De behoefte van de zorgvrager verandert. De burger wil langer zelfstandig wonen, betere kwaliteit van leven en geholpen worden bij gezonder leven. Nieuwe zorgconcepten, geïnspireerd door technologische ontwikkelingen, technieken en burgerinitiatieven dragen daar aan bij. Toch laat de sector hier nog kansen liggen. Zorgverleners moeten innovatie opnemen in hun bedrijfsstrategie om aan te blijven sluiten op de zorgvraag en dat vraagt om een investering.
Innovaties doorlopen een aantal fases voordat ze daadwerkelijk de markt op gaan. De kosten lopen veelal letterlijk voor de baten uit. Elke fase heeft zijn financieringsvormen, mogelijkheden en uitdagingen. Ook op financieringsgebied. Wij kunnen ons voorstellen dat u zich afvraagt welke financieringsoplossing past bij de fase van uw innovatie. Hoe financier ik mijn innovatie in de zorg? In dit artikel gaan wij daar op in, zowel bancair als niet bancair.
De toekomst van zorg vraagt om innovatie
De Nederlandse gezondheidszorg staat bekend om toegankelijkheid, kwaliteit en professionaliteit. Het stijgende aantal chronisch zieken, de dubbele vergrijzing en de groeiende wens om zorg te ontvangen op het juiste moment drijven de kosten van die zorg op. Voor het behouden van de kwaliteit van zorg is meer evenwicht nodig in vraag en aanbod. De behoefte van de burger en innovatieve oplossingen moeten daarbij centraal staan. Dit vraagt om nieuw ondernemerschap.
Voorbeelden waarbij de vraag van de burger centraal staat
Het betekent dat nieuwe en bestaande zorgconcepten meer dan voorheen vraag gestuurd moeten zijn. Het toenemende gebruik van technologie en verregaande samenwerking binnen en buiten de sector (ICT) zijn niet meer weg te denken en leiden tot nieuwe verdienmodellen.
Bij positieve gezondheid wordt gezondheid gezien als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. In deze visie gaat gezondheid niet langer alleen over het behandelen van klachten, maar over het hele leven. Het gaat immers om het vermogen om met veranderende omstandigheden om te kunnen gaan. Positieve gezondheid geeft zes dimensies van gezondheid: lichaamsfuncties, mentale functies en –beleving, spiritueel/existentiële dimensie, kwaliteit van leven, sociaal maatschappelijke participatie en dagelijks functioneren.
De Vereniging Arts en Voeding is opgericht voor en door artsen en artsen in opleiding. Het doel is het vergroten van het bewustzijn over de effecten van voeding en leefstijl, de benodigde kennis en vaardigheden te verbeteren en wetenschappelijke inzichten te delen. De vereniging ondersteunt artsen om de brug te slaan tussen kennis en de toepassing in de praktijk. Vereniging Arts en Voeding vestigt de aandacht op voedings- en leefstijlinterventies (zowel preventief als curatief) om de gezondheid en het welzijn van patiënten te verbeteren, en om de medicalisering en kosten in de zorg drastisch te verminderen.
Wat is innovatie?
Echt innoveren vraagt om meer dan een goed idee voor een nieuw product idee of dienst. Het is onderdeel van de bedrijfsstrategie. Om een innovatieve stap te kunnen zetten is het belangrijk goed te weten wat u precies gaat ontwikkelen, waarom en voor wie. Wanneer u deze punten voorafgaand in kaart hebt, bouwt u gericht aan een strategie en vergroot u de kans van slagen.
- Gaat het om een nieuw product, dienst of businessmodel?
- Staat het nieuwe product of dienst meteen, of gaat u het langzaam uitbreiden en verbeteren?
- Voor wie is het bedoeld: andere zorgaanbieders, uw interne bedrijfsvoering of de patiënt?
De snel veranderende zorgsector vereist dat alle zorgaanbieders innovatie en vernieuwing opnemen in hun strategie. De vele soorten innovaties, allemaal met hun eigen manier van ontwikkelen, verdienmodel en (on)mogelijkheden van bancaire financiering maakt zo’n strategie wel complex.
De fases van innovatie
Om elke innovatie te ontwikkelen, onderscheiden wij verschillende fases. Iedere fase kent zijn uitdagingen, zoals in de onderstaande afbeelding staat weergegeven. Belangrijke fasen zijn:
- de valley of death: het moment dat er wel kosten worden gemaakt, maar geen omzet wordt gedraaid.
- de start van de omzet: u heeft klanten.
- het breakevenpoint: er wordt voldoende omzet gedraaid om alle kosten te dekken.
Een businessplan als uitgangspunt bij zorginnovatie
Een businessplan geeft inzicht in de haalbaarheid van de innovatie. In het businessplan wordt de marktinformatie beschreven, worden scenario's geschetst en de plannen inzichtelijk gemaakt. Een handige tool hiervoor is het Business Model Canvas. Hierbij benoemt u een specifiek klantsegment en richt rond dat segment uw nieuwe bedrijf, processen en relaties in.
Meer over het Business Model Canvas op Ikgastarten.nl
Uitdagingen voor de zorg
Uitdagingen bij het maken van een businessplan in de zorg zijn anders dan in andere sectoren. Denk hierbij aan:
- De gebruiker is meestal niet de persoon die het inkoopt op betaalt. Wat is de omvang van de doelgroep in Nederland? Is het nodig om voor uw innovatie Europees of mondiaal te denken?
- De prijs wordt in de regel niet bepaald door vraag en aanbod, maar door derden. Hierbij kunt u denken aan de Nederlandse Zorgautoriteit, de politiek of zorgverzekeraars. De mogelijkheid voor particuliere financiering wordt steeds vaker overwogen, door bijvoorbeeld gezamenlijke inkoop van zorgcoöperaties of te kiezen voor het B-2-C kanaal.
- Het basispakket kan jaarlijks worden aangepast, bijvoorbeeld op inhoud en omvang van de behandeling. Het Zorg Instituut Nederland heeft hierbij het laatste woord. Ook blijken wijzigingen in taken van medisch professionals, innovaties te kunnen versnellen of te remmen. Denk aan bijvoorbeeld taakdelegaties in mond- of oogzorg.
- Voor veel (product) innovaties geldt, dat ze pas kunnen worden geïmplementeerd na jarenlang (klinisch) testen. Per werelddeel of land kunnen verschillende eisen worden gesteld. Kennis van de wetgeving van de lokale markt (bekostiging, inrichting systeem, groeimogelijkheden) is daarom essentieel.
- De zorgsector kent een eigen netwerk van opleidingen, beroepsorganisaties en kwaliteitsinstituten. Het kan voor een starter met een innovatief product lastig zijn daarbij aan te sluiten.
Hoe financier ik innovatie in de zorg?
Vernieuwing kost geld. Tussen de eerste ideeën en het draaien van omzet kan veel tijd zitten. In die periode (pre-seed en seed fase) is een bancaire financiering meestal nog niet mogelijk. Alternatieve financieringsvormen als crowdfunding en innovatiefondsen kunnen dan uitkomst bieden. Rabobank introduceert u graag bij haar contacten die vormen van alternatieve financiering aanbieden. Tevens kunt u in deze startfase gebruik maken van het kennisbronnen, zoals Rabobank Cijfers & Trends en ikgastarten.nl.
Zodra u met uw innovatie omzet genereert, is een bancaire financiering mogelijk. Belangrijke criteria voor de beoordeling van de financieringsaanvraag zijn:
- U als ondernemer. Welke ervaring en netwerk heeft u in uw markt? Gelet op de complexiteit van het zorglandschap, zoals wetgeving, diverse doelgroepen en de invloed van de zorgverzekeraar, wordt er veel van uw ondernemerschap gevraagd.
- Past uw product, dienst of concept in het zorgaanbod van de toekomst? Welk probleem lost het op?
- Onderbouwing van het investering- en financieringsplan. Heeft u voldoende eigen geld voor mogelijke tegenvallers? Juist bij innovatie is er sprake van een relatief lange aanlooptijd om omzetgroei te realiseren. Hiervoor moet een bovengemiddeld eigen vermogen aanwezig zijn.
- De onderbouwing van uw prognose en verdienmodel. Waaruit blijkt dat u de gevraagde financiering kunt terugbetalen? Welke omzet is nodig om aan alle bedrijfs- en privéverplichtingen te voldoen?
- De zekerheden. De bank vraagt bij een financiering om zekerheden. Die zekerheden kunnen bestaan uit materiële zaken, maar ook zakelijke debiteuren kunnen worden verpand. Geen zekerheid wordt toegekend aan immateriële zaken (octrooi) en particuliere debiteuren. Indien er sprake is van een zekerheidstekort zijn er overheidsregelingen die hierin onder voorwaarden kunnen voorzien.
Voor elke fase een financiering
De Rabobank werkt samen met diverse fondsen, initiatieven en overheden. Hierdoor is het mogelijk om, in combinatie met bancaire en niet-bancaire financieringsproducten, de behoefte aan financiering voor zorginnovatie in iedere fase in te vullen.
Pre-seed fase
In deze fase werkt u aan het ondernemingsplan, het aanvragen van patent, het ontwikkelen van een prototype of het uitvoeren van een marktonderzoek.
Wij helpen graag met de financiering van innovaties. Ook als er nog geen bewezen resultaten zijn of onvoldoende cash flow. Bent u bezig met ontwikkelingen op het gebied duurzame oplossingen binnen de zorgsector of versterkt u de vitaliteit? Bent u een ondernemer en zoekt u een lening voor de opstart van uw bv? Met een Rabobank Achtergestelde Innovatie Lening (AIL) kunt u beginnen met de uitwerking van uw plannen, zodat u verder kunt groeien tot succesvolle onderneming.
- Geldlening tussen € 25.000 en € 150.000
- Achtergestelde lening voor een bv in de idee-plan of startfase
- Eerste twee jaar aflossingsvrij
- Voor bestaande en nieuwe klanten
De Rabobank is lokaal en regionaal betrokken bij diverse samenwerkingen op het gebied van innovatie. Enkele voorbeelden:
- Amsterdam: ACE Venture Lab / IXA, Science Park met Startup Village en Scale Up programma coaching. Innovatieleningen vanaf € 25.000.
- Delft: YES!Delft met innovatiedesk met Rabobank Zuid-Holland Midden, samenwerking met InnovationQuarter en RoboValley. Pre-seedleningen vanaf € 15.000 per founder.
- Eindhoven: Partner van Health InnovationCampus en Slimmer Leven
- Nijmegen: Novio Tech Campus (Rabo Innovatiedesk), Rockstart en lid van Health Valley en samenwerking in fondsen met de Radboud Universiteit: Kennis Exploitatie Radboud Nijmegen (KERN) bestaat uit leningen tot een maximum van € 100.000.
- Wageningen: Wageningen Plus Ultra, partner van StartLife, loket voor start-ups, incubator programma en innovatiefonds met soft loans tot € 85.000.
Seed fase
In deze fase zien we de eerste activiteiten die geld kosten. Het versterken van het netwerk in de markt, propositieontwikkeling, juridische kwalificaties of keurmerken en het binnenkrijgen van de eerste klanten. Omdat u nog geen aanspraak kunt doen om bancaire financiering kunt u gebruik maken van de eerdergenoemde Achtergestelde Innovatie Lening, crowdfunding of informal investors en incubatorleningen.
Crowdfunding kent verschillende vormen zoals donaties, voorverkoop, bedrijfsfinanciering (aandelenkapitaal, obligatielening). De Rabobank is een samenwerking aangegaan met Collin Crowdfund, Oneplanetcrowd, ZIB Crowdfunding, Kapitaal op Maat en Knab Crowdfunding. Ondernemers die niet of niet volledig in aanmerking komen voor een financiering door de Rabobank, kunnen hierdoor mogelijk toch hun investeringsbedrag bij elkaar krijgen. Daarnaast kan worden samengewerkt met informal investors, zoals via Money Meets Ideas of medisch specialisten verenigd in het Medisch Specialistisch Bedrijf (MSB).
Lees meer over de Achtergestelde Innovatie Lening
Startfase
Bent u klaar voor de start van uw bedrijf? Dan schrijft u uw bedrijf in bij de Kamer van Koophandel. Een belangrijk moment! U gaan uw producten of diensten op de markt brengen, neemt personeel aan en gaat op zoek naar een kantoorpand. Om in actie te komen heeft u financiële steun nodig. De Rabobank heeft (risicodragende en achtergestelde) leningen voor u als zorgondernemer.
De Rabobank constateert dat steeds meer MKB-overheidsfinancieringsproducten voor alle zorgondernemers worden opengesteld, zoals voor tandartsen en fysiotherapeuten. Zorgondernemers kunnen in aanmerking komen voor een rentekorting die wordt mogelijk gemaakt door een samenwerking met de Europese Centrale Bank.
Groeifase
In de groeifase krijgen investeerders mogelijk interesse in uw bedrijf. Investeerders richten zich vaak specifiek op een bepaalde fase, zijn product georiënteerd of investeren alleen in bepaalde thema's. Een van deze investeringsfondsen is Thuja Capital.
Thuja Capital is een participatiemaatschappij, die voornamelijk in jonge bedrijven investeert die een medisch innovatief product ontwikkelen. De focus ligt hier op medische hulpmiddelen, diagnostica en geneesmiddelen, maar ook medische voeding. In feite kan elk te ontwikkelen product in aanmerking komen voor een investering mits een belangrijke medische meerwaarde kan worden bewezen, doorgaans door middel van klinische studies. De Rabobank heeft in 2016 een investering gedaan in dit fonds.
Ga in gesprek over uw innovatie
Heeft u ideeën voor een innovatief product? Bent u al gestart en staat u op het punt door te groeien naar de volgende fase? Of bent u in de groeifase en op zoek naar nieuwe investeerders? De Rabobank denkt graag met u mee. We hebben een uitgebreid netwerk in de zorgmarkt en kunnen u helpen met kennis en contacten. Bijvoorbeeld voor het vinden van een sparringpartner om uw product of dienst te testen. Uiteraard kunt u ook bij ons terecht voor advies over verschillende financieringsmogelijkheden.