Opkomende markten zetten suikermarkt in beweging

Europese Unie: van netto-importeur naar netto-exporteur en weer terug

De rol van de Europese Unie (EU) op de wereldwijde suikermarkt veranderde structureel door afschaffing van het Europese suikerquotum in 2017. Sinds dat jaar gelden er geen beperkingen meer op de hoeveelheid suiker die er in de EU geproduceerd mag worden. Een direct gevolg daarvan was dat in het seizoen van 2017/2018 er 21 miljoen ton suiker werd geproduceerd en de EU meer suiker exporteerde dan het importeerde. Maar deze positie was van korte duur. Door een regionale droogte in 2018, sluiting van Europese suikerfabrieken en toename van de ziektedruk bij de teelt van suikerbieten is de Europese suikerproductie gedaald naar ongeveer 17 miljoen ton. Sinds het seizoen 2018/2019 importeert de EU weer meer suiker dan het exporteert (zie figuur 1).

Figuur 1: suikerproductie en handelsbalans in de EU

Bron: Europese Commissie 2020

We verwachten dat de EU de komende jaren deze flexibele rol op de wereldsuikermarkt vervult. In jaren met een lage suikerproductie importeert de EU meer suiker. In jaren met hoge suikerproductie exporteert de EU juist, vooral naar landen rondom de Middellandse Zee en West-Afrika.

In Afrika en Azië neemt de suikerconsumptie toe

In Afrika en Azië eten en drinken mensen steeds meer producten met suiker. Landen als Indonesië, China, Algerije en Bangladesh worden dan ook steeds belangrijker in de wereldwijde suikermarkt. Momenteel zijn zes van de tien grootste wereldwijde importlanden van suiker landen in Azië en Afrika (zie figuur 2).

Figuur 2: top 10 suiker importerende landen in het seizoen 2018/2019

Bron: ISO 2020

De afgelopen vijf jaar steeg de wereldwijde suikerconsumptie met gemiddeld 0,7% per jaar. In Azië en Afrika was dat zelfs respectievelijk 1,5% en 3% per jaar. Deze relatief hoge groei in opkomende markten is te danken aan een groeiende bevolking, veranderend dieet, stijgend besteedbaar inkomen en een toenemende verstedelijking. In veel hoogontwikkelde economieën is de consumptie van suiker juist gestabiliseerd of daalt het zelfs licht. Dit komt vooral doordat de bevolking minder hard groeit, consumenten voor hun gezondheid minder suiker consumeren en overheden de consumptie van suiker ontmoedigen.

Brazilië, Thailand en India: de belangrijkste exporteurs van suiker

Brazilië, Thailand en India exporteren als de belangrijkste exporteurs van suiker vooral naar opkomende markten in Afrika en Azië. Van deze drie landen is Brazilië de grootste suikerexporteur ter wereld met een marktaandeel tussen de 33% en 48% de afgelopen jaren. Voor India ligt het er maar aan hoe goed het gaat met de binnenlandse productie en of de Indiase regering subsidies voor de export van suiker betaalt. Afhankelijk daarvan importeert het land suiker óf staat het juist in de top van suiker exporterende landen.

Vooruitblik op de Nederlandse suikerbietenteelt

Download en bekijk hieronder onze World Sugar Map. De kaart laat vooral internationale ontwikkelingen in productie, handel en consumptie zien. Maar er zijn ook andere veranderingen die de Nederlandse suikerbietenteelt zullen beïnvloeden, technische innovaties bijvoorbeeld. Drie belangrijke zaken die een blijvende impact zullen hebben op de Nederlandse suikerbietenteelt zijn:

• Meer directe concurrentie tussen landen binnen en buiten de EU door het opheffen van Europese suikerquotum. Dat betekent een blijvende invloed van de wereldwijde suikermarkt op de uitbetaalprijzen voor Nederlandse telers;
  
• De suikerbiet is meer dan alleen suiker. Zo lopen er al jaren ontwikkelingen die de totale suikerbiet meer waarde geven. Er kunnen eiwitten gewonnen worden uit bietenblad, reststromen die vrijkomen bij suikerproductie gebruikt worden als grondstof voor biogas en suiker is geschikt voor de productie van ethanol. Hiermee draagt de suikerbiet bij aan de circulaire economie;
• Meer inzet van precisielandbouw bij de teelt van suikerbieten. Uit het Rabobank-rapport De voor- en nadelen van precisielandbouw volgens Nederlandse akkerbouwers blijkt dat Nederlandse akkerbouwers in de toekomst precisielandbouw meer willen inzetten. We verwachten dat deze technieken ook worden toegepast bij de teelt van suikerbieten en telers zo helpen bij het optimaal benutten van de beschikbare milieugebruiksruimte in Nederland.

 

Bronnen

Dit artikel is deels gebaseerd op het Engelstalige artikel World Sugar Map: Snapshot of a Market in Motion door Maria Afonso, senior suikeranalist en Andy Duff, wereldwijde suikerstrateeg van Rabobank.