Opinie
Krijgt de Sint die Pokémonkaarten wel op tijd in onze schoen?
De geëxplodeerde wereldwijde vraag en verstoorde logistieke ketens zorgen ervoor dat Sinterklaas rekening moet houden met lege schappen en uiteindelijk hogere prijzen van cadeautjes.
Sinterklaas en Piet zijn weer in Nederland. Tijdens het avondeten vroeg ik mijn twee jongens van 6 (gelooft nog wel) en 9 jaar (gelooft niet meer, maar speelt leuk mee) wat ze van de Sint willen dit jaar. Daar hoefden ze geen seconde over na te denken: Pokémonkaarten! De rage uit Japan is ook in Nederland weer erg populair onder de basisschooljeugd en nostalgische volwassenen. Een probleem: de kaarten zijn door de geëxplodeerde wereldwijde vraag en verstoorde logistieke ketens in geen speelgoedwinkel meer te krijgen. En ook bestellingen via onlinewinkels kunnen soms wel zes weken op zich laten wachten. Geen fijn vooruitzicht dus voor onze Goedheiligman.
Maar hoe zijn we eigenlijk in deze logistieke problemen terechtgekomen? De belangrijkste oorzaak is de grootschalige annulering van vrachtverschepingen tijdens de coronacrisis, waardoor containers wereldwijd op de ‘verkeerde’ plekken liggen. Door deze logistieke verstoringen is de gemiddelde vervoerstijd van de verscheping van goederen over zee het afgelopen jaar opgelopen met 43 procent. Er zijn zelfs geluiden dat de problemen nog twee jaar kunnen aanhouden. Rederijen spinnen overigens flink garen bij de huidige ‘containergeddon’ (zie figuur). Er zijn indicaties dat scheepvaartmaatschappijen in 2021 een operationele winst behalen die hoger uitpakt dan de afgelopen twee decennia bij elkaar opgeteld. Behalve de problemen van verscheping van goederen over zee, is er in de VS en Europa ook nog eens sprake van een enorm gebrek aan chauffeurs, wat zorgt voor nog meer hoofdbrekens in de logistieke keten.
De gevolgen? Lege schappen en uiteindelijk hogere prijzen voor de consument. RaboResearch-collega’s Xinnan Li en Matteo Iagatti concluderen bijvoorbeeld dat de wereldwijde voedselhandel weliswaar nog relatief weinig te verduren heeft gehad onder de logistieke problemen, maar dat er wel grote risico’s schuilen onder de oppervlakte. In Azië staan momenteel 1,6 miljoen overbodige koelcontainers, terwijl Zuid-Amerika er een miljoen te weinig heeft. Als dit niet wordt opgelost, kan dat leveringsproblemen opleveren vanuit Zuid-Amerika, wat betekent dat bijvoorbeeld onze bananen en avocado’s flink duurder kunnen worden. Zo komen de wereldwijde logistieke problemen dus letterlijk op ons bordje terecht.
Terug naar het avondeten en de Pokémonkaarten. Uit nieuwsgierigheid besloot ik gelijk te vragen hoe Sint en Piet ervoor kunnen zorgen dat die vurig gewenste Pokémonkaarten in hun schoen terecht gaan komen. Mijn oudste zoon had wel een idee: de meeste Pokémonkaarten komen uit Engeland (want er staan het vaakst Engelse teksten op, zo was zijn redenering), dus daar hebben ze er vast wel een paar over die de Sint met zijn boot kan ophalen. Mijn jongste zoon vond dat bijna net zo erg als stelen, dus de Pieten moesten de kaarten dan maar zelf namaken en liefst zo goed dat ze niet van echte te onderscheiden zijn. Maar als dat niet het geval was, vond hij het ook niet erg.
In deze oplossingsrichtingen schuilt denk ik wel een mooie les: dichter bij huis produceren (reshoring). We hebben onze waardeketens in het verleden zo hyperefficiënt ingericht, om maar de laagste prijs na te jagen, dat we vergeten zijn hoe kwetsbaar die zijn geworden in het geval van onvoorziene omstandigheden, zoals een pandemie. En nog belangrijker: de enorme roofbouw die we hebben gepleegd op natuurlijk hulpbronnen, het milieu en het klimaat, hebben we voor het gemak maar even genegeerd. Een stap in de goede richting is dat bij de klimaattop in Glasgow afspraken zijn gemaakt over emissieneutrale verschepingsroutes. Ook ligt er wetgeving klaar om internationale scheepvaart onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) te brengen. En hopelijk krijgen we eerdaags een nieuw kabinet dat wél serieus werk wil maken van de aanpak van de klimaatproblematiek. Mocht dat het geval zijn, dan krijgen alle Nederlandse kinderen misschien wel het mooiste cadeau tijdens deze feestdagen, zonder het zelf te weten: perspectief om hun eigen kinderen op te zien groeien in een Nederland dat niet letterlijk voor de helft onder water staat. En daar kan zelfs de meest zeldzame mega-Charizard VMAX GX Pokémonkaart niet tegenop.
Eerder verschenen bij RTL Nieuws.