
Een bedrijf overnemen in 8 stappen
Een goede strategie bedenken, proactief bedrijven benaderen, succesvolle onderhandelingen voeren en zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan en ondertussen ook nog even je eigen onderneming draaiende houden. Kortom, een bedrijf overnemen doe je er als ondernemer niet zomaar even naast. Ferdi Kramer, fusie- en overname expert bij Rabobank partner Rembrandt Fusies & Overnames, beschrijft in acht stappen hoe je jouw bedrijf succesvol kunt uitbreiden.

Ferdi Kramer
Bedrijf: Rembrandt Fusies & Overnames
Functie: Oprichter Rembrandt Fusies & Overnames
Opleiding: Economie, VU Amsterdam
Carrière: Ferdi Kramer begeleidt sinds 1996 fusie- en overnameprocessen. Hij geeft regelmatig presentaties en workshops op het gebied van overnames. In 2002 richtte hij succesvol Rembrandt Fusies & Overnames op. Een jaar later ging het bedrijf verder als joint venture met Rabobank.
Stap 1: Bedenk een strategie
“Vaak worden overnames geleid door de waan van de dag”, zegt Kramer. “Er komt iets op je pad, het lijkt een mooie groeikans en ook al had je nooit eerder over een overname nagedacht, je doet het toch maar, want anders is de concurrent je misschien voor.” Het zijn volgens Kramer meestal niet de meest succesvolle overnames. Zijn advies is dus altijd: heb een plan en bedenk een strategie, waarin je onder meer verwerkt wat er in jouw markt gebeurt, wie je klanten zijn en je leveranciers, hoe je aan personeel kunt komen en hoe belangrijk de locatie is voor jouw onderneming. In hoeverre gaat een overname een bijdrage leveren aan het realiseren van het (strategisch) plan?
Stap 2: Schakel goede adviseurs in
Wil je iemand die het beste kaartenbakje heeft, iemand die zijn best doet om voor jou een solide deal te sluiten of moet iemand zo hard mogelijk onderhandelen om koste wat het kost die onderneming voor de laagste prijs te kopen? “Het is maar waar je voor gaat”, zegt Kramer. “Ondernemers denken soms ‘ik vraag mijn eigen accountant wel, die kent mij en mijn onderneming door en door.’ Maar vaak vergeten ze te toetsen hoeveel relevante kennis en ervaring deze heeft met overnametransacties of van de specifieke sector waarin je opereert. Terwijl dat juist zo belangrijk is, want dan kun je samen een inschatting maken van hoe de sector zich gaat ontwikkelen.” Op een gegeven moment moet er ook een juridisch adviseur bij komen. Ook hier geldt volgens Kramer: “Ga niet voor de eerste de beste advocaat die je toevallig kent, maar kies liever voor een specialist die de hele dag niets anders doet dan overnamecontracten opstellen.”

Start op tijd en maak je bedrijf verkoopklaar
Wil jij je ook goed voorbereiden op een bedrijfsoverdracht?
Stap 3: Stel een profiel op
De volgende stap is het in kaart brengen aan welke eisen de onderneming die je wilt overnemen, moet voldoen. Het opstellen van een profiel dus eigenlijk. Kramer: “In welke branche ben je op zoek? Hoe groot moet het bedrijf zijn? Waar moet de onderneming zijn gevestigd? Moet het een winstgevend bedrijf zijn of mag het ook verlieslijdend zijn? Moet er een management aanwezig zijn? En natuurlijk ook: wat mag het bedrijf ongeveer kosten? Je moet het natuurlijk wel kunnen betalen. Vervolgens kijk je welke ondernemingen passen binnen dat profiel en die benader je actief.”
Stap 4: Ga proactief op zoek
Veel mensen denken dat je de hoofdprijs betaalt als je laat weten dat je interesse hebt. Maar dat is echt per definitie niet zo, weet Kramer uit ervaring. “Je bent er altijd nog zelf bij. Sterker nog, als je gaat zitten wachten tot jou iets wordt aangeboden, heb je de kans dat ze niet alleen met jou praten, maar ook met de concurrent. Dát werkt eerder prijsverhogend. Ook als dit niet direct leidt tot een transactie, omdat de andere partij nog niet aan verkopen toe is, je staat dan in elk geval vast op het lijstje voor als deze ondernemer er wél aan toe is.”
Stap 5: Is er een klik en staat iedereen erachter?
Als het eerste contact is gelegd en je hebt je interesse uitgesproken, is het tijd voor de eerste aftastende gesprekken. Kramer: “Is er een klik? Staat de andere partij open voor een overname? Hoe denkt het management erover? Zien zij de overname wel zitten of hadden ze de zaak eigenlijk liever zelf overgenomen? Hoe is de bedrijfscultuur en past die wel bij de jouwe? Het zijn allemaal belangrijke vragen die je juist in deze fase moet stellen.” Maar waak ervoor dat je niet alleen over de zakelijke kant praat. Het kan volgens Kramer heel verhelderend zijn om eens informeel een hapje te eten met de verkoper.
“Leer elkaar kennen en weet wat die andere drijft.”
Het onderzoek betreft volgens Kramer overigens niet alleen de onderneming die je wilt overnemen maar zeker ook je eigen achterban. “Staat jouw team erachter en zijn jouw eigen mensen er wel klaar voor? Als er te veel weerstand is, kun je je afvragen je daar wel gelukkig van wordt. En hoe zit het met je eigen gezin? Het overnemen van een bedrijf kost veel tijd en geld. Dan is het heel belangrijk dat het thuisfront achter je staat en je onvoorwaardelijk steunt.”
Stap 6: Een bod uitbrengen en onderhandelen
Als overname inderdaad een goede en logische stap lijkt en beide partijen er positief tegenover staan, kunnen de onderhandelingen beginnen. Ook in deze fase speelt informatie een belangrijke rol. “Als adviseur brengen wij de onderneming helemaal in kaart”, legt Kramer uit. “Op basis van waardebepalingen en analyses over synergievoordelen adviseren wij bij de waardebepaling zodat jij als koper een reëel bod kan uitbrengen.” Openheid en transparantie zijn in deze fase heel belangrijk. “Houd altijd je begingedachte in beeld”, vervolgt Kramer. “Wat was ook alweer de reden dat je dit bedrijf wilde overnemen? En wees daar ook van het begin af aan open over tegen de verkoper zodat je op tijd ‘nee’ kunt zeggen als het de verkeerde kant op gaat.”
Stap 7: Maak een intentieverklaring
Als de onderhandelingen tot overeenstemming leiden, is het tijd een intentieverklaring op te stellen. Kramer: “Ook die moet heel transparant zijn en alle processtappen bevatten die je gaat doorlopen, de voorwaarden voor als het anders loopt dan gepland en je opnieuw wil onderhandelen over de prijs. Vooraf nadenken over de risico’s is heel belangrijk. Maak worstcase-scenario’s. Als het fout gaat, waar gaat het dan fout en hoe dek je je daarvoor in? Vervolgens ga je de boeken controleren, heel veel financiële vragen stellen, interviews houden met sleutelfiguren, personeel en soms ook met leveranciers en klanten praten.”
Stap 8: Deal rond? Dan begin het echte overnemen
Zijn er geen verborgen gebreken, is alles juridisch en financieel rond, iedereen nog steeds enthousiast en de deal gesloten? Dan begint de daadwerkelijke overname; het samengaan van twee bedrijven en hun werknemers in de praktijk. “Hoewel het er in deze fase natuurlijk echt op aan komt, is dit iets waar je al lang van tevoren over moet nadenken”, vindt Kramer. “Vaak kopieert de koper diens eigen aanpak één op één bij het nieuwe bedrijf. Alsof dat sowieso het beste systeem is. Ideeën overnemen lijkt soms gezichtsverlies. Onzin natuurlijk.”
“Pak gewoon het beste van twee werelden. Daar wordt iedereen beter van.”
Over de integratie van de nieuwe werknemers wordt volgens Kramer helaas vaak te laat nagedacht. “Zonder goed integratieplan ben je nergens. Natuurlijk is dat moeilijk. Zeker als je nog nooit iemand hebt ontslagen. Toch is het slim om tijdig te zorgen voor heldere doelstellingen en een stappenplan. Ook niet onverstandig is het inhuren van een ervaren integratiebureau of een mediabureau om de gewenste positionering in de markt te bereiken met de nieuwe onderneming. Zo kan jij je als ondernemer helemaal richten op de overname en ondernemen.”

Rembrandt Fusies en Overnames
Voor ondersteuning bij grotere of complexe bedrijfsoverdrachten zet Rabobank de experts in van Rembrandt Fusies en Overnames. Zij zijn een zelfstandige en onafhankelijke dochteronderneming van Rabobank met een jarenlange ervaring op het gebied van advisering en begeleiding van bedrijfsoverdracht. Wil je graag dat er een expert van Rembrandt Fusies en Overnames bij jouw overdracht betrokken wordt? Bespreek dit dan met je accountmanager.
Meer interessante artikelen en tips
Hulp nodig?
Bel met één van onze medewerkers
Heb je de Rabo App?
Bel ons dan met de app. Ga naar 'Service', kies 'Contact' en kies 'Bel met één van onze medewerkers'. Zo hebben wij je gegevens direct bij de hand en kunnen we je nog sneller helpen.