Poetin speelt economisch hoog spel met inval in Oekraïne

President Poetin heeft niet zoveel met gokken. In de zomer van 2009 werden in Rusland per direct alle casinos gesloten en werd gokken nationaal in de ban gedaan. Nu Rusland echter het oosten van Oekraïne is binnengevallen, blijkt het Kremlin kennelijk wel degelijk bereid een enorme gok te wagen, óók met de Russische economie.

De economische gevolgen van een gewapend conflict pakken namelijk voor Rusland ofwel heel positief uit, ofwel heel negatief en die uitkomst wordt nota bene bepaald door het Westen. In het geval van slappe sancties kan Rusland volgens onze berekeningen flink garen spinnen bij een gewapend conflict.

Productie- en toeleveringsketens rond de Zwarte Zee zullen weliswaar tijdelijk worden verstoord, maar uiteindelijk keert Rusland (en het geannexeerde Oekraïne) terug naar de wereldmarkt. Een tijdelijke stijging van de olieprijs (van 90 dollar per vat naar 120 dollar), de gasprijs (van 70 euro per megawattuur naar 90 euro) en een stijging van onder meer de graanprijs met 40 procent leveren de Russische economie intussen wel 140 miljard dollar aan extra inkomsten op, wat neerkomt op een bonus van een slordige 1.000 dollar per inwoner.

Mocht het Westen echter wél besluiten om een pakket aan effectieve sancties te installeren, dan voorzien we geen winst voor de Russische economie, maar juist een forse schade van 210 miljard dollar. Per inwoner van Rusland is dat een rekening van een slordige 1.500 dollar.

Paradoxaal genoeg zorgen strikte sancties ervoor dat vooral Europese landen zelf ook een hogere prijs betalen. Europa is immers sterk afhankelijk van olie en gas uit het buitenland en een groot deel daarvan (respectievelijk 23 en 38 procent) komt momenteel uit Rusland. Door het aandraaien van de duimschroeven op Rusland, zal Europa een deel van deze leveringen op zijn buik kunnen schrijven.

Dat zorgt direct voor allerlei productieproblemen in vooral energie-intensieve industrieën, maar komt ook tot uitdrukking in een sterkere stijging van de wereldwijde energieprijzen. De olieprijs kan in dit scenario doorschieten naar de 135 dollar per vat en de gasprijs naar de 110 euro per megawattuur. En wat nog belangrijker is: de grondstoffenprijzen zullen over een langere periode hoog blijven. Ook voedselprijzen lopen flink op; de graanprijs zou zelfs kunnen verdubbelen.

De inflatie is momenteel al torenhoog in veel Europese landen (7,6 procent in Nederland), maar zal door de hogere energie- en voedselprijzen nog verder stijgen. Voor Nederland, waar de energiehuishouding sterk afhankelijk is van het gebruik van aardgas, hebben we het dan over cijfers van om en nabij de 8 procent inflatie tot begin 2023. Dit zorgt voor een verdere uitholling van de koopkracht van huishoudens. Ook de export en bedrijfsinvesteringen krijgen in dit scenario een tik en uiteindelijk loopt de Nederlandse economie 16 miljard euro mis, een slordige 1.000 euro per Nederlander.

Het Westen moet dus kiezen tussen twee kwaden. Forse sancties raken de eigen economie. Maar met zwakke sancties wordt Rusland zelfs beloond voor zijn geopolitieke agressie. De afweging hiertussen zien we nu al terug in de communicatie van de Europese politiek leiders. De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft aangekondigd dat Rusland zware sancties te wachten staat, maar de Italiaanse premier Mario Draghi zei vorige week vrijdag juist nog dat energie geen onderdeel zou moeten zijn van een sanctiepakket. Kortom: Poetin speelt niet alleen voor Rusland economisch hoog spel, maar dwingt ook Europa hier toe.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws