Update
De hardfruitsector in 2030: goedkoop fruit telen is te duur
De Nederlandse hardfruitsector teelt gezonde producten met betrekkelijk weinig impact op het milieu. Maar de concurrentie is groot, de vraag neemt af en de productiekosten stijgen. Er is toekomstperspectief voor de verschillende typen telers, maar alleen als ze appels en peren leveren waarmee ze zich onderscheiden van de goedkopere productielanden. En dat is niet makkelijk. Hoe ze dat kunnen doen lees je in deze update.
Hoe kan de hardfruitsector zich onderscheiden?
De Nederlandse hardfruitsector heeft een aantrekkelijk verhaal te vertellen. De sector levert producten die weinig impact op het milieu hebben en ook nog eens gezond zijn. Maar hoe kan deze sector ook economisch sterker worden? Nog meer goedkope producten telen is geen oplossing. Op veel exportmarkten daalt het marktaandeel van Nederlands hardfruit door prijsconcurrentie. Nederland is een duur productieland met hoge kosten, vooral voor arbeid. De sector kan zich alleen onderscheiden van de concurrentie met appels en peren die niet makkelijk in andere landen geteeld kunnen worden, duurzaam geteeld worden, altijd van dezelfde hoge kwaliteit zijn en aansluiten bij wat consumenten willen.
We verwachten dat in 2030 Nederlandse appels vooral in Nederland verkocht worden. Voor peren is de markt groter, namelijk heel Europa. Doordat de markt niet groeit zal ook het oppervlak appels en peren op termijn niet verder toenemen (zie figuur 1). We verwachten dat tegelijkertijd de trend in de afname van het aantal telers zal doorzetten. Hierdoor zal de gemiddelde omvang van de overblijvende telers groeien.
Figuur 1: appelteelt stabiel, perenteelt groeit niet verder
Toelichting: voorspelling op basis van een scenario dat de trend in appel- en perenarealen en bedrijvenaantallen (opgeteld) van 2010-2020 doorzet.
Bron: CBS, 2021.
Telers moeten veel lastige keuzes maken
Data van Rabobank laten zien dat er veel verschillende factoren zijn die het rendement van hardfruittelers beïnvloeden. Een groot bedrijf, wel of niet clubrassen (exclusievere rassen) telen, vrije afnemerskeuze of toch een vaste afzetpartner. Telers staan daarom voor veel, vaak lastige, keuzes. Bijvoorbeeld in assortiment, teeltsysteem, teeltplanning, teeltbescherming en omgaan met klimaatverandering. Maar ook digitalisering, automatisering, personeelsmanagement, bedrijfsomvang en afzetstrategie spelen een rol. Bij veel van deze keuzes zal overleg met ketenpartners noodzakelijk zijn. Het is belangrijk dat een teler kijkt naar wat bij zijn/haar competenties en interesses past en of dat aansluit bij hoe de markt zich ontwikkelt.
3 typen hardfruittelers in 2030
Open zijn over de manier van werken is belangrijk voor de toekomstige fruitteler. Dat geldt ook voor samenwerken in de keten. We zien in 2030 drie typen hardfruittelers ontstaan.
- Productspecialist: deze bedrijven hebben voldoende omvang om efficiënt te telen, passende hoeveelheden aan te bieden aan afzetpartners en nieuwe technologie te gebruiken die helpt om (arbeids)kosten te verlagen en het bedrijf te verduurzamen.
- Zelfverwaarder: deze teler is behalve met teelt ook bezig met de verkoop van de producten. Hij investeert volop in huisverkoop (bijvoorbeeld via een fruitautomaat, webwinkel of boerderijwinkel) of sortering, bewaring, verpakking, en marketing.
- Verbreder: een teler die fruitteelt combineert met andere activiteiten.
Waar kan Rabobank bij helpen?
Wij kunnen je als bank op verschillende manieren helpen. We hebben drie suggesties voor je op een rijtje gezet.
Doe jij aan duurzaam ondernemen en is je bedrijf in het bezit van een van de geselecteerde keurmerken zoals Planet Proof of EKO keurmerk? Dan kom je misschien in aanmerking voor een rentekorting op nieuwe zakelijke leningen.
Samen met de Nederlandse Fruitteelt Organisatie (NFO) heeft Rabobank het Telers Ondernemerschap Programma (TOP) ontwikkeld voor de fruitteelt. Dit programma helpt telers om zich te ontwikkelen en hun bedrijf toekomstbestendig(er) te maken.
Rabobank heeft de afgelopen jaren in een consortium meegewerkt aan de ontwikkeling van de hortifootprint. Hiermee wordt op een uniforme wijze de milieu-afdruk van groente, fruit of bloemen berekend en zijn producten onderling vergelijkbaar geworden. Rabobank gaat specifiek voor de fruitteelt een rekentool ontwikkelen zodat iedere teler zijn eigen milieu-footprint kan uitrekenen.
Verder de diepte in? Lees onze complete visie op de Nederlandse hardfruitsector in 2030 (PDF).