Horeca en recreatie kunnen zich niet zomaar rijk rekenen bij geleidelijke heropening

Door sectoren in isolement van elkaar weer open te laten gaan, wordt voorbijgegaan aan de relaties die bestaan tussen sectoren. Zo is in contactrijke sectoren de afhankelijkheid van andere contactrijke sectoren het grootst. Voor het grootste effect op de economie is het daarom goed om deze intersectorale relaties te laten meewegen in het al dan niet open laten gaan van sectoren.

Met de afgekondigde versoepeling van coronamaatregelen kunnen sommige sectoren die nu in een lockdown zitten weer geleidelijk open. Mits ze het mogelijk maken voor werknemers en klanten om voldoende afstand te bewaren. Het idee hierbij is dat deze sectoren na het aanbrengen van noodzakelijke aanpassingen weer aan het werk kunnen, omzet kunnen draaien en daarmee de economische schade kunnen beperken. Maar afhankelijkheden tussen sectoren worden hierbij niet meegenomen. Bedrijven in een sector die weer kan opstarten, zijn afhankelijk van afzetmogelijkheden binnen andere sectoren en eerder zagen we al dat het geheel alsnog vastloopt als deze nog wel op slot zitten.

Door alle beroepen in onze economie onder te verdelen in contactrijke en contactarme beroepen (inclusief thuiswerkers) en deze te koppelen aan het aantal banen van elk type in de verschillende sectoren, hebben we een inschatting gemaakt van het percentage contactrijke banen in de gehele economie en dit uitgesplitst naar sectoren. Hieruit blijkt dat 5 procent van de banen in de Nederlandse economie contactrijk is. Dit komt neer op zo’n 400.000 banen. Uitgesplitst naar sectoren zijn deze banen vooral te vinden in de horeca, de overige dienstverlening zoals kappers en de cultuur-, sport- en recreatiesector. De zorg- en onderwijssector vormen in onze analyses een uitzondering. Niet omdat binnen deze sectoren vooral contactarme beroepen actief zijn - eerder het tegenovergestelde - maar omdat de zorg en het basisonderwijs sinds korte tijd weer open zijn.

Het grootste deel van de producten uit zowel contactrijke (76 procent) als contactarme sectoren (96 procent) komt terecht bij contactarme sectoren. Duidelijk is ook dat contactrijke sectoren beduidend afhankelijker zijn van de vraag vanuit andere contactrijke sectoren dan contactarme sectoren: 24 procent versus 4 procent. Dit betekent concreet dat het effect van een versoepeling van maatregelen in contactrijke sectoren voor een groot gedeelte afhangt van de mate waarin deze versoepeling ook geldt voor hun contactrijke afnemers.

Voornamelijk de horeca en de cultuur-, sport- en recreatiesector leveren relatief veel aan andere contactrijke sectoren. Zo gaat 10 procent van de totale output van de horeca naar andere contactrijke sectoren. Voor de cultuur-, sport en recreatiesector is dit maar liefst 36 procent. Dat is veel, zeker als je het vergelijkt met bijvoorbeeld de landbouw en de ICT-sector: daar is het respectievelijk 2 en 4 procent.

Ter illustratie: als een foodtruck die frietjes verkoopt bij het zwembad weer open mag maar het zwembad niet, heeft de desbetreffende foodtruck niets aan een opening voor de horeca. Hetzelfde geldt voor de verkoper van een broodje bij voedbalwedstrijden, of voor visagisten die de make-up van acteurs voor een theatervoorstelling verzorgen. Zodra zij het werk weer mogen uitvoeren maar de theaters nog dicht zijn, hebben ze niks aan een versoepeling van maatregelen. In deze voorbeelden mogen de foodtruck, de broodjesverkoper en de visagisten het werk weer oppakken. Maar omdat ze leveren aan bedrijven die nog niet open zijn, is er geen vraag naar hun producten of diensten.