Circulair ondernemen: Tips om aan de slag te gaan
Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. Circulair ondernemen biedt oplossingen door grondstoffen efficiënter te gebruiken, afvalstromen te minimaliseren en producten een langere levensduur te geven. Een circulaire economie biedt ook kansen voor bedrijven in alle sectoren, ook als je kijkt naar leveringszekerheid en beheersing van kosten. Steeds meer ondernemers willen circulair ondernemen. Maar hoe blijkt vaak een lastige vraag. Lees meer over de overstap naar circulair ondernemen met een aantal praktische tips.
De circulaire economie in het kort
“In een circulaire economie gebruiken we vooral herbruikbare en duurzame grondstoffen,” vertellen Wilco Peters en Tessa Eerenberg, Sustainable Business Developers bij Rabobank. Dat is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. “In 2030 moeten bedrijven hun grondstoffenverbruik met minstens 50% hebben verminderd. En in 2050 wil Nederland volledig circulair zijn. Ook klanten verwachten steeds vaker dat bedrijven duurzaam werken. Het is dus tijd om in actie te komen,” aldus Peters.
Volgens Eerenberg doen ondernemers die toekomstbestendig willen zijn en willen blijven groeien er verstandig aan nu al naar de toekomst te kijken. “Consumenten kopen bewuster en bedrijven stellen strengere eisen aan hun leveranciers. Wie stil blijft staan, heeft een grotere kans om achterop te raken.”
“Met circulaire producten en optimaliseren van processen kunnen ondernemers kosten besparen, geld verdienen én het milieu helpen.”
Peters: “Met circulair ondernemen ontwerp en produceer je zo dat grondstoffen en producten zo lang mogelijk hun waarde behouden. Afval wordt tot een minimum beperkt.” Innovatie speelt hierin een sleutelrol. Bedrijven die vooroplopen met circulaire producten en diensten, kunnen eventueel een voorsprong creëren op de concurrentie. En dat kan bedrijven de mogelijkheid bieden om te groeien. Met vernieuwende en verbeterde producten kunnen ondernemers geld verdienen én het milieu helpen.
Breng je kansen in beeld
Misschien vraag je je wel af of jouw product of dienst geschikt is voor de circulaire economie. “Ja”, zegt Eerenberg. “Elk bedrijf kan bijdragen aan de transitie naar een circulaire economie, ongeacht de sector.” Begin klein, bijvoorbeeld door minder grondstoffen te gebruiken of anders naar je product te kijken.
De R-ladder als hulpmiddel
De circulaire economie kent negen strategieën, samengebracht in de R-ladder. Deze loopt van hoge naar lage impact op grondstofbesparing. De hoogste impact bereik je door producten overbodig te maken (Refuse), slimmer te gebruiken (Rethink), of efficiënter te produceren (Reduce). Andere strategieën richten zich op het verlengen van de levensduur: hergebruik (Re-use), reparatie (Repair), opknappen (Refurbish), of onderdelen opnieuw inzetten (Remanufacture, Repurpose). De laatste stappen zijn recyclen (Recycle) en verbranden voor energie (Recover).
Van bezit naar gebruik
Een slimme circulaire strategie is het aanbieden van producten als dienst. Peters: “Bezit wordt minder belangrijk. Klanten willen vaak geen eigendom, maar toegang.” Swapfiets en MyWheels zijn hier voorbeelden van: zij verkopen geen fiets of auto, maar mobiliteit. Ook The Green House in Utrecht past dit toe. De verlichting wordt geleverd als dienst door Trilux, dat eigenaar blijft van de verlichting en zorgt voor onderhoud.
Circulair in de praktijk: inspirerende voorbeelden
Circulaire strategieën komen tot leven in inspirerende voorbeelden. Zo maakt Greencycl van ziekenhuisafval nieuwe instrumenten en CaffeInc verwerkt koffiedik tot verzorgingsolie. Vermeulen Europoort recyclet oude scheepstrossen via een statiegeldsysteem, zodat ze niet in zee belanden. Deze voorbeelden tonen hoe hergebruik en recycling bijdragen aan een duurzame én rendabele circulaire economie.
Aan de slag met circulair ondernemen
Rabobank begeleidt ondernemers met circulaire ambities via programma’s, bij met het verbinden van (keten)partijen en het financieren van circulaire projecten. Voor vragen en plannen staan wij dan ook klaar. Weet ons te vinden via de CE Desk.
Begin klein en schaal op
Circulair ondernemen raakt alle aspecten van de bedrijfsvoering: van de inkoop van grondstoffen voor productie tot het transport naar de klant. De mogelijkheden zijn eindeloos, zegt Peters. Hij raadt ondernemers aan klein te beginnen. “Als je alles tegelijk wilt doen, is je kans van slagen klein. Maak het behapbaar en begin met een onderdeel. Zo kun je meteen ervaring opdoen.
Begin bijvoorbeeld bij het verbruik van je grondstoffen voor één product of proces. Heb je nieuw materiaal nodig voor het maken van jouw product of zou je er ook gerecyclede materialen hiervoor kunnen gebruiken?” Dat levert soms eenvoudige oplossingen op maar kan ook tot mooie innovaties leiden. “Zo sprak ik eens een ondernemer die het verpakkingsmateriaal hergebruikt en wegwerppallets uit elkaar haalt en er nieuwe kisten van maakt om eigen producten mee te transporteren.”
Werk samen binnen de keten
“Bedrijven kunnen niet individueel circulair worden. Samenwerken is van groot belang om circulair te ondernemen”, stelt Eerenberg. Haar advies: ga op zoek naar geschikte partners in de keten; vernieuwers die al circulair ondernemen of dat willen gaan doen. Want op die manier is de winst voor het milieu maximaal.
“Klanten willen een product niet altijd hébben, als ze er maar gebruik van kunnen maken.”
Eerenberg: “Als jij volledig circulair werkt en je product via internet verkoopt, zoek dan een transporteur die ook circulair werkt. Anders kan een deel van jouw positieve impact weer verloren gaan. Niet alles hoeft van ver te komen. Door dichter bij te produceren en te werken met lokale toeleveranciers, kunnen bedrijven hun ecologische voetafdruk verkleinen en de lokale economie versterken. Zoek daarom ook meer samenwerking op in de eigen regio of op het bedrijventerrein waar je gevestigd bent.”
Maar zoek oplossingen ook binnen de muren van de eigen onderneming. “Medewerkers denken graag mee over manieren om geld te besparen op grondstoffenverbruik, organiseer eens een brainstormsessie om op die manier allerlei ideeën te verzamelen.”
Maak doelen concreet en meetbaar
Wil je met je bedrijf bijdragen aan de circulaire transitie of zelfs een circulaire onderneming worden? Stel dan doelen, zegt Eerenberg. “Leg in je strategie vast met hoeveel procent je het gebruik van grondstoffen wilt terugdringen. Bepaal doelen voor het verminderen van afval, het terugdringen van de CO2-uitstoot of het samenwerken met andere partijen in de keten.”
Maar ook moderne technologieën zoals data-analyse en kunstmatige intelligentie (AI) kunnen helpen om processen te optimaliseren en bij te dragen aan circulair ondernemen. Zin aanpassen naar: Door bijvoorbeeld te investeren in machines die gebruik maken van voorspellend onderhoud – waarbij machines zelf aangeven wanneer onderhoud nodig is – kan de levensduur worden verlengd. En door nieuwe technologieën kunnen machines ook efficiënter werken, waardoor minder grondstof nodig is en afval wordt verminderd.
Het is belangrijk om van tevoren te bepalen hoe je bedrijf presteert op die vlakken, benadrukt Eerenberg. “Op die manier worden resultaten meetbaar en krijg je een beeld van de vooruitgang die je boekt. Bovendien werkt het motiverend als je ziet dat aanpassingen in je bedrijfsvoering hun vruchten afwerpen. En tot slot wordt ook transparantie in de keten steeds belangrijker, zowel vanuit de wetgevers als vanuit klanten.”
Maak gebruik van subsidies en fiscale regelingen
Circulair ondernemen vraagt om veranderingen. Of ze nu groot of klein zijn. Je moet anders gaan nadenken over gebruik van grondstoffen, het productieproces, investeringen in machines en manieren om samen te werken. En er komt ook steeds meer wet- en regelgeving op ondernemers af.
Er komen steeds meer financiële ondersteuningsmogelijkheden om circulaire initiatieven te ondersteunen vanaf het eerste moment dat je een nieuw idee hebt tot het moment dat je wil gaan investeren. Voor elke fase zijn er subsidies beschikbaar.
