Advocatenkantoren vallen binnen de sector rechtskundige dienstverlening. Voor deze branche deelt de Rabobank recente cijfers en trends.
We bespreken de ontwikkelingen op het gebied van:
Verdienmodel zal steeds meer veranderen
Op korte termijn zal de branche door de verdere juridisering van de maatschappij blijven groeien. Wel zien we de invloed van digitalisering en het toetreden van branchevreemde partijen. Deze ontwikkelingen temperen de groei.
Op lange termijn zet digitalisering de werkgelegenheid voor ondersteunende functies in de branche verder onder druk. Het verdienmodel zal steeds meer veranderen. Klanten vragen om meer transparantie en alternatieve prijsafspraken zoals fixed prices of abonnementen. De omzetgroei zal zich – hoewel iets meer getemperd – verder voortzetten.
Om advocaat te worden volgt na een rechtenstudie de driejarige Beroepsopleiding Advocatuur (BA). Gedurende die periode is de jurist advocaat-stagiair, moet hij diverse tentamens afleggen en werken onder begeleiding van een patroon. Dit is een ervaren advocaat die na toestemming van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) juristen mag begeleiden.
Economie
De omzet in de rechtskundige dienstverlening (waartoe naast advocatuur en overige rechtskundige diensten ook notariskantoren, deurwaarderskantoren en octrooibureaus behoren) vertoont al jaren een groei (zie Figuur 1). Ook in de economische crisis nam de omzet toe. Zo stijgt het aantal fusies en overnames, waardoor de vraag naar juridische dienstverlening binnen dit rechtsgebied toeneemt (zie Figuur 2). We verwachten de komende jaren een verdere groei in vraag naar advocaten en overige rechtskundige diensten.
Onder de advocatenkantoren is het aantal eenmanszaken in de afgelopen tien jaar verdubbeld. Het aantal kantoren met twee of meer werkzame personen groeide daarentegen beperkt. Mede door de toegenomen concurrentie stegen de tarieven in de periode 2009-2013 nauwelijks. In 2014 daalden zij zelfs (zie Figuur 3).
Duurzaamheid
We delen onze visie op duurzaamheid binnen de advocatuur aan de hand van de 3 p's: people, profit en planet.
People
De advocatuur staat bekend om de hoge werkdruk. Flexibele werktijden en plaatsonafhankelijk werken zoals in het 'nieuwe werken' lijken bij te dragen aan de werktevredenheid.
Profit
Het business- en verdienmodel van de advocatuur staat onder druk door een toename van zzp’ers, digitalisering, roep om verandering van partnermodel en vraag naar alternatieve prijsarrangementen. Er zijn advocatenbureaus die hierop inspelen met serviceconcepten als modelcontracten, gratis helpdesks, prijszekerheid vooraf en permanente nascholing.
Planet
Een duurzaam kantoor is beter voor de gezondheid en het welzijn van de medewerkers en verhoogt de productiviteit. De onderhouds- en operationele kosten zijn lager. Daarnaast draagt het bij aan de reputatiewaarde van het bedrijf.
Innovatie
Hieronder gaan we kort in op de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van innovatie.
- Klanten van advocaten vragen steeds meer inzicht in de prijsopbouw van juridische dienstverlening. Big data geven hiertoe mogelijkheden. Zo kunnen aan de hand van kwantitatieve en voorspellende modellen vaste prijzen worden berekend voor civiele procedures die de onderneming kan delen met klanten.
- Daarnaast gaat het aanbod van juridische dienstverlening veranderen onder invloed van technologische ontwikkelingen. Kunstmatige intelligentie (bijvoorbeeld Legal Robot) vergroot de efficiëntie waarmee advocaten kunnen werken. Zo kan met behulp van software worden bepaald welke documenten in een zaak relevant zijn, welke argumenten het meest effectief zijn en welke manier van pleiten, schrijven of onderhandelen het beste werkt. Blockchain zorgt voor een veilige en snelle vastlegging van transacties in een register.
Lees meer over de mogelijkheden van blockchain
- Door automatisering en robotisering (Legal Tech) wordt in toenemende mate gezocht naar procesoptimalisatie en besparingen op personeelskosten. De verwachting is dat functies op laag en middelbaar niveau steeds meer verdwijnen.
Maatschappij
Verdere juridisering van de maatschappij zorgt voor een blijvende behoefte aan juridisch advies. Branchevreemde partijen waaronder accountants gaan juridische diensten aanbieden, waaronder advisering over bedrijfsopvolging of bedrijfsovername. Hierdoor neemt de concurrentie toe.
De vraag naar prijstransparantie zet het model van uurtje-factuurtje onder druk. Hoewel nog ruim 70% van de zaken op uurtarief wordt afgerekend, komen andere modellen steeds meer voor. Denk aan een abonnement, fixed pricing, prijsplafond en blended rate (waarbij de uren van een stagiair tegen een lager tarief worden gedeclareerd). De Rabobank staat achter deze ontwikkeling, die de branche aanzet tot meer transparantie en ondernemerschap en minder conservatieve vanzelfsprekendheden.
Wet- en regelgeving
Advocaten zijn verplicht lid van de NOvA. Zij moeten zich houden aan de advocatenwet en de door de orde gestelde eisen. Onder de gedragsregels valt onder andere de geheimhoudingsplicht. Veel advocaten zijn aangesloten bij de Geschillencommissie Advocatuur. Deze onafhankelijke instantie behandelt geschillen over de kwaliteit van de dienstverlening en declaraties. Zowel cliënt als advocaat kunnen een geschil voorleggen. De Rabobank staat achter de eenduidige manier van geschillenbehandeling.
De KEI-wetgeving (Kwaliteit en Innovatie rechtspraak) zorgt ervoor dat verplicht digitaal procederen steeds verder wordt ingevoerd. Dit zal de efficiëntie van de bedrijfsvoering verbeteren, waardoor er minder ondersteunend personeel nodig is. Dit kan leiden tot verschuiving van personeelskosten naar automatiseringskosten.
Lees meer over de KEI-wetgeving op Rijksoverheid.nl
De wet op de rechtsbijstand regelt dat mensen die geen advocaat kunnen betalen (een deel van) de kosten vergoed krijgen. De Raad voor de Rechtsbijstand regelt dit. De vergoedingen en het maximaal aantal uren dat per zaak wordt vergoed, is de laatste jaren verlaagd. Dit maakt het minder interessant voor een advocaat om toevoegingszaken te doen.
Aanbod Rabobank
Rabobank als maatschappelijk partner
De Rabobank erkent de belangrijke rol van de spelers in de advocatuur voor de maatschappij. Wij werken samen met onder meer brancheorganisaties en marktpartijen.
Laatste update: december 2017