Circulair ondernemen: 8 tips om duurzaam aan de slag te gaan

Rooms: “Als circulair ondernemer zorg je onder meer dat je product zo lang mogelijk meegaat en probeer je materiaal zoveel mogelijk te hergebruiken als je product versleten is. Zo wordt het afval van product A de grondstof van product B.” Cradle to cradle dus. Innoveren is de sleutel tot de circulaire economie. Met vernieuwende producten kunnen ondernemers geld verdienen én het milieu helpen. Neem de Fairphone: die mobiele telefoon is zo ontworpen dat je zelf kapotte of versleten onderdelen kunt vervangen. Zo gaat je mobieltje langer mee. Is de telefoon echt op, dan lever je die in bij Fairphone. Zij proberen daarna zoveel mogelijk onderdelen te hergebruiken.

Je vraagt je misschien af of jouw product of dienst wel geschikt is voor de circulaire economie. Ja, zegt Rooms. “Elk bedrijf kan zich ontwikkelen tot een circulaire onderneming. Het maakt niet uit in welke branche je actief bent.” Om ondernemers te laten zien welke mogelijkheden er zijn, heeft de Rabobank in samenwerking met de Radboud Universiteit de online Prestatie Indicator Circulair Ondernemen ontwikkeld. Die tool laat ondernemers zien waar ze nu staan en geeft hen inzicht in de kansen om circulair te ondernemen. De kunst is daarbij om op een andere manier naar je producten en diensten te kijken en te zoeken naar manieren om te vernieuwen. Rooms: “Het mooie is dat de vragen die je beantwoordt in de indicator je gelijk aan het denken zetten over je eigen producten en diensten.”

Weten welke kansen er liggen voor jouw bedrijf? Ga naar de Prestatie Indicator.

Circulair ondernemen raakt alle aspecten van je bedrijfsvoering: van de inkoop van grondstoffen voor productie tot het transport naar de klant. De mogelijkheden zijn eindeloos, zegt Rooms. Zij raadt ondernemers aan klein te beginnen. “Als je alles tegelijk wilt doen, is je kans van slagen klein. Maak het behapbaar en begin met één speerpunt. Zo kun je meteen ervaring opdoen. Begin bijvoorbeeld bij het verbruik van je grondstoffen. Heb je nieuw plastic nodig voor het maken van jouw product of kun je er ook gerecycled plastic voor gebruiken?” Dat kan tot mooie innovaties leiden. Zo heeft WEPA Nederland toiletpapier ontwikkeld dat is gemaakt van 100% gerecycled papier.

Rooms: “Als jij volledig circulair werkt en je product via internet verkoopt, zoek dan een transporteur die ook circulair werkt. Anders gaat een deel van jouw positieve impact zo weer verloren.” Rooms noemt het circulaire horecapaviljoen The Green House in Utrecht, dat bijna helemaal gemaakt is van gerecycled materiaal. Voor de verlichting ging The Green House in zee met Trilux. Dat bedrijf levert vijftien jaar lang de verlichting als een dienst. Het bedrijf blijft gedurende die tijd eigenaar van de verlichting en is verantwoordelijk voor het optimaal functioneren ervan.

Innoveren hoeft in de circulaire economie zeker niet altijd te betekenen dat je een compleet nieuw product op de markt brengt. Met slimme oplossingen kun je circulair worden en een product maken waar klanten graag voor willen betalen. Een daarvan is om je product als dienst aan te bieden. Rooms: “Bezit wordt minder belangrijk. Klanten willen een product niet altijd hebben, als ze er maar gebruik van kunnen maken. Voor bedrijven betekent het dat ze hun product bijvoorbeeld niet verkopen maar verhuren.”

Zo werkt Vermeulen Europoort, fabrikant van scheepstrossen, aan een statiegeldsysteem. Daarmee gaan oude trossen niet verloren. “Gewoonlijk worden oude trossen op zee gedumpt, omdat schippers moeten betalen voor afval dat ze meenemen aan land. Deze fabrikant haalt de oude trossen op bij schippers, betaalt het statiegeld terug en recyclet ze.”

Volgens Rooms doen ondernemers die willen blijven groeien er verstandig aan nu al naar de toekomst te kijken. “Consumenten kopen steeds bewuster en bedrijven stellen hogere eisen aan hun leveranciers. Als je nu stil blijft staan, dan doe je straks niet meer mee. Voedingsmiddelenfabrikant Unilever werkt bijvoorbeeld alleen nog maar met toeleveranciers die goed scoren op het gebied van duurzaamheid.”

Wil je van je bedrijf een circulaire onderneming maken? Stel dan doelen, zegt Rooms. “Leg in je strategie vast met hoeveel procent je het gebruik van grondstoffen wilt terugdringen. Bepaal doelen voor het verminderen van afval, het terugdringen van de CO2-uitstoot of het samenwerken met andere partijen in de keten.” Het is belangrijk om van te voren te bepalen hoe je bedrijf presteert op die vlakken, benadrukt Rooms. “Op die manier worden resultaten meetbaar en krijg je een beeld van de vooruitgang die je boekt. Bovendien werkt het motiverend als je ziet dat aanpassingen in je bedrijfsvoering hun vruchten afwerpen.”

De beste ideeën hoeven niet van ver te komen. Je eigen medewerkers weten meer dan je denkt, zegt Rooms. Zij kunnen je niet alleen wijzen op manieren om geld te besparen op grondstoffenverbruik, maar kunnen zelfs kansen aangeven om meer te verdienen met nieuwe producten. “Laat je personeel meedenken. Bijvoorbeeld door brainstormsessies te organiseren.” Het voorbeeld van Auping toont aan hoe waardevol de input van medewerkers kan zijn. De beddenfabrikant maakt onder meer boxsprings van stof. Rooms: “Een deel van die stof gaat natuurlijk verloren tijdens de productie. Een van de medewerkers van het naaiatelier bedacht een manier om van de reststroken kussens te maken. Die heeft het bedrijf in productie genomen, waardoor er nu nog minder materiaal verloren gaat.”

De Rabobank organiseert sinds 2014 de Circular Economy Challenge. We begeleiden ondernemers met circulaire ambities een jaar lang. In de CE Challenge brengen we hun kansen in kaart en helpen ze bij het opstellen van een goed circulair businessmodel.

Lees meer over de Circular Economy Challenge.

Dit artikel is tot strand gekomen in samenwerking met Debbie Rooms.