Gemengd beeld voor horeca: minder aanbod, bedrijven wel steeds groter

Het eerste gedeelte van 2024 was vooral regenachtig. Dat had een negatieve invloed op de volumes in de horecasector. 2025 is zonniger begonnen. Dit heeft een positief effect op hoeveel consumenten uitgeven in de horecasector. Waar de maanden januari en februari nog wat tegenvielen en volumes lager waren dan in dezelfde maanden van 2024, heeft het zonnige weer in maart de sector een goed zetje in de rug gegeven. De bestedingen liepen op, waardoor het eerste kwartaal met een beperkte volumegroei is afgesloten. We zetten onze verwachtingen per subsector op een rij.

Restaurants

De volumes in restaurants zullen waarschijnlijk in 2025 iets toenemen. Dat is het gevolg van de eerder genoemde koopkrachtstijging bij de consument. Wij verwachten een gematigde plus van 1,5%. Prijzen zullen verder toenemen. Daardoor zal de omzetstijging in de sector uitkomen op 3,9%. De grootste uitdaging voor restaurants zal ook in 2025 de kostenbeheersing zijn, zodat ze genoeg marge overhouden.

Fastfood

De fastfood- of fastservicesector lijkt van alle subsectoren binnen horeca en recreatie het meeste last te hebben van de inflatie. Prijsstijgingen zijn doorgevoerd, maar volumes blijven achter. Al vanaf het tweede kwartaal van 2023 dalen de volumes in deze subsector. We verwachten dat dit beeld in 2025 zal doorzetten en dat winstgevendheid onder druk zal blijven staan. De omzet binnen de fastfood zal dan rond de 1,5% toenemen.

Cafés

Cafés hebben altijd al relatief veel last van volumedalingen in een haperende economie. Ondanks de koopkrachtstijging en de verdere stijging van de consumptie, zal voor veel cafés in 2025 de meeste omzetstijging gerealiseerd worden door hogere prijzen. We zien wel dat het goede weer vooral in maart een positieve boost heeft gegeven aan volume en omzet. Wij verwachten een omzetgroei in 2025 van 3,5%.

Hotels

Na een recordjaar in 2023 was 2024 een minder jaar. Prijzen van kamers daalden. Dit kan ook deels komen door het slechte weer. Doordat consumenten steeds later een hotelkamer boeken, kan het weerseffect namelijk groter zijn. In het eerste kwartaal van 2025 zien we een gemengd beeld. Vooral hotels in Amsterdam hebben nog steeds last van een druk op de kamerprijzen. Kusthotels lijken hier minder last van te hebben. Door meerdere evenementen, zoals Amsterdam 750, NAVO-top en SAIL, in 2025 verwachten we toch een groei van de volumes en omzet in 2025. Dat de prijzen op dit moment onder druk staan, laat zien dat de BTW-verhoging niet per se doorgelegd kan worden aan de gast. Dit zal dus een negatief effect gaan hebben op de marges van hotels in 2026.

Campings en vakantieparken

Voor campings en vakantieparken was het beeld in 2024 gemengd. Vooral campings hadden minder bezetting door het relatief slechte weer in het voorjaar van 2024. Voor 2025 verwachten we een volumestijging door onder andere een groei in toerisme. We verwachten een omzetstijging van 3,5% voor de sector.

Dagrecreatie

De dagrecreatiesector onderscheidt zich positief in 2024. Ze presteren namelijk beter dan de andere subsectoren. Vooral voor de binnenrecreatie heeft het relatief slechte weer een positief effect gehad op de vraag. Voor 2025 verwachten we dat de omzet met 3% zal toenemen. Wel zien we dat bedrijven voorzichtiger zijn geworden met hun uitgaven, wat bijvoorbeeld effect heeft op het aantal bedrijfsuitjes. Bedrijven laten de budgetten voor teamuitjes niet meegroeien met de inflatie. Door deze ontwikkelingen kunnen volumes bij dagrecreatie onder druk komen te staan.

Het aantal faillissementen was in 2024 zeer hoog. Dit was ook de verwachting, omdat er maar weinig faillissementen waren in 2021 en 2022. Hierna zijn de kosten flink toegenomen en er ontstonden aflossingsverplichtingen van de schulden die zij maakten tijdens de coronacrisis. De verwachting was dat het aantal faillissementen in 2025 verder ging toenemen. Nu blijkt dat er in de eerste drie maanden van 2025 toch minder faillissementen zijn dan in 2024. Het aantal faillissementen is met 4 afgenomen (van 98 naar 94).

Ondanks deze positieve ontwikkelingen over het eerste kwartaal zien we wel dat dit vooral komt door de lagere aantallen faillissementen in januari en februari. In maart zien we weer een stijging van het aantal faillissementen, namelijk 11 meer in vergelijking met maart 2024. Dat het aantal faillissementen nu in het eerste kwartaal lager ligt dan in 2024, betekent dus nog niet dat er een omslag is gekomen in het hoge aantal faillissementen.

We verwachten dat het aantal faillissementen hoog zal blijven in 2025. Dat is het gevolg van de gestegen kosten en de druk op de marges. Naast het aantal faillissementen zien we ook dat het aantal stoppers binnen de sector nog steeds toeneemt. Dit zijn aan de ene kant ZZP’ers die zich uitschrijven als gevolg van de Wet DBA (belastingwetgeving die schijnzelfstandigheid tegengaat en arbeidsrelaties beoordeelt tussen opdrachtgevers en ZZP'ers). Ook zien we dat locaties sluiten. Door het aantal opheffingen en faillissementen daalt het horeca-aanbod.

Door bovenstaande ontwikkelingen in combinatie met het aantal starters in de sector, zien we dat nu voor het tweede jaar op rij dat het aantal horecalocaties daalt. Tot aan het einde van de coronaperiode in 2022 zagen we het aantal horecalocaties elk jaar toenemen. In 2023 is er een keerpunt te zien en neemt het aantal locaties af. Nu zijn er ruim 1000 horecalocaties minder ten opzichte van het hoogste punt in 2022. Dit is 2,25% van het totale aanbod dat sinds 2022 is verdwenen uit het straatbeeld.

Binnen de subsectoren zien we grote verschillen. Bij cafés neemt het aantal locaties al langere tijd af. Die daling gaat nu nog door. Sinds 2020 is het aantal cafés in Nederland met ruim 1100 afgenomen. Dit is een afname van 18,9% van het totale aanbod van cafés in Nederland.

Binnen de horecasector zien we dat de afgelopen jaren vooral het gemakssegment is gegroeid. Zo steeg het aantal bezorg- en afhaalrestaurants sinds 2020 met bijna 1500 locaties. Ondanks deze groei neemt ook in deze subsector het afgelopen jaar het aantal locaties af. In 2024 waren er 41 locaties van bezorg- en afhaalrestaurants minder. Dit komt deels doordat de marges binnen dit segment steeds meer onder druk komen te staan, door kostenstijgingen en volumedalingen.

Met bijna 9300 locaties is de restaurantsector het beste vertegenwoordigd binnen de horeca. Ruim één op de vijf horecalocaties is een restaurant. Opvallend is dat het aantal restaurants in Nederland sinds 2010 ongeveer gelijk is gebleven. Het aantal café-restaurants is sinds 2010 juist wel toegenomen.

Terwijl het aantal horecalocaties in Nederland de afgelopen twee jaar is afgenomen, is het opvallend dat juist het aantal vierkante meters horeca groter is geworden. Daaruit trekken we de conclusie dat horecalocaties in verkoopoppervlakte steeds groter worden. Dit is een trend die al voor de coronaperiode is gestart. Ondanks de daling van het aantal cafés in Nederland, zien we dat de oppervlakte van cafés sinds 2020 met twee vierkante meter per café is toegenomen. Als je uitgaat van maximaal vier personen per vierkante meter, gaat dit om acht extra personen.

Restaurants zagen het aantal vierkante meters sinds 2020 met 6,4 toenemen. Dat is een stijging van 5,5%. Afhankelijk van het concept scheelt dit gemiddeld tussen de zeven tot tien gasten. Hiermee zien we dat ook schaalgrootte van de locatie bepalend is.

Binnen de horecasector hebben pannenkoekenrestaurants gemiddeld de meeste verkoopmeters. Het gaat gemiddeld om 156 vierkante meter. Dit laat ook zien dat volume voor pannenkoekenrestaurants belangrijk is om tot een goede exploitatie te kunnen komen.

Het eerste kwartaal van 2025 toont een voorzichtig positief beeld voor de horeca. Na een uitdagend 2024 zorgt de zonnige maartmaand voor een welkome opleving. Maar er liggen ook uitdagingen voor 2025 op de loer. De toegenomen koopkracht leidt tot een bescheiden volumegroei, maar margedruk blijft door aanhoudende kostenstijgingen. Meer weten? Lees verder in onze sectorvisie Horeca & recreatie.