Eerste kwartaal eindigt positief, maar bankenstress tempert optimisme

Het eerste kwartaal van 2023 was bewogen, met tegengestelde krachten aan het werk. Hoofdzakelijk betrof het een viertal factoren. De volledige heropening van China en de implosie van de energieprijzen als aanjagers van positieve economische verrassingen en hogere aandelenkoersen aan de ene kant. En negatieve inflatieverrassingen en de vertrouwenscrisis die banken trof aan de andere kant. Vooral in het oog sprong de draai in renteverwachtingen van beleggers: die houden inmiddels rekening met een eerdere en lagere piek van de rente.

Aandelen en obligaties sloten het kwartaal af met een positief rendement. De wereldaandelenindex kwam uit op een plus van 5,4%. De index die de prestaties meet van een mandje Europese obligaties in euro behaalde een rendement van 2,1%. Daarmee was het ondanks de bankenstress op de markten een positief kwartaal.

Nieuwe renteomgeving legt kwetsbaarheden bloot

In maart werden de financiële markten geplaagd door een vertrouwenscrisis. In feite waren Silicon Valley Bank en Credit Suisse slachtoffers van de nieuwe renteomgeving, die bedrijfsspecifieke kwetsbaarheden heeft uitvergroot. Vooral bankaandelen en bufferobligaties (zogeheten coco’s) van banken zaten in maart in het verdomhoekje.

De bedrijven die het betrof hadden hun specifieke kwetsbaarheden. In het geval van Silicon Valley Bank ging het om een combinatie van slecht risicomanagement en een hoge concentratie in het klantenbestand. In het geval van Credit Suisse betrof het een opeenstapeling van schandalen, depositovlucht vorig jaar en twijfels over het jaarverslag in combinatie met een ongelukkige uitspraak van een Saoedische investeerder. Beide gevallen zijn niet een op een door te trekken naar de brede financiële sector.

Vertrouwenscrisis, geen systeemcrisis

We zijn van mening dat er ondanks de onzekerheid geen sprake is van een systeemcrisis, maar van een vertrouwenscrisis die anders is dan de crisis van 2008. Die werd veroorzaakt door forse en permanente afboekingen op slechte hypotheekleningen, lage kapitaalbuffers van banken en met het laten vallen van Lehman een complete onderschatting van de onderlinge kruisverbanden van systeembanken.

De lessen van de Grote Financiële Crisis en de Europese schuldencrisis hebben het instrumentarium van centrale banken versterkt en het toezicht verscherpt. De autoriteiten treden nu snel en adequaat op om liquiditeitsrisico's in een vroeg stadium in te dammen. Samen met de sterke kapitaalbuffers van banken maakt dit dat de situatie nu anders en beheersbaarder is.

Niet alleen negatieve factoren

Deze vertrouwenscrisis kan van invloed zijn op de kredietcondities en de kredietverlening aan bedrijven. De precieze uitwerking is ongewis, maar het is belangrijk om het gehele plaatje in ogenschouw te nemen. De heropening van China is positief om meerdere redenen: ze draagt bij aan de groei van de wereldeconomie en vermindert de problemen in de toeleveringsketens. Ook is er de implosie van de gasprijzen door een samenspel van een milde winter, snel opgebouwde voorraden en alternatieve aanvoerlijnen die relatief snel zijn gevonden. Dit pakt met name gunstig uit voor Europa.

Op basis van onze scenario-analyse zien we een rechtvaardiging voor een neutrale weging van aandelen en obligaties. In ons basisscenario gaan we nog steeds uit van een gestaag dalende inflatie. We houden rekening met een inflatieniveau over het hele jaar van ongeveer 5% voor de VS en Europa. Hoewel er een remmende werking uitgaat van de bankenstress, gaan we niet uit van een wereldwijde recessie, maar van een benedengemiddelde groei van de wereldeconomie.

Bankenstress zorgt voor nieuw scenario

Hoewel sommige economische data redenen geven voor optimisme, zijn we terughoudend. Dit heeft te maken met de verandering van onze scenario’s. Nieuw is dat we rekening houden met een mogelijke escalatie van de bankenstress. In dat geval gaat het snel de andere kant op met economische groei, werkgelegenheid en inflatie. De kans die we aan dit scenario toedichten is echter wel klein, vanwege de solide fundamenten van de Europese bankensector en de maatregelen van de autoriteiten om een liquiditeitscrisis in een vroeg stadium te bezweren.

Die bankenstress is wel van invloed op het monetaire beleid. Vanwege de mogelijke negatieve werking van de bankenstress op de financiële condities piekt de beleidsrente van de Fed op een lager niveau dan we tot voor kort aannamen. In de VS op 5,25%, terwijl die in de eurozone op 3,5% blijft. Dit betekent dat de verkrappingscyclus bijna ten einde is. Maar anders dan wat de markten inprijzen, duurt het nog wel tot 2024 voordat de rentes in de VS en Europa worden verlaagd.

Groei bedrijfswinsten stagneert

Voor wat betreft de winstontwikkeling verwachten we na een aantal topjaren niet heel veel. Het zou mooi zijn als het niveau van 2022 in stand kan worden gehouden. Voor de winstmarges zien we de hoge loonkosten als een negatieve factor. Maar lagere energiekosten helpen uiteraard wel. Daarnaast zijn de toeleveringsproblemen nagenoeg verdwenen, wat ook een gunstige factor is. En er is nog altijd sprake van prijszettingsmacht, met name in de dienstensector.

Neutrale weging voor aandelen en obligaties

De waarderingen van aandelen en obligaties zijn in de afgelopen tijd meer in evenwicht gekomen. Dit komt door een sterke stijging van de rente aan de ene kant en een daling van de koers-winstverhouding van aandelen aan de andere kant. We zien geen reden om een wijziging door te voeren in de actief beheerde portefeuilles. Dit betekent dat we vasthouden aan een neutrale weging van aandelen en obligaties.

In het meest recente rapport van het klimaatpanel van de VN (IPCC) werd wederom de urgentie benadrukt om de wereldwijde CO2-uitstoot terug te dringen. De uitstoot blijft te hoog om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Maar het rapport biedt ook hoop en noemt acties die nu al ondernomen kunnen worden om de CO2-uitstoot terug te brengen, zoals gedragsverandering door meer duurzame keuzes te maken, maar ook het aanplanten van bossen om CO2 op te vangen.

Beleggers kunnen een belangrijke rol spelen bij het verminderen van broeikasgassen. Ook wij richten ons in onze beheerportefeuilles op een verlaging van de CO2-uitstoot. Ons doel is immers om rendement te behalen op een duurzame manier. Daarbij wegen we duurzaamheidsrisico’s mee. Op deze vijf manieren werken we aan het terugdringen van CO2-uitstoot.

1. Extra beleggen in bedrijven met een reductieplan

We beleggen nadrukkelijk in bedrijven met een carbonreductieplan volgens het Science Based Target initiatief (SBTi). Deze regels zijn opgesteld door onder andere de VN en het Wereld Natuur Fonds (WNF). Bedrijven kunnen deze regels volgen voor hun carbonreductiestrategie om uiteindelijk naar netto nul carbonuitstoot te bewegen en hiermee de doelen van Parijs te halen.

Een groot aantal bedrijven zet het SBTi in om CO2-neutraal te opereren. Wereldwijd zijn bedrijven uit verschillende industrieën hierbij aangesloten die ook in onze portefeuilles zijn opgenomen. Om een aantal voorbeelden te noemen: BMW, Apple CocaCola, Mastercard, Visa, farmaceut Pfizer, techbedrijf Workday en voedingsbedrijf Yum Brands.

2. Minimaal 30% minder uitstoot

Voor twee aandelenfondsen in onze portefeuille, het 1895 Wereld Aandelen Enhanced Index Fonds en het 1895 Multifactor Fonds, geldt dat de CO2-uitstoot minimaal 30% lager is dan die van de wereldaandelenindex. Om aan deze voorwaarde te voldoen, gebruiken de fondsmanagers data over de uitstoot van bedrijven. In de praktijk betekent het dat vervuilende bedrijven ondervertegenwoordigd zijn in de fondsen.

3. Beleggen in de kansen van de energietransitie

We beleggen ook in de kansen die de energietransitie biedt, in duurzame activiteiten als alternatieve energie, elektrische voertuigen, circulaire economie, energieopslagsystemen en oplaadpalen. Voorbeelden van dit soort beleggingen zijn Vestas, Waste Management en het Chinese BYD.

4. In gesprek met bedrijven

Met bedrijven in onze portefeuille die een hoge CO2-uitstoot hebben, gaan we het gesprek aan (engagement). Met het engagementthema ‘Versneld naar Parijs’ sporen we hen aan hun uitstoot versneld te verminderen. Dit zijn veelal bedrijven uit de zware industrie, zoals machinebouwer Caterpillar. Maar ook een aantal Aziatische conglomeraten die vaak veel verschillende activiteiten hebben in segmenten met een relatief hoge CO2-uitstoot, zoals mijnbouw, cement en vastgoed. Voorbeelden hiervan zijn de Japanse bedrijven Mitsui en Toyota Industries.

5. Uitsluitingen

We beleggen niet in producenten van teerzanden en kolen. Dit zijn de meest vervuilende segmenten in de energiesector. Dit betekent dat we niet beleggen in Exxon en een aantal Aziatische bedrijven, zoals Coal India en China Coal Energy.

Beleg je met Rabo Beheerd Beleggen Actief of Exclusief? Dan lees je in de ingelogde omgeving en in de Rabo App onze uitgebreide beleggingsvisie met meer informatie over onze strategie voor aandelen en obligaties.

Je vindt de uitgebreide visie in je beleggingsomgeving onder Nieuws & Info.