Binnenvaartupdate maart 2020

Droge lading: minder bulk, meer containers

De samenleving verduurzaamt. Een ontwikkeling die ook effect heeft op diverse ladingstromen. Zo wil men duurzame landbouw met een kleinere veestapel en het gebruik van kolen voor elektriciteit verminderen. Voor 2020 en 2021 verwacht de Rabobank een krimp in bouwstoffen vanwege de PFAS- en stikstofproblematiek en een krimp in containers vanwege het coronavirus. Voor de lange termijn (2024) wordt een lichte krimp tot neutrale groei verwacht.

Figuur 1. Impact droge ladingstromen tot 2024

Panteia, 2019-2024

Natte lading: minder minerale olie, meer chemie

Voor de natte ladingstromen verwacht de Rabobank tot 2024 een neutrale groei tot kleine plus. Na 2024 wijzigt de verdeling over de twee belangrijkste ladingstromen (minerale olie en chemie) wel fors als gevolg van de energietransitie en elektrificatie in de mobiliteitssector. Het verlies van aardolie wordt opgevangen door de groei van vervoer van chemische producten.

Figuur 2. Impact natte ladingstromen tot 2024

Panteia, 2019-2024

Trend 1: vergroenen

Vanwege de eigen uitstoot en een ladingstroom die voor een belangrijk deel bestaat uit fossiele brandstoffen is vergroenen een belangrijk thema in de sector. De verwachte transitie voor de verbrandingsmotor ligt naar verwachting in de lijn van biofuel, hybride, elektrisch en waterstof. Een elektrische aandrijflijn op de schroefas vergroot daarin de flexibiliteit voor ondernemers.

Het besef is er, maar de snelheid van vergroening in de binnenvaart is laag in verhouding tot de gewenste vergroening van de hele transportsector. Hierdoor ontstaat afbreukrisico van het ‘groene’ imago met eventueel verlies van marktaandeel (reverse modal shift).

Trend 2: vergroten

De druk voor verdere verlaging van de transportkosten leidt tot schaalvergroting in de maatvoering en/of tonnages van schepen. Deze trend wordt versterkt door de verwachte afname van het aantal kleine en middelgrote schepen. Daarnaast kunnen grotere schepen meer locaties bereiken door aanpassingen aan vaarwegen. In de structuur van de markt voorziet de Rabobank een versnelling van het aantal multiple ship-owners en daarmee een afname van het aantal single ship-owners (man/vrouw firma).

Trend 3: verenigen

De traditionele rollen in de markt met verladers, bevrachters en scheepseigenaren vermengen zich steeds meer. Dit ‘verticaal’ verenigen leidt tot meer samenwerkingsverbanden waarin schepen worden geëxploiteerd die min of meer een vaste inzet kennen (barge-express). Voor de kleine drogeladingvaart zitten mogelijkheden in het ‘horizontaal’ verenigen. Daarmee kan capaciteitsmanagement worden verbeterd, is er stabiliteit in prijsvorming en kan er makkelijk kennis gedeeld worden.

Trend 4: vergrijzen

Binnenvaart wordt gekenmerkt door een vergrijzingsgolf die sterker is dan in andere sectoren. Deze vergrijzing in de sector is zichtbaar in materieel (ongeveer 70% van de schepen is gebouwd voor 1980), maar ook bij de ondernemers (ongeveer 30% van de ondernemers is ouder dan 58 jaar). Bedrijfopvolging is daarmee een zorg die voelbaar is in de (kleine)drogeladingvaart.