Onderzoek
Tweespalt in alternatieve financieringsvormen mkb
In 2020 leenden bedrijven meer bij de bank, maar ook het genereren van geld op andere manieren nam toe. Bij die alternatieve financieringsvormen is wel een ontwikkeling gaande, blijkt uit onderzoek van RaboResearch. Zo is het lenen via stichting Qredits en investeren op basis van durfkapitaal (venture capital) toegenomen. Andere vormen namen in populariteit juist af zoals crowdfunding (via een platform geld ophalen bij een groep mensen), equipment lease (betalen voor het gebruik van bedrijfsmiddelen) en factoring (debiteurenfinanciering op basis van voorschieten).

Uit de resultaten van de studie valt op te maken dat ‘venture capital’ de grootste groei kende. Deze alternatieve financieringsvorm, waarbij de investeerder met durf- of risicokapitaal een hoger rendement vraagt, wordt vooral toegepast bij startende bedrijven in innovatieve sectoren. Venture capital groeide in 2020 met 40 procent ten opzichte van 2019. Er werd een bedrag van circa 900 miljoen euro aangetrokken door bedrijven. Qredits is een stichting die microkrediet verstrekt mede aan de hand van twee programma’s van de EU. Zij kunnen tot 250.000 euro verstrekken aan mkb-ondernemers die elders moeilijker een lening krijgen. Qredits zag een lichte stijging van zo’n 104 miljoen euro aan nieuwe kredieten voor het mkb. Zo’n tienduizend bedrijven maakten het afgelopen jaar gebruik van de stichting. Hoe het komt dat juist deze alternatieve financieringsvormen een toename zagen, is niet meegenomen in het onderzoek. Er staat wél vast dat ook in crisistijd ondernemers financiering nodig hebben. De aard van een financiering is waarschijnlijk wel anders. Uit informatie die alleen beschikbaar is voor bancaire investeringen is heel duidelijk te zien dat er in een crisis bijvoorbeeld minder bancaire financiering nodig is voor vaste investeringen.
Financieringsvormen die afnamen
Andere financieringsvormen zagen afgelopen jaar een daling. Bij ‘crowdfunding’ haalt een ondernemer financiering op bij het publiek. Het gaat om individuele investeerders waarbij de ondernemer zelf de looptijd en rente van de financiering bepaalt. Hoewel crowdfunding voor het grote publiek misschien wel de bekendste alternatieve financieringsvorm is, liep dit in 2020 terug. Er werd circa 370 miljoen euro opgehaald. Het is niet duidelijk waarom ondernemers vorig jaar minder geld ophaalden bij de crowd. Het kan zijn dat er minder ondernemers waren die geld vroegen voor een investeringsproject. Of misschien dat individuele investeerders gewoon minder risico namen. Bij ‘equipment leasing’ worden machines en bij ‘factoring’ facturen onderdeel van de financiering. Deze vormen namen in omvang de afgelopen jaren toe. Vorig jaar werd er echter voor minder dan 7 miljard geleased en factoring tikte bijna 5 miljard-grens aan. Dat er minder equipment lease-contracten zijn afgesloten, komt doordat er tijdens een economische crisis minder investeringen in materiële vaste activa – zoals machines - worden gedaan. In 2020 namen de bedrijfsinvesteringen met bijna 5 procent af.
Privé-investeringen
Afgelopen jaar leenden banken in totaal zo’n 63,1 miljard euro uit in Nederland ten opzichte van 60,4 miljard in 2019. Hoeveel geld er in totaal omging in zowel bancaire als alternatieve financieringsvormen voor het mkb is niet duidelijk. Bij de alternatieve financieringsvormen is dat ook lastig omdat het niet duidelijk is wat er privé gebeurt. Daarbij kan gedacht worden aan de investeringen van vrienden, familie en ’business angels’, vaak zijn dat (voormalig) ondernemers die geld in een start-up of snel groeiend bedrijf steken.