Onderzoek
Wie wat vastlegt, die heeft wat: precisielandbouw als instrument voor nieuwe verdienmodellen
Precisielandbouw biedt akkerbouwers een mogelijkheid om het akkerbouwbedrijf verder te optimaliseren en inkomsten van bestaande werkzaamheden te verhogen. Maar het...
Precisielandbouwtechnieken (zoals bodemscans, GPS en variabel toedienen van bemesting en gewasbescherming) helpen bij het efficiënter en nauwkeuriger inzetten van productiemiddelen op het bedrijf. Dit kan bijvoorbeeld door het verder verhogen van de productkwaliteit, betere sortering of het verminderen van verliezen in opslag.
Maar er is meer mogelijk met de vele informatie die deze technieken vastleggen over de toestand van het gewas, de bodem en de handelingen die op een perceel zijn uitgevoerd. Zo kan met precisielandbouw veranderingen in bodemkwaliteit (bijvoorbeeld het organische stofgehalte in de bodem) vast worden gesteld in tijd en ruimte. Deze informatie heeft ook waarde voor andere maatschappelijke partijen buiten de akkerbouw.
Precisielandbouw kan daarom helpen inkomsten te generen voor ecosysteemdiensten die een akkerbouwbedrijf aan de maatschappij levert, zoals koolstofvastlegging, waterberging, of erosiebestrijding. Momenteel is het lastig voor akkerbouwers om hiervoor een beloning te krijgen, omdat vaak niet precies duidelijk is hoeveel koolstof er in de bodem wordt vastgelegd of hoeveel extra water een perceel kan bergen door een verandering in teelthandelingen.
Amerikaanse start-ups zien mogelijkheden in ecosysteemdiensten
Eén van de grootste uitdaging voor het verwaarden van ecosysteemdiensten op het akkerbouwbedrijf, is het vinden van kopers. In de Verenigde Staten zijn er een aantal start-ups, waaronder Nori en Indigo Ag, die dit probleem willen oplossen.
Deze start-ups willen een markt voor koolstofvastlegging in de bodem creëren. Akkerbouwers zorgen voor vastlegging en het bedrijf helpt bij het kwantificeren, monitoren, rapporteren en verifiëren ervan. De vastgelegde koolstof wordt omgezet in koolstof credits, die aan derde partijen worden verkocht.
Momenteel zijn beide initiatieven alleen in de Verenigde Staten beschikbaar, maar Indigo Ag heeft eind 2019 aangekondigd Indigo Carbon op termijn ook in Europa te introduceren.
Door het meer en meer vastleggen van informatie op het akkerbouwbedrijf wordt de basis gelegd voor het verwaarden van ‘ecosysteemdiensten’ en het creëren van extra inkomstenstromen. Daarmee zijn we er echter nog niet – voor een goed werkend beloningssysteem moet er aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan:
Marktwerking. Buiten voedsel en CO2 om zijn er geen functionerende markten voor ecosysteemdiensten waarop vraag een aanbod bij elkaar komen om een prijs te bepalen. Door het ontbreken van goed functionerende markten kampt de individuele akkerbouwer met erg hoge transactiekosten voor het verwaarden van ecosysteemdiensten.
Ontbreken van een universele standaard. Het concept van ecosysteemdiensten is duidelijk gedefinieerd. Er is er echter nog geen universele (Europese) standaard hoe ecosysteemdiensten te meten. Hierdoor zijn er verschillende meetinstrumenten ontstaan. Deze veelvoud aan instrumenten geeft onzekerheid en verhoogt de drempel om te investeren in het leveren van ecosysteemdiensten.
Verdere ontwikkeling van precisielandbouw op het akkerbouwbedrijf. De Nationale Proeftuin Precisielandbouw laat zien dat steeds meer akkerbouwers met precisielandbouw aan de slag zijn. Echter, er zijn nog stappen te zetten op dit gebied, zoals aangestipt in het artikel Digitale landbouw lonkt, maar we zijn er nog niet. Voor het eenvoudig delen van data omtrent ecosysteemdiensten, is een verdere standaardisering van besturingssystemen en/of platformen tussen ketenpartners nodig. Daarnaast is het van belang dat akkerbouwers en ketenpartijen duidelijke afspraken maken over wie eigenaar is van de data.
Precisielandbouw biedt mogelijkheden voor het ontwikkelen van verdienmodellen omtrent ecosysteemdiensten die het akkerbouwbedrijf levert. Op steeds meer akkerbouwbedrijven is ‘slimme’ apparatuur beschikbaar met sensoren en GPS in combinatie met beslisondersteunende software. Hiermee is de eerste stap gezet richting een verdienmodel, en nu is het van belang dat akkerbouwers samen met ketenpartijen (afnemers, leveranciers, financiële instellingen en de overheid) de volgende stappen zetten. Denk aan het opzetten van markten, het vaststellen van standaarden, en het verder ontwikkelen van precisielandbouw om de voorwaarden te creëren die nodig zijn om beloond te worden voor het leveren van ecosysteemdiensten.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Gea Bakker-Smit, sectormanager Akkerbouw.
Dit is een exclusief artikel
Log in of meld je aan om toegang te vragen