Het momentum voor schone waterstofprojecten groeit

Waterstof staat de laatste tijd steeds meer in de belangstelling. En dan met name groene waterstof. Dat is waterstof die niet van aardgas is gemaakt, maar via elektrolyse van water met groene stroom. Deze vorm kent dus geen uitstoot van broeikasgassen.

Voor deze belangstelling is een aantal redenen. Zo heeft de invasie van Oekraïne duidelijk gemaakt dat we niet op Russisch gas kunnen rekenen. Wij zullen in onze energievoorziening onafhankelijker moeten worden van andere landen. Lokaal geproduceerde groene waterstof kan hieraan bijdragen.

Daarnaast dreigt Amerika de waterstofproductie te kapen door zeer aantrekkelijke subsidies beschikbaar te stellen voor producenten van schone (blauwe en groene) waterstof via de Inflation Reduction Act. Veel producenten in Europa kijken verlekkerd naar deze riante subsidiemogelijkheden. Bovendien is aardgas (de grondstof voor grijze waterstof) daar veel goedkoper. Dit maakt de productie van blauwe waterstof (grijze waterstof waarbij de emissies worden afgevangen en opgeslagen) in Amerika zeer aantrekkelijk. Europese producenten overwegen dan ook om hun waterstofproductie te verplaatsen naar Amerika, om vervolgens blauwe waterstof te importeren in Europa.

Dat wil ‘Brussel’ absoluut voorkomen. Het heeft daarom de turbo aangezet als het gaat om regelgeving en subsidies die de vergroening moeten aanjagen. Hierbij hanteert de EU aan de ene kant een stok waarmee ze vervuilers dwingt om te vergroenen, zoals de herziene Renewable Energy Directive (RED II) die afdwingt dat 42 procent van het huidige waterstofgebruik in de industrie bestaat uit groene waterstof. Aan de andere kant stelt zij een zak geld beschikbaar om de vergroening financieel aantrekkelijker te maken.

De afgelopen jaren hebben veel partijen aangekondigd een groene waterstoffabriek te willen bouwen in Nederland. Tot nu toe is alleen Shell ook echt begonnen met de bouw hiervan. De overige partijen zijn nog bezig met haalbaarheidsstudies of staan aan de vooravond van hun definitieve investeringsbeslissing. Bij elkaar opgeteld overtreffen alle aangekondigde plannen ruimschoots de 4GW, het gestelde doel van de Nederlandse overheid voor 2030.

Nederland is hier overigens niet uniek in. Ook in Spanje en Denemarken overtreffen de plannen de doelstelling van de overheid. Spanje moet het vooral hebben van de goedkope opwek van hernieuwbare elektriciteit. De lage kosten voor wind op land en een dunbevolkt binnenland maken Spanje een walhalla voor groene waterstofprojecten.

Denemarken heeft een enorme potentie voor wind op zee, en verbruikt zelf weinig waterstof. Het wil al in 2028 groene waterstof exporteren naar Duitsland via een pijplijn die Gasunie en het Deense Energinet zullen aanleggen.

Nederland is momenteel de tweede grootste verbruiker van waterstof in Europa, na Duitsland. Het is dus niet vreemd dat ook hier veel groene-waterstofplannen klaarliggen. De efficiënte infrastructuur, zoals de havens van Rotterdam en Amsterdam, en straks ook de waterstof-backbone van Gasunie en de Delta Rhine Corridor zijn uitermate geschikt voor de doorvoer van grote hoeveelheden waterstof naar het binnenland, Duitsland en België. Ook aan de opslag van waterstof wordt gewerkt. HySock, een dochteronderneming van Gasunie, ontwikkelt zoutcaverne A5 in Zuidwending, waar vanaf 2028 216 GWh waterstof kan worden opgeslagen.

Inmiddels krijgen steeds meer projecten subsidie uit Brussel. Deze zogenaamde IPCEI projecten (Important Project of Common European Interest) kunnen rekenen op honderden miljoenen aan steun per project. Ook op nationale schaal worden subsidieregelingen uitgerold. In Nederland kennen we subsidiepotten die nog dit jaar miljoenen aan subsidies mogen verstrekken voor schone waterstofprojecten. Het valt dan ook te verwachten dat er binnenkort een aantal definitieve knopen voor schone waterstofprojecten worden doorgehakt.