Zijn vrijwillige CO2-credits een gamechanger voor klimaatverandering?

CO2-credits zijn certificaten die worden aangemaakt wanneer een persoon of entiteit een ‘recht’ om te vervuilen onderbenut of kans ziet om CO2 af te vangen. Historisch gezien zijn er verschillende mechanismen voor CO2-credits ontstaan voor verschillende doeleinden. Vroeger waren internationale kredietmechanismen de belangrijkste. Hierbij kwam de meeste vraag voort uit de naleving van het Kyoto-protocol van 2005. Sinds het einde van de eerste nalevingsperiode verliezen deze internationale kredietmechanismen hun belang. Overheden kwamen met vrijwillige normen voor naleving en betraden als kopers deze vrijwillige koolstofmarkten.

De vrijwillige markt voor CO2-credits is nu nog vrij klein. Ook is het evenwicht tussen vraag en aanbod moeilijk te vinden door een overaanbod aan credits. Maar dit kan in de toekomst veranderen. De afgelopen vier jaar zien we de uitgiftes gestaag groeien. Daarbij moet ik wel aantekenen dat compensaties die met landgebruik samenhangen, aanzienlijk sneller groeien dan andere. De meeste kredieten zaten in projecten op het gebied van onder meer industriële gassen, hernieuwbare energie en lekken of onregelmatige dampen van afgedichte oppervlakken. De verschuiving naar onafhankelijke kredietmechanismen heeft ook geleid tot een verschuiving naar meer op de natuur gebaseerde oplossingen. CO2-credits voor bebossing, herbebossing en landgebruik groeiden tussen 2016 en 2018 met 264 procent, terwijl het volume van andere soorten met slechts 21 procent groeide.

We zien een optimistisch scenario voor vrijwillige CO2-credits. De vraag vanuit niet-gereguleerde sectoren zal toenemen. Grote bedrijven en overheden scherpen hun MVO-beleid aan, inclusief strategieën om via CO2-credits hun emissies te compenseren. De luchtvaartindustrie is ook een van die ongereguleerde sectoren.

Er is in het verleden veel kritiek geweest op CO2-compensatie. Er zijn voorbeelden van greenwashing door bedrijven en oude CO2-credits lieten hun meerwaarde niet zien. CO2-credits van projecten moeten namelijk altijd hun meerwaarde aantonen, bijvoorbeeld dat bomen behouden blijven in plaats van deze te kappen. Er moet een plan zijn dat ervoor zorgt dat de CO2-reductie permanent is, dus in dit geval dat de bomen de komende jaren niet worden gekapt. Als dit niet het geval is, zorgen de afgegeven CO2-credits niet voor CO2-reductie. Dit moet veranderen, willen koolstofcompensaties een belangrijke rol spelen bij het tegengaan van klimaatverandering. En het zou ook het vertrouwen van de klant in de aangeboden compensaties vergroten, resulteren in hogere marktvolumes en een goed functionerende markt. Verder moeten bedrijven worden voorgelicht over het verantwoord gebruik van CO2-compensaties. CO2-credits moet je niet zien als alternatief voor het verminderen van emissies, maar als middel om de onvermijdelijke emissies te compenseren. En ze mogen alleen tijdelijk worden gebruikt.