Ontwikkeling brede welvaart in de Achterhoek

Afgelopen jaar hebben wij de Achterhoek geanalyseerd vanuit een breed welvaartsperspectief en dit jaar krijgt dat een vervolg. De bevindingen worden gepubliceerd in de Achterhoekmonitor. We bespreken de ontwikkeling van de brede welvaart in het afgelopen jaar met een focus op de Achterhoek.

Brede welvaart krijgt in Nederland steeds meer voet aan de grond als kader voor maatschappelijke keuzes. Terecht, want Nederlanders vinden veel meer belangrijk dan alleen economische groei en werkgelegenheid. Ook aspecten als gezondheid, veiligheid, milieu en huisvesting zijn belangrijk. Brede welvaart houdt hier rekening mee en brengt elf welvaartsdimensies samen (figuur 1).

Om de ontwikkeling van brede welvaart te monitoren, maken we gebruik van onze brede welvaartsenquête. Deze is in de maanden mei-juni van 2019, 2020, 2021 en 2022 elk jaar door ruim tienduizend mensen ingevuld. We vroegen hen om de elf dimensies van brede welvaart te waarderen op een schaal van één tot zeven (tabel 1). Het gaat hierbij dus om de welvaart zoals de geënquêteerden deze ervaren. De antwoorden op deze elf vragen normaliseren wij tot één score: het algehele niveau van brede welvaart. Veel mensen hebben de enquête in zowel 2021 als 2022 ingevuld. Hierdoor kunnen we nagaan of hun algehele niveau van brede welvaart en de score op de elf dimensies is verbeterd of verslechterd in Nederland en de Achterhoek. Ongeveer honderd Achterhoekers vulden de enquête zowel in 2021 als in 2022 in.

Gemiddeld genomen zijn Nederlanders er het afgelopen jaar bijna 1 procentpunt op achteruit gegaan in ervaren brede welvaart. Dit beeld zien we niet terug in de Achterhoek; het algehele niveau van brede welvaart is hier nagenoeg gelijk gebleven.

Vervolgens kijken we naar alle onderliggende welvaartsdimensies. Daaruit blijkt dat voor Nederland als geheel de volgende dimensies significant zijn verslechterd: maatschappelijke betrokkenheid, inkomen, subjectief welzijn, gezondheid, persoonlijke ontwikkeling, milieu, veiligheid en huisvesting. Daarentegen is de dimensie baanzekerheid significant verbeterd.

Hetzelfde deden we voor de Achterhoek en de uitkomsten staan in figuur 2. Ter illustratie: op de vraag ‘Op een schaal van 1 tot en met 7, heb je voldoende inkomen?’ vulde 45 procent in 2022 een slechtere score in dan in 2021, terwijl 36 procent een betere score invulde. Het saldo is dus 9 procentpunt en dat is wat is weergegeven in de figuur. De resultaten voor de Achterhoek zijn afgezet tegen de resultaten van Nederland.

Bij geen van de dimensies zijn de veranderingen statistisch significant in de Achterhoek. Dat wil zeggen dat de onzekerheid te groot is om op basis van de antwoorden van de circa honderd respondenten te stellen dat die dimensies in de Achterhoek als geheel zijn verbeterd of verslechterd. Wat we wel kunnen stellen, is dat die dimensies voor die specifieke groep respondenten zijn veranderd.

Voor de Achterhoekers die deelnamen aan de enquête geldt dus dat veel dimensies zijn verbeterd. Dit is opvallend aangezien voor Nederland als geheel slechts één dimensie is verbeterd (baanzekerheid). Zo zijn Achterhoekers in de enquête dit jaar tevredener dan vorig jaar over hun sociale contacten, veiligheid, milieu, baanzekerheid, maatschappelijke betrokkenheid, persoonlijke ontwikkeling en huisvesting. Daarentegen zijn Achterhoekers in de enquête minder tevreden met hun werk-privébalans, inkomen, gezondheid en subjectief welzijn dan afgelopen jaar.