Thermeleon optimaliseert warmtegebruik in de kas

‘Toch zien mensen de glastuinbouw vaak alleen maar als een grote energieverbruiker. Terwijl de sector veel waarde creëert en zichzelf als doel heeft gezet in 2040 klimaatneutraal te zijn.’

Daar komt Jildou de Jong zelf om de hoek kijken. Zij is (mede-)oprichter en directeur van Thermeleon, de nog jonge producent van de revolutionaire Warmtebatterij voor de glastuinbouw. Naast haar studie Technische Natuurkunde aan de TU Delft werkte ze als consultant. Tijdens een uitdagende opdracht voor een klimaatcomputerbedrijf leerde ze de sector kennen, en kwam ze erachter hoe innovatief en hightech deze is. Jaren later richtte ze Thermeleon op, met als doel: klimaat-neutrale glastuinbouw. Ze herkende een grote kans: dankzij het ‘broeikaseffect’ genereert de kas een enorme hoeveelheid warmte, die kan worden opgeslagen om ’s nachts te verwarmen. Thermeleon lanceerde hiervoor ’s werelds eerste PCM-toepassing voor hightech kassen op grote schaal. Phase Changing Materials (PCM) zijn materialen die bij bepaalde temperatuurovergangen warmte opslaan of afgeven. Restwarmte – en daar is nogal wat van in een kas – laat het materiaal smelten waardoor het de ruimte koelt. In de nacht kristalliseert het materiaal weer en geeft het juist warmte af.

Perfecte eigenschappen om te benutten in een kas. Immers: ‘Overdag ontstaat er snel een groot warmteoverschot als de zon op het glas staat’, legt Jildou de Jong uit. ‘Normaal gesproken gaan dan de ramen open om die warmte te laten ontsnappen. Dat is niet alleen zonde van de onbenutte warmte. Er ontsnapt daardoor ook meer dan 60 procent van de CO, die juist nodig is voor de gewasgroei. Doordat de Warmtebatterij bij een warmteoverschot de kas overdag koelt, blijven de ramen meer gesloten en verlies je minder CO. De batterij slaat de warmte namelijk op en die wordt ’s avonds weer teruggegeven. Zo gaat er zo weinig mogelijk energie verloren.’

Dus: efficiënter gebruik van energie, minder CO2-uitstoot én minder temperatuurpieken, wat bet er is voor de gewassen in de kas. De PCM-techniek is vrij van schadelijke chemicaliën en gaat door zijn passieve werking bijzonder lang mee. De investering is daardoor snel terugverdiend.

PCM wordt onder andere veel gebruikt in het lange-afstandstransport van medicijnen en in de utiliteitsbouw. Thermeleon had de wereldprimeur om er een Warmtebatterij mee te ontwerpen voor een hightech kas van een hectare groot. ‘Bij Koppert Cress in het Westland hebben we een jaar lang data verzameld en de positieve effecten in beeld gebracht. Er staan nu meerdere nieuwe projecten in de steigers en we hebben ongeveer honderd aanvragen liggen van telers en sectorpartijen van alle continenten.’

Thermeleon heeft de hard- en software voor de Warmtebatterij zelf ontwikkeld en produceert deze in de Rotterdamse Van Nellefabriek. Voor iedere kas en voor elk gewas en klimaat maakt Thermeleon een ontwerp op maat, met de phase changing materialen op de optimale plek in de kas bevestigd.

Het ultieme doel is een klimaat-neutrale sector in 2040. Er zijn en worden veel initiatieven ondernomen met het gebruik van onder andere rest- en aardwarmte. Deze warmte is echter ook nodig voor huizen en utiliteit, en niet overal is deze warmte beschikbaar. Glastuinbouw Nederland concludeert dan ook dat er nog 35 procent energiebesparing extra nodig is om de doelen te behalen. ‘Onze batterij zorgt voor een daling van de energievraag met 15 tot 30 procent’, weet De Jong. ‘Dus in de gunstigste condities ben je daar bij elkaar opgeteld een heel eind mee onderweg.’

Thermeleon ontving van Rabobank zowel een bijdrage uit het Impactfonds als een Innovatielening, waarmee de inspanningen voor de energietransitie en voedselvoorziening een extra boost kregen. ‘Het heeft ons in staat gesteld om productvarianten op maat te maken voor verschillende hightech kassen én om ons team uit te breiden, wat cruciaal is in deze groeifase van het bedrijf’, stelt De Jong. ‘We hebben een leuke relatie met de bank, op verschillende niveaus. Ze helpen ons ‘het woord’ echt te verspreiden en denken vol motivatie met ons mee. Het contact is heel persoonlijk, wat ik bijzonder vind voor de grootste food en agri bank ter wereld.’