (zie figuur 4). Het vinden van alternatieve markten voor zulke grote hoeveelheden bijproducten is op lange termijn mogelijk, maar vormt op korte termijn een uitdaging. Dit zal naar verwachting druk zetten op de prijsniveaus.

De onzekerheid over de toekomstige export van varkensvlees vanuit de EU naar China neemt toe, nu Brazilië de onderhandelingen met China voortzet om de markttoegang voor bijproducten te verbeteren. Bovendien kampt China dit jaar met overproductie en neerwaartse druk op varkensprijzen. De Chinese overheid is daarom vastberaden om maatregelen te nemen om de productie te verlagen, de lokale prijzen te ondersteunen en de toeleveringsketen te verbeteren. In China moeten er tegen het einde van 2025 1 miljoen zeugen worden geslacht. Dit zal tijdelijk voor een hogere aanvoer zorgen en een lagere importvraag.