Een bedrijf overnemen in 8 stappen

Bedrijf: Rembrandt Fusies & Overnames

Functie: Oprichter Rembrandt Fusies & Overnames

Opleiding: Economie, VU Amsterdam

Carrière: Ferdi Kramer begeleidt sinds 1996 fusie- en overnameprocessen. Hij geeft regelmatig presentaties en workshops op het gebied van overnames. In 2002 richtte hij succesvol Rembrandt Fusies & Overnames op. Een jaar later ging het bedrijf verder als joint venture met Rabobank.

“Vaak worden overnames geleid door de waan van de dag”, zegt Kramer. “Er komt iets op je pad, het lijkt een mooie groeikans en ook al had je nooit eerder over een overname nagedacht, je doet het toch maar, want anders is de concurrent je misschien voor.” Het zijn volgens Kramer meestal niet de meest succesvolle overnames. Zijn advies is dus altijd: heb een plan en bedenk een strategie, waarin je onder meer verwerkt wat er in jouw markt gebeurt, wie je klanten zijn en je leveranciers, hoe je aan personeel kunt komen en hoe belangrijk de locatie is voor jouw onderneming. In hoeverre gaat een overname een bijdrage leveren aan het realiseren van het (strategisch) plan?

Wil je iemand die het beste kaartenbakje heeft, iemand die zijn best doet om voor jou een solide deal te sluiten of moet iemand zo hard mogelijk onderhandelen om koste wat het kost die onderneming voor de laagste prijs te kopen? “Het is maar waar je voor gaat”, zegt Kramer. “Ondernemers denken soms ‘ik vraag mijn eigen accountant wel, die kent mij en mijn onderneming door en door.’ Maar vaak vergeten ze te toetsen hoeveel relevante kennis en ervaring deze heeft met overnametransacties of van de specifieke sector waarin je opereert. Terwijl dat juist zo belangrijk is, want dan kun je samen een inschatting maken van hoe de sector zich gaat ontwikkelen.” Op een gegeven moment moet er ook een juridisch adviseur bij komen. Ook hier geldt volgens Kramer: “Ga niet voor de eerste de beste advocaat die je toevallig kent, maar kies liever voor een specialist die de hele dag niets anders doet dan overnamecontracten opstellen.”

De volgende stap is het in kaart brengen aan welke eisen de onderneming die je wilt overnemen, moet voldoen. Het opstellen van een profiel dus eigenlijk. Kramer: “In welke branche ben je op zoek? Hoe groot moet het bedrijf zijn? Waar moet de onderneming zijn gevestigd? Moet het een winstgevend bedrijf zijn of mag het ook verlieslijdend zijn? Moet er een management aanwezig zijn? En natuurlijk ook: wat mag het bedrijf ongeveer kosten? Je moet het natuurlijk wel kunnen betalen. Vervolgens kijk je welke ondernemingen passen binnen dat profiel en die benader je actief.”

Veel mensen denken dat je de hoofdprijs betaalt als je laat weten dat je interesse hebt. Maar dat is echt per definitie niet zo, weet Kramer uit ervaring. “Je bent er altijd nog zelf bij. Sterker nog, als je gaat zitten wachten tot jou iets wordt aangeboden, heb je de kans dat ze niet alleen met jou praten, maar ook met de concurrent. Dát werkt eerder prijsverhogend. Ook als dit niet direct leidt tot een transactie, omdat de andere partij nog niet aan verkopen toe is, je staat dan in elk geval vast op het lijstje voor als deze ondernemer er wél aan toe is.”

Het onderzoek betreft volgens Kramer overigens niet alleen de onderneming die je wilt overnemen maar zeker ook je eigen achterban. “Staat jouw team erachter en zijn jouw eigen mensen er wel klaar voor? Als er te veel weerstand is, kun je je afvragen je daar wel gelukkig van wordt. En hoe zit het met je eigen gezin? Het overnemen van een bedrijf kost veel tijd en geld. Dan is het heel belangrijk dat het thuisfront achter je staat en je onvoorwaardelijk steunt.”

Als overname inderdaad een goede en logische stap lijkt en beide partijen er positief tegenover staan, kunnen de onderhandelingen beginnen. Ook in deze fase speelt informatie een belangrijke rol. “Als adviseur brengen wij de onderneming helemaal in kaart”, legt Kramer uit. “Op basis van waardebepalingen en analyses over synergievoordelen adviseren wij bij de waardebepaling zodat jij als koper een reëel bod kan uitbrengen.” Openheid en transparantie zijn in deze fase heel belangrijk. “Houd altijd je begingedachte in beeld”, vervolgt Kramer. “Wat was ook alweer de reden dat je dit bedrijf wilde overnemen? En wees daar ook van het begin af aan open over tegen de verkoper zodat je op tijd ‘nee’ kunt zeggen als het de verkeerde kant op gaat.”

Als de onderhandelingen tot overeenstemming leiden, is het tijd een intentieverklaring op te stellen. Kramer: “Ook die moet heel transparant zijn en alle processtappen bevatten die je gaat doorlopen, de voorwaarden voor als het anders loopt dan gepland en je opnieuw wil onderhandelen over de prijs. Vooraf nadenken over de risico’s is heel belangrijk. Maak worstcase-scenario’s. Als het fout gaat, waar gaat het dan fout en hoe dek je je daarvoor in? Vervolgens ga je de boeken controleren, heel veel financiële vragen stellen, interviews houden met sleutelfiguren, personeel en soms ook met leveranciers en klanten praten.”

Over de integratie van de nieuwe werknemers wordt volgens Kramer helaas vaak te laat nagedacht. “Zonder goed integratieplan ben je nergens. Natuurlijk is dat moeilijk. Zeker als je nog nooit iemand hebt ontslagen. Toch is het slim om tijdig te zorgen voor heldere doelstellingen en een stappenplan. Ook niet onverstandig is het inhuren van een ervaren integratiebureau of een mediabureau om de gewenste positionering in de markt te bereiken met de nieuwe onderneming. Zo kan jij je als ondernemer helemaal richten op de overname en ondernemen.”