Kinderopvang

Ontwikkelingen kinderopvang

Er is een toenemend aanbod van (integrale) kindcentra. Opvang en onderwijs werken hierin nauw samen. Dat kan in één gebouw, maar kan ook met voorzieningen die dicht bij elkaar gesitueerd zijn. Het is van belang dat partijen willen samenwerken ten behoeve van het kind. En dat kinderopvang en onderwijs dit vanuit hun eigen kracht kunnen doen.

Uit de diverse onderzoeken blijkt dat de inhoudelijke kwaliteit van de kinderopvang de laatste jaren verder verbetert. De sectorrapporten van het Waarborgfonds Kinderopvang laten zien dat het over het totaal financieel ook steeds beter gaat. Van een deel van de sector blijft de financiële positie echter nog steeds kwetsbaar.

Er gaan steeds meer kinderen naar de opvang waardoor de werkgelegenheid in de kinderopvang toeneemt. Het personeelstekort in de branche is groot, zelfs groter dan in bijvoorbeeld het onderwijs.

Economie

De vraag naar kinderopvang neemt toe door stijgende arbeidsparticipatie van ouders en verhoging van de kinderopvangtoeslag. Er zijn circa 3.600 organisaties actief, waarvan een groot deel kleinschalig is. Er wordt al sinds begin jaren 2000 gesproken over een consolidatieslag, die heeft echter tot op heden niet plaatsgevonden. Wel vinden er overnames plaats, maar vaak bij de wat grotere organisaties. Kleine organisaties sluiten vaak goed aan bij de wensen van veel ouders. Ze vertegenwoordigen daarmee een waarde voor de sector. Wel is er bij deze groep een professionaliseringsslag nodig. Veel van de kleinere organisaties vinden het lastig om mee te bewegen met de maatregelen die sectoraal ingevoerd worden, denk onder andere aan de invoering Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang IKK (2018/2019).

Er is een toenemend aanbod van integrale kindcentra. Daar waar er nieuwe scholen gebouwd worden, wordt er vaak een (integraal) kindcentrum gerealiseerd. Een grote opgave daarbij is nog steeds de invulling van het eigenaarschap van de totale huisvesting en wie daarin investeert.

De werkgelegenheid in de kinderopvang blijft de komende jaren groeien: van 95.500 werknemers in 2019 tot 100.500 werknemers in 2022. Toch neemt het personeelstekort fors toe. Van een tekort van circa 3.000 pedagogisch medewerkers in 2019 dreigt het tekort op te lopen naar 5.300 tot 8.900 pedagogisch medewerkers op mbo 3/4-niveau in 2022. Kinderopvang staat - met 48 vacatures op 1.000 banen - in de top drie van sectoren met de hoogste vacaturegraad. Dit blijkt uit de arbeidsmarktprognose Kinderopvang van Prismant.

Duurzaamheid

Ook de sector kinderopvang moet werken aan de verduurzaming van de huisvesting. Hierbij dient men onder andere te voldoen aan de eisen vanuit het klimaatakkoord. Een complicerende factor hierbij is dat kinderopvang vaak de accommodatie huurt en daarmee goede afspraken moet maken met de verhuurder.

Maar ook duurzaamheid qua gedrag en met betrekking tot buitenruimtes wordt steeds belangrijker, bijvoorbeeld voldoende buiten spelen en sporten, afvalscheiding en duurzaam speelgoed.

Keurmerken Kinderopvang

De Stichting Groen Cement heeft een kwaliteitsmerk uitgegeven voor 'groene' kinderdagverblijven.

Lees meer over het kwaliteitsmerk op Groencement.nl

Tot slot zien we een toename van het EKO-keurmerk in de branche. Stichting EKO verleent een duurzaamheidskeurmerk met betrekking tot gecontroleerde biologische producten.

Innovatie

Kinderopvangorganisaties moeten aansluiting houden of vinden bij vraaggedreven innovaties om concurrerend te blijven. Een voorbeeld hiervan is serious gaming, waarbij kinderen spelenderwijs virtueel vaardigheden leren.

Daarnaast dienen kinderopvangorganisaties procesinnovaties te omarmen en door te voeren. Organisaties zullen zo efficiënt mogelijk moeten werken (denk aan volledig geautomatiseerde kindplanning en facturatie). Ook de communicatie met ouders via moderne technologie (o.a. apps) wordt steeds belangrijker.

Maatschappij

Maatschappelijke thema’s in de sector zijn:

• Sportief en gezond
• Sociale en economische verschillen
• Opleidingsniveau

Wet- en regelgeving

Er is steeds vaker discussie over de positie van de kinderopvang. Tot op heden is het een vraaggestuurde markt waarbij middels een fiscale kinderopvangtoeslag de betaalbaarheid is geregeld. De kwaliteit wordt gewaarborgd vanuit wet en regelgeving (onder andere de Wet IKK) en wordt middels lokaal en regionaal toezicht gewaarborgd.

Er gaan de laatste jaren stemmen op om de kinderopvang deels tot basisvoorziening te maken.

Het kabinet heeft in 2018 besloten af te zien van een nieuw stelsel voor de kinderopvangtoeslag. Wel is besloten om een verbetertraject in te gaan met betrekking tot de huidige toeslagsystematiek. Dit wordt in 2020 ingevoerd. Wat de uitwerking hiervan is, is nog onbekend.

Door de invoering van de wet IKK (Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang) in 2018 en 2019 zijn de kwaliteitseisen aangescherpt, waaronder de BKR (Beroepskracht Kind Ratio). Hierdoor is meestal meer personeel nodig, waardoor de kosten en tarieven de afgelopen jaren zijn gestegen.

Aanbod Rabobank

Rabobank als maatschappelijk partner

De Rabobank ondersteunt verschillende projecten die bijdragen aan de maatschappelijke discussie rondom kinderopvang. Dit doet de Rabobank door het inzetten van haar kennis, netwerk en coöperatief dividend.

Waarborgfonds & Kenniscentrum Kinderopvang

De Rabobank werkt al sinds 1996 samen met het Waarborgfonds & Kenniscentrum Kinderopvang. Deze onafhankelijke organisatie ondersteunt kinderopvangorganisaties bij vraagstukken over huisvesting, exploitatie, duurzaamheid en integrale kindcentra. Lees meer op de website.

Laatste update: maart 2020