Samen leven in Groningse wooncoöperatie

Een huis dat te groot is nu je kinderen de deur uit zijn. Een tuin die je niet alleen kunt onderhouden. Of de wens om met gelijkgestemden te wonen. Als je ouder wordt, kunnen je woonwensen veranderen. Dat merken ze ook in de provincie Groningen. “De overheid stimuleert ouderen om zo lang mogelijk thuis te wonen. Veel oudere bewoners willen graag in hun eigen dorp of stad blijven, maar binnen het huidige aanbod op de markt vinden zij weinig woningen die voldoen aan hun woonwensen”, aldus Wouter van de Kolk, bestuurslid van de Stichting Zo Willen Wij Wonen.

De provincie Groningen riep inwoners op om voor het Nationaal Programma Groningen ideeën in te sturen die het leven in Groningen mooier maken. Samen met bewoners uit het Groningse dorp Wedde diende Van de Kolk een plan in voor een wooninitiatief waardoor mensen langer kunnen blijven wonen in het dorp. “Het bleek dat meer inwoners in de provincie soortgelijke ideeën over nieuwe woonvormen hadden en dat ze allemaal hulp en ondersteuning konden gebruiken. Het programmateam van Nationaal Programma Groningen bracht ons samen en zo ontstond Zo Willen Wij Wonen.”

Zo Willen Wij Wonen ondersteunt Groningers die nieuwe manieren van wonen en samenleven willen organiseren. Sommige van deze initiatieven zijn wooncoöperaties: huurders die samen zeggenschap hebben over hun woningen. “In een coöperatie bepalen huurders samen hoe ze de woningen beheren en maken onderling afspraken over onderhoud, huur of het collectief inkopen van zorg. Groepen bewoners die verenigd zijn in een coöperatie zijn vaak vanaf het begin van het project betrokken bij de plannen en regelen ook de financiering en bouw van de woningen.”

De wooninitiatieven vullen het gat tussen zelfstandig wonen en het verpleeghuis, ziet Van de Kolk. “Er zijn nu weinig plekken voor ouderen waar ze zelfstandig kunnen wonen, maar dan wél samen met anderen, jong en oud. Veel bewoners willen meer sociaal contact, voorzieningen en zorg delen en bijvoorbeeld een ruimte om samen activiteiten te ondernemen.” Voor hen organiseert Zo Willen Wij Wonen inspiratiecafés, kennisbijeenkomsten en thema-avonden waar initiatiefnemers samenkomen en ervaringen uitwisselen. “Dat kan gaan over financiering, subsidies en fondsenwerving, of de juridische structuur die je kiest. Maar ook over hoe je gezamenlijk zorg organiseert en medehuurders betrekt bij alle plannen.” Dankzij samenwerking met Rabobank kan de stichting kennis blijven delen en wooninitiatieven verder op weg helpen.

Daarnaast worstelen nagenoeg alle coöperaties met uitdagingen rond de financiering. “Het is een flinke kluif om die rond te krijgen, omdat veel banken huiverig zijn voor de risico’s. Wij maken coöperaties wegwijs in subsidies en fondsen en hebben contacten met woningcorporaties. Die kunnen vaak geld lenen tegen lagere tarieven en zo soms wooncoöperaties helpen door sociale huurwoningen te realiseren als onderdeel van het project. Ook Rabobank geeft regelmatig voorlichting over financieringsmogelijkheden. Bovendien delen bankmedewerkers hun kennis over wooncoöperaties en ze hebben een groot netwerk van installateurs, aannemers en projectontwikkelaars, die wooninitiatieven verder kunnen helpen.”

Zo Willen Wij Wonen helpt wooncoöperaties ook over tegenslagen heen. “Je hebt als groep inwoners met een goed plan flink wat doorzettingsvermogen nodig. Vaak duurt het tussen de vijf en acht jaar voordat je de sleutel in het slot van je nieuwe voordeur kunt steken. In die tijd komen er geheid tegenslagen op je pad. Stijgende rentepercentages en bouwkosten, vergunningsprocedures die de boel vertragen, de gemeente die niet over de brug komt met een geschikte locatie, of de locatie die je op het oog had is nét verkocht. Ondertussen haken er huurders af en komen er nieuwe geïnteresseerden bij.”

Een professioneel projectontwikkelaar houdt daar rekening mee. Maar als groep particulieren wil je het liefst mórgen al ergens wonen, ziet Van de Kolk. “Dan is het belangrijk dat je de moed niet verliest. Wij bieden perspectief met praktische tips, of verwijzen door naar experts die mensen weer op weg helpen. En soms is een flinke peptalk voldoende. Het is prachtig hoe de verschillende initiatiefnemers elkaar hierbij helpen.”

Doorzetten loont, dat bewijzen de ervaringen van de stichting. “Zo hebben we in Wedde groen licht gekregen van de gemeente om het voormalige gemeentehuis in het dorp aan te kopen. Daar gaan we een woonvorm met gezamenlijke voorzieningen ontwikkelen, samen met een lokale projectontwikkelaar. En in Oldambt heeft wooncoöperatie Goudvoormekaar net een koopoptie gekregen op een kavel waar ze een eigentijds woonhofje willen bouwen voor jong en oud. Elk woonproject staat weliswaar op zichzelf, maar door samen te werken en kennis te delen, heb je meer kans dat je idee ook echt gerealiseerd wordt.”