Update

Economische cijfers Nederlandse lockdown tonen ernst coronacrisis

9 juli 2020 6:35 RaboResearch

De eerste economische cijfers over de tijd waarin Nederland in de strengste fase van de lockdown zat, tonen de ernst van de coronacrisis. Zo duikelde de consumptie van huishoudens in april met een historische terugval naar beneden en ging de industriële productie onderuit. Vertrouwensindicatoren van consumenten en producenten wijzen op een voorzichtig herstel.

Meteen de diepte in?Lees de volledige studie
Nederland van boven Utrecht

Consumptie stort in

In april tuimelde de consumptie van huishoudens met 17,4 procent jaar-op-jaar (j-o-j) naar beneden. Die maand zat Nederland in de strengste fase van de lockdown. Dit was de grootste terugval ooit door het CBS in vredestijd gemeten. Deze grote krimp komt voor een deel doordat consumenten het geld niet konden uitgeven. Restaurants en cafés waren immers gesloten en evenementen werden afgelast. Ook veel winkels waren gesloten – al was dat niet verplicht – en nabij winkels waren beduidend minder bezoekers. Consumenten waren voorzichtig: uit vrees om buitenshuis het virus op te lopen of vanwege de toegenomen zorgen over de eigen toekomstige financiële situatie. Winkels zagen hun omzet in april dan ook dalen met 3,1 procent j-o-j.

De werkloosheid steeg in mei naar een nog altijd bescheiden 3,6 procent. Maar we verwachten dat dit percentage verder oploopt. Deze oplopende werkloosheid houdt het herstel van de consumptie naar verwachting tegen.

Industriële productie onderuit door toeleveringsproblemen en vraaguitval

Na twee jaar op ongeveer hetzelfde niveau te hebben geproduceerd, kreeg de industrie in april een flinke optater van de coronacrisis: de industriële productie zakte die maand in met 11 procent j-o-j. Dat geeft vooral een beeld van de verbondenheid van de Nederlandse industrie met die in andere landen. Want de productie kromp hard, terwijl fabrieken in Nederland niet dicht hoefden, in tegenstelling tot die in veel andere landen. Vanwege de matige vooruitzichten in het buitenland voorzien we een karig herstel van de export (tabel 1) en dus niet veel ruimte om dit productieverlies goed te maken. We verwachten dan ook dat de Nederlandse industrie over heel 2020 met 10 procent krimpt (toegevoegde waarde).

“We verwachten dat de overheidsfinanciën verder verslechteren”

Stijgende overheidsschuld door kosten steunmaatregelen

Met forse steunmaatregelen heeft de overheid geprobeerd om baan- en inkomensverlies te beperken. Dit heeft een belangrijke positieve invloed gehad in de eerste fase van de crisis maar er hangt wel een kostenplaatje aan. De overheidsschuld steeg in het eerste kwartaal van 2020 met 0,8 procentpunt al licht naar 49,5 procent. Dit terwijl deze schuld sinds 2016 steeds is gedaald. We verwachten dat de overheidsfinanciën verder verslechteren. Dit komt door de kosten van het eerste en het tweede steunpakket, die waarschijnlijk neerkomen op zo’n 36,4 miljard euro. Daarbovenop verslechteren de overheidsfinanciën door de afnemende (belasting-)inkomsten en de hogere sociale uitgaven.

Tabel 1: Verwachtingen voor de Nederlandse economie

Tabel 1: Verwachtingen voor de Nederlandse economie
Bron: CBS en RaboResearch