Keukentijgers: een broodnodige verandering in de zorg
Er gebeuren veel mooie dingen in de langdurige zorg, toch heeft voeding bij veel zorgorganisaties nog geen prioriteit. Zonde want eten en drinken is juist zo belangrijk als het gaat om letterlijke voeding voor het lichaam, gezondheid en welzijn, maar ook op het gebied van plezier, ontmoetingen en autonomie. En daar is in de zorg dus te weinig aandacht voor. Keukentijgers wil daar verandering in brengen.
Initiatiefnemer Wenda Linthorst vertelt hoe ze dat doen.
‘Dagelijks werken ruim 200.000 mensen in de langdurige zorg. Het zijn gedreven hardwerkende mouwen-opstropers die hun werk met liefde doen’, begint Wenda Linthorst, oprichtster van Keukentijgers. ‘Maar de werkdruk is hoog, de takenlijst lang en hectiek van de dag groot. Met het gevolg dat er weinig tijd en aandacht overblijft voor het o zo belangrijke eten en drinken. Daarbij komt dat enige kennis over voeding meestal ontbreekt bij zorgverleners.’ Zorgopleidingen leren niet hoe te koken voor een grote groep. Of welke voedingsstoffen noodzakelijk zijn. Bijscholing gaat daar ook niet over. Dit zorgt ervoor dat het niveau van eten en drinken in verpleeghuizen veelal onder de maat is. Keukentijgers wil daar verandering in brengen. ‘Onze missie is een broodnodige verandering in de zorg teweegbrengen door de kwaliteit van hetgeen er gegeten en gedronken wordt te verbeteren. Als Keukentijgers bieden we zorgverleners handvatten voor het bereiden van gezonde, smakelijke gerechten met maar één doel: blije gezichten. Van de bewoners omdat hun kwaliteit van leven omhooggaat én van de medewerkers omdat ze trots kunnen zijn op hetgeen ze voorschotelen’, aldus Wenda.
Bietenbrownie bij de koffie
Het idee voor Keukentijgers ontstond toen een naaste van Wenda in een verpleeghuis terechtkwam en ze van dichtbij meemaakte hoe het eraan toeging in de zorg. Ze schrok vooral van hetgeen de bewoners daar te eten kregen. ‘We leven in zo’n luxe land waar zoveel goed geregeld is. Hoe kan het dan zijn dat we dít niet goed kunnen organiseren? Hoe moeilijk is het zijn van eten een feestje te maken?’ Bewoners van zorgorganisaties eten gemiddeld zo’n zes keer per dag, een appel of koekje meegerekend, waarbij de meeste aandacht uitgaat naar de hoofdmaaltijd. Dat is het moment dat de zorggebruikers de meeste vitamines moeten binnenkrijgen. ‘Maar wat als een bewoner moe is wanneer de hoofdmaaltijd wordt opgediend? Of geen trek heeft omdat er net medicijnen zijn ingenomen? Dan komen ze dus niet aan hun dagelijkse 250 gram groenten. Wij willen laten zien hoe je op een leuke en eenvoudige manier ervoor kunt zorgen dat bewoners buiten de hoofdmaaltijd om toch hun dagelijkse portie groenten binnenkrijgen. Zo kun je bijvoorbeeld bietenbrownies of tarte tatin met groenten serveren bij de koffie en zwarte bonen mousse of gesneden paprika met humus bij de thee.’
Maak een feestje van de maaltijd
Ook de manier waarop het eten gepresenteerd wordt, kan volgens Wenda beter. ‘Schotel alsjeblieft geen overvolle borden voor en gooi die borden met vakjes voor aardappels, vlees en groenten, in de prullenbak. Ook mensen in een verpleeghuis verdienen het om van een mooi opgemaakt bord te eten.’ Omdat de zintuigen van ouderen achteruitgaan, is het volgens Wenda belangrijk om met kleur te werken. ‘Een kleurrijk bord doet eten. En zeg nou zelf, de combinatie van witgele aardappels, bloemkool en een bloemkoolsaus werkt niet bepaald lustopwekkend. Een bord ziet er een stuk aantrekkelijker uit als je kleurrijke groenten toevoegt aan de aardappel. Ook geur speelt een rol. De geur van eten helpt bewoners eraan herinneren dat ze trek hebben. Dus leg bijvoorbeeld net voor de broodmaaltijd wat oud brood in de oven zodat het lekker ruikt in de keuken.’
In iedere woongroep één keukentijger
Bovenstaande adviezen zijn nog maar een tipje van de sluier. Keukentijgers heeft nog veel meer in petto. ‘Wanneer een zorgorganisatie een traject op maat aangaat of een abonnement afsluit, helpt Keukentijgers de medewerkers op het gebied van producten, recepten, voedingskennis, sfeer en presentatie. Maandelijks is er een webinair waarbij we het maandthema bespreken. In juli bijvoorbeeld ‘houden we ons hoofd koel’ en in januari ‘maken we de balans op’. Elk thema heeft een product gericht op voedingsleer. De theorie achter ons eten en drinken, zeg maar. De ene maand kun je denken aan volkorenbrood samen met voldoende voedingsvezels. De andere maand is het thee samen met voldoende drinken. Ook staan we elke maand stil bij de rol van de medewerker. Denk aan de persoonlijke ontwikkeling, gastvrijheid of samenwerking.’