De oorlog tussen Rusland en Oekraïne duurt inmiddels bijna drie maanden. Het conflict kent nog altijd meerdere scenario’s met uiteenlopende resultaten. Het Westen heeft zware financiële en technologische sancties opgelegd, waardoor de Russische economie het zwaar te verduren heeft.

Een importban van Russisch gas en olie kan een volgende stap worden. De Europese landen voeren een race tegen de klok om de afhankelijkheid van Russisch gas en olie sterk te verminderen voordat de nieuwe winter zich aandient. Ook Rusland zelf heeft recentelijk juist sancties opgelegd aan 31 Europese bedrijven (waaronder Gazprom Germania) om Europa te raken. Ook krijgt Oekraïne steeds zwaardere wapens geleverd vanuit de westerse landen. Van de-escalatie is dus geen sprake.

De oorlog heeft voor stevige koersdruk op korte termijn gezorgd. Aangezien Rusland en Oekraïne belangrijke leveranciers zijn van onder meer olie, gas, industriële gassen, metalen en agrarische producten, zijn er zorgen bij beleggers over de verstoringen in de energievoorziening en de voedselketens. Deze verstoringen kunnen tot schaarste en hoge voedselprijzen leiden, wat vooral landen in opkomende markten zal raken. Dit voedt de ontevredenheid in die landen en kan leiden tot nieuwe opstanden.

Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de hoge inflatie in de komende maanden de consumptie gaat drukken en daarmee de economische groei verzwakt. De inflatiedruk dwingt centrale bankiers tot renteverhogingen ondanks de zorgen over groei, waarbij de vraag is of een recessie vermeden kan worden. Deze onzekerheid zorgt voor sterke koersschommelingen op de financiële markten, al hebben beursgenoteerde bedrijven in het eerste kwartaal van dit jaar overwegend goede winst- en omzetcijfers gepresenteerd en wijzen economische indicatoren nog niet op een aanstaande recessie. Door de onzekerheid over bovenstaande en over de richting van het conflict, blijven markten voorlopig beweeglijk, maar van grote paniek is nog geen sprake (zie grafiek).

De grote koersschommelingen als gevolg van de oorlog, de oplopende rente en de hoge inflatie houden aan, zowel naar beneden als naar boven. Buiten Rusland, waar de beleggingen het hardst in waarde zijn gedaald, stonden aanvankelijk vooral koersen van Europese aandelen onder druk. Maar ook andere markten, zoals de Amerikaanse beurs, zijn onder druk komen te staan vanwege de hoge inflatie en opgelopen rentes. In dollars verliest de S&P500 index 17% dit jaar, de technologiebeurs Nasdaq zelfs 27%, maar de stijging van de waarde van de dollar ten opzichte van de euro van 9% dempt de pijn.

De wereldindex (MSCI All Country World index) staat voor het jaar ruim 10% in de min. In een volatiele omgeving bieden veilige staatsobligaties bescherming, maar door de rentestijgingen staan ook de brede obligatiebenchmarks in de min. De brede Europese benchmark (Euro Aggregate benchmark) staat 8% in de min. Met de energieprijzen gaat het beter. Olie staat dit jaar met zo’n 40% stevig in de plus.

We hebben het gewicht van Duitse beleggingen in maart verlaagd ten gunste van Aziatische aandelen en aandelen van grondstofproducerende opkomende markten. De Europese markt is het meest gevoelig voor de oorlog in Oekraïne, terwijl de waarderingen in Azië vergelijkbaar zijn. Ook hebben we in april een herbalancering uitgevoerd waarbij we obligaties hebben aangekocht en aandelen verkocht om zo weer op de beleidsgewichten terecht te komen. Obligaties waren namelijk harder gedaald dan aandelen. En in mei hebben we juist aandelen gekocht omdat obligaties per saldo een plus lieten zien, terwijl aandelen in euro gemeten met 4,5% zijn gedaald.

We houden de ontwikkelingen die van invloed zijn op de risico’s én kansen in de portefeuille doorlopend in de gaten en sturen de portefeuille indien nodig verder bij. Indien de afwijkingen ten opzichte van de beleidsgewichten groot zijn, zullen we de portefeuilles herbalanceren, zoals we ook in april en mei hebben gedaan. Hiermee zorgen we ervoor dat uw beleggingsmix te allen tijde binnen de afgesproken bandbreedtes blijft.

Markten zullen voorlopig beweeglijk blijven door de onzekerheid over de oorlogsontwikkelingen en de ontwikkeling van de inflatie en de groei. Dat beleggers van tijd tot tijd te maken krijgen met onzekerheid is niet nieuw. De onzekere periode rondom de pandemie en de jaren ervoor, laat dit zien. Belangrijk voor de vermogensopbouw is de langetermijnfocus en een goed gespreide portefeuille. Een gespreide portefeuille biedt demping in het geval van onrust en biedt de mogelijkheid om ook te profiteren van een plotselinge omslag in koersen wanneer het marktbeeld ten goede draait. Uiteindelijk is de looptijd van je beleggingen en niet de timing van de markt het meest bepalend voor de vermogensopbouw op lange termijn.

Voor de 1895-beleggingsfondsen geldt een duurzaam beleggingsbeleid. Alle sancties die vanuit de Verenigde Naties, de Europese Unie, de Verenigde Staten of een ander belangrijk orgaan worden genomen, worden opgevolgd. De mandaten in de 1895-beleggingsfondsen mogen niet in Rusland beleggen, ook niet buiten de benchmark. En de zeer beperkte posities die er zijn, worden afgebouwd.

Aanvullende maatregelen voor actief eigenaarschap
Actief eigenaarschap houdt in dat we gebruik maken van stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen en het gesprek aangaan met bedrijven. Voor de 1895-fondsen is besloten dat aanvullende regels gelden op het gebied van actief eigenaarschap, gezien de ernst van de schending van de gewelddadige invasie door Rusland van een soevereine staat, wat ook een schending van het internationaal recht is. Er is daarom besloten dat voor de 1895-beleggingsfondsen niet meer wordt gestemd op aandeelhoudersvergaderingen van Russische bedrijven en niet op voorstellen die daar worden gedaan. Hiermee voorkomen we dat we handelen tegen de sancties en daarmee voorstellen vanuit het regime ondersteunen. Ook zijn de engagementactiviteiten met Russische bedrijven gestaakt, omdat het beoordelen van de corporate governance van Russische bedrijven wordt bemoeilijkt door de invloed van de Russische overheid.

Geen defensie-aandelen
Beleggingen in controversiële wapens zijn uitgesloten voor de 1895-fondsen. Nu rijst wel de vraag of je je als land niet zou moeten kunnen beschermen in bepaalde situaties. We vinden het echter ethisch niet verantwoord gezien het aantal onschuldige slachtoffers dat valt door inzet van deze wapens. We maken hierbij geen onderscheid in defensieve en offensieve toepassingen, omdat deze in de praktijk moeilijk te onderscheiden zijn. Bovendien bestaat het risico dat de wapeninzet zijn target mist en alsnog veel schade en leed veroorzaakt.

In de mandaten voor aandelen is niet belegd in Oekraïne en zeer beperkt in Russische bedrijven. Dit is vrijwel nihil bij het 1895 Wereld Aandelen Enhanced Index Fonds, het 1895 Wereldwijd Multifactor Aandelen Fonds en in het 1895 Aandelen Macro Opportunities Fonds. Bij de mandaten voor obligaties was Russisch staatspapier al uitgesloten en is de exposure naar Rusland bij het 1895 Wereld Bedrijfsobligaties Fonds vrijwel nihil. Ook is er een zeer beperkte exposure naar Oekraïne in het 1895 Obligaties Opportunities Fonds. Door een aanscherping van het duurzame beleggingsbeleid mogen de mandaatmanagers niet meer in Rusland beleggen en worden de zeer beperkte posities verder afgebouwd wanneer dit weer mogelijk is. Doordat de exposure naar Rusland zo klein was, heeft dit in verschillende mandaten wel tot een voordeel geleid, zoals bij het mandaat voor EMD (obligaties in de opkomende markten). Het is belangrijk om ook de indirecte exposure te bekijken, welke ook minimaal is in de mandaten. Veel bedrijven, zoals Shell en BP, beëindigen de activiteiten in Rusland door de toegenomen risico's.

Rusland uit benchmarks voor aandelen en obligaties
Rusland is verwijderd uit belangrijke indices voor aandelen en obligaties. Aan de mandaatmanagers in de 1895-beleggingsfondsen was al eerder gevraagd om niet meer in Rusland te beleggen, ook niet buiten de benchmark.

Hoge prijzen voor grondstoffen en energie hebben de aandacht
Binnen de 1895-fondsen vindt actief beheer plaats, waarbij zorgvuldig wordt bekeken wat de impact van de hogere prijzen voor energie en grondstoffen is voor de bedrijven in portefeuille en in welke mate ze zich hiertegen kunnen beschermen. Deze proactieve benadering biedt enige bescherming tegen inflatierisico’s binnen de fondsen. Binnen de mandaten wordt gestreefd naar een goede verdeling tussen groei- en kwaliteitsaandelen die aantrekkelijk zijn geprijsd.

Duurzame energie wint aan kracht
Tot slot, de thema’s duurzame energie en circulaire economie hebben duidelijk de voorkeur van beleggers nu Europa zoekt naar alternatieven voor Russische olie en gas. In het mandaat ‘Duurzame energie’ is het gewicht van alternatieve energie, in het bijzonder van producenten van windturbines en energie, al in het vierde kwartaal van 2021 verhoogd. Dit mandaat profiteert dan ook van de recente ontwikkelingen.

De mandaten 'gezonde levensstijl' en 'robotisering' zien meer belangstelling voor bedrijven die actief zijn op het gebied van Agritechnologie en -machines. Dit komt voort uit de hogere prijzen voor agrigrondstoffen. Het 1895 Aandelen Thematic Opportunities Fonds belegt in al deze thema’s.