Opinie

Het Trumpisme blijft, ook als Trump verliest

26 oktober 2020 17:25 RaboResearch

Economen denken vaak dat Trump in 2016 de verkiezingen won vanwege economische ongelijkheid, het verlies van banen in de industrie en stagnerende inkomens. Maar dat is niet zo: identiteit speelde een veel grotere rol. En dat gaat niet zomaar weg als Trump verliest.

Trump vs Biden

Waar gaan de Amerikaanse verkiezingen eigenlijk over? Als je de Democraten hoort, gaat het vooral om het verwijderen van Trump uit het Witte Huis. Voor een politiek programma moet je maar zoeken op internet, dat leidt alleen maar af.

Op hun beurt proberen de Republikeinen duidelijk te maken dat een Democraat in het Witte Huis het einde van de Amerikaanse beschaving betekent. De polarisatie in de Amerikaanse politiek is sinds de negentiende eeuw niet zo groot geweest. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Waarom werd Trump gekozen?

Voor veel commentatoren was de overwinning van Trump in 2016 het gevolg van de economische neergang van de blanke arbeidersklasse. Hoeveel reportages en documentaires hebben we de afgelopen jaren niet voorbij zien komen uit de vervallen industriegebieden in 'flyover country'?

Het antwoord op deze economische problematiek zou liggen in het verbeteren van de werkgelegenheid in deze gebieden en het verkleinen van de inkomensongelijkheid tussen gewone werknemers en de top.

Verkeerde diagnose

De meeste economen voelen zich aangetrokken tot deze verklaring. Als het Trump niet zou lukken om de industriebanen terug te brengen naar Amerika, was het aan de Democraten om met investeringen in onderwijs, infrastructuur, R&D en door het herverdelen van inkomen de vergeten blanke arbeidersklasse terug te winnen. Dit is ook wat de Democraten nu voor ogen hebben.

Het probleem van dit recept is dat de diagnose niet klopt. Natuurlijk vinden economen economische verklaringen het meest plausibel. Wie echter de moeite neemt om naar de data te kijken, komt tot de conclusie dat economische variabelen niet verantwoordelijk waren voor Trumps overwinning in 2016.

Ongelijkheid leidt niet tot een Trump-stem

Bij Rabobank hebben we onlangs met een statistische analyse laten zien dat economische factoren, zoals ongelijkheid, juist tot meer stemmen voor de Democraten leidden. In plaats daarvan waren het demografische factoren die het aantal stemmen op Trump verhoogden.

De percentages blanke mannen met een fysiek inactieve levensstijl blijken de percentages Trump-stemmers in de verschillende regio's beter te verklaren dan veranderingen in werkloosheid, inkomen of werkgelegenheid in de industrie.

Identiteit belangrijker dan economie

Negatieve attitudes ten opzichte van niet-blanken en immigranten, evenals een sterke identificatie met de Republikeinse partij en een conservatieve inslag gaven de doorslag voor Trump-stemmers. Het empirische bewijs suggereert dat identiteit een grotere rol speelde dan de economie. Door de aanhoudende sociale onrust blijft identiteit een cruciaal thema.

Dit zal niet zo snel veranderen. Integendeel, het verklaart ook waarom de steun voor Trump de afgelopen jaren nagenoeg onveranderd is gebleven. Ondanks alle gebeurtenissen, de ene nog extremer dan de andere, bleef Trumps approval rating stabiel. Kort gezegd: het gaat de Trump-stemmer niet om economie, maar om identiteit.

Trumpisme verdwijnt niet

Het betekent ook dat het in 2020 nog geen gelopen race is. De steun voor Trump is hardnekkiger dan de Democraten hopen. Voor een overwinning hoeft Trump ook geen meerderheid van de stemmen, maar van de kiesmannen te krijgen.

Maar vooral betekent het dat het Trumpisme niet verdwijnt op de dag dat Trump het Witte Huis verlaat. De polarisatie in de Amerikaanse samenleving zal, zeker in het licht van de demografische ontwikkelingen, alleen maar verder toenemen. Economisch beleid zal hier weinig aan veranderen.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws - Opinie.