Opinie
Een noodpakket: geen slecht idee bij een langdurige stroomstoring
Het kan dus echt gebeuren: ineens voor langere tijd in het donker zitten door een stroomstoring. De storing van een paar weken geleden was dan wel niet bij ons, maar een gewaarschuwd mens telt voor twee. Het is dus slim om je voor te bereiden. En dat is niet zo moeilijk.
Op maandag 28 april 2025 viel rond het middaguur in vrijwel heel Spanje en Portugal (en een klein deel van Frankrijk) de stroom uit. Hoe dat precies heeft kunnen gebeuren is op het moment van schrijven nog niet duidelijk. Maar een stroomstoring van deze omvang is vaak het gevolg van een combinatie van problemen en/of fouten die zich in korte tijd opstapelen. Wel is duidelijk dat de gevolgen van deze storing enorm waren. Verkeerslichten deden het niet meer met chaos op de wegen tot gevolg, trams, treinen en metro’s reden niet waardoor mensen moesten overnachten op stations, mensen zaten vast in liften, veel supermarkten waren dicht, flessen water en conserven waren op veel plekken uitverkocht en scholen, kantoren en fabrieken sloten hun deuren. Daarnaast was in delen van Spanje en Portugal geen telefoon- en internetverkeer mogelijk. Zeker vijf mensen zijn overleden.
Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat ziekenhuizen en andere essentiële diensten met behulp van noodaggregaten konden blijven functioneren en dat het de netbeheerders is gelukt om binnen 24 uur vrijwel heel Spanje en Portugal weer van stroom te voorzien. Een ongekende prestatie, wetende dat het zeer lastig is om na een volledige black-out de stroomvoorziening weer op te starten en stabiel te houden. Dat is iets waar netbeheerders alleen op papier, maar niet in de praktijk mee kunnen oefenen.
Ook in Nederland kan deze situatie zich voordoen. Eind november was daarom de eenmalige uitzending ‘Black-out’ te zien, waarin men deed alsof er in Zeeland, Zuid-Holland en Utrecht bijna drie dagen geen stroom was vanwege een cyberaanval. In een dergelijk scenario kunnen de gevolgen nog heftiger zijn dan wat we in Spanje en Portugal hebben gezien. Hoe langer een stroomstoring duurt, hoe meer kans er namelijk is op paniek, plunderingen en uiteindelijk ook het opraken van brandstof voor noodaggregaten. Als dat gebeurt, kunnen ook ziekenhuizen, politie, brandweer en nieuwsvoorzieningen niet meer functioneren. Het enige voordeel van het denkbeeldige scenario in Nederland ten opzichte van de echte black-out in Spanje en Portugal, is dat het getroffen gebied relatief klein was en dat het in dat geval mogelijk moet zijn om voedsel, water, brandstof en medicijnen uit andere gebieden aan te voeren. Maar wat als de stroom in heel Nederland, of zelfs in een groot deel van Noordwest-Europa uitvalt? De landen in dat gebied zijn namelijk, net als Spanje en Portugal, intensief met elkaar verbonden wat betreft de elektriciteitsinfrastructuur (wat op zich een goede zaak is en het net robuuster maakt).
Zelf heb ik, mede door de oproep van de Nederlandse overheid en na het zien van Black-out, onlangs mijn eigen noodpakket in orde gemaakt. Ik heb nu voldoende water, houdbaar voedsel, wc-papier, contant geld, toiletartikelen en kaarsen op voorraad om het drie dagen uit te kunnen houden. Ook heb ik een opwindbare zaklamp/FM-radio/powerbank gekocht en een gasfles plus pit om te kunnen koken (want ik kook elektrisch). Lang vond ik dit een beetje overdreven, want wanneer gebeurt dit nou? Maar brand in mijn woning is ook erg onwaarschijnlijk en toch heb ik een rookmelder en een brandverzekering.
De kans op een stroomstoring in Nederland is nog steeds zeer klein, maar wel groeiende. Dat heeft verschillende redenen. Ten eerste waarschuwen netbeheerders dat netcongestieproblemen in het ergste geval met enige regelmaat tot korte stroomstoringen (van enkele uren) kunnen leiden in bepaalde gebieden zoals Utrecht en Noord-Holland. Ten tweede leidt de toename van het aantal wind- en zonneparken ertoe dat netbeheerders extra uitdagingen hebben om het elektriciteitssysteem stabiel te houden. En tot slot neemt de angst toe dat bepaalde landen of partijen bewust een grootschalige stroomstoring in Europa willen veroorzaken.
In Nederland is het nog nooit voorgekomen dat het hele land zonder stroom heeft gezeten. Hoewel de kans daarop ook nu nog zeer klein is, zijn de eventuele gevolgen groot, zeker als het niet lukt om de stroomvoorziening binnen een dag te herstellen. Daarom is het eigenlijk onverantwoord om je daar niet op voor te bereiden. Kijk dus eens naar ‘Black-out’ en de informatiepagina van de Nederlandse overheid, gebruik een hoekje van je kelder of zolder om een noodpakket aan te leggen en denk na over kwetsbare mensen in je omgeving en wat de eventuele gevolgen van een stroomstoring voor hen zijn. Hoe beter burgers én bedrijven zich voorbereiden op een stroomstoring, hoe minder vervelend de gevolgen zullen zijn.