Sectorprognoses: de vooruitzichten voor jouw sector

Voor 2025 verwachten we een lichte groei van de toegevoegde waarde in de land- en tuinbouw met 0,3%, terwijl we tegelijkertijd zien dat de productie voor het vierder jaar op rij daalt. De daling in productie komt voor rekening van de veehouderij. De melkveehouderij en pluimveehouderij krimpen naar verwachting met 2%, en de varkenshouderij met 10%. In de plantaardige sectoren is de verwachting daarentegen dar er juist herstel is, bijvoorbeeld in de akkerbouw. De opbrengsten in 2024 werden gedrukt door slechte weersomstandigheden.

De Nederlandse industrie wordt direct getroffen door de Amerikaanse handelsperikelen. In het basisscenario groeit de sector met 1,6% dit jaar en slechts 0,1% volgend jaar. De Amerikaanse importheffingen raken de industrie rechtstreeks door extra hoge heffingen op staal en aluminium (verhoogd naar 50%) en auto's en auto-onderdelen.

Van de totale Nederlandse ijzer- en staalproductie gaat slechts 2,8% naar de VS. Bedrijven zoals Tata Steel exporteren vaak specialistisch staal dat niet in de Verenigde Staten wordt gemaakt. Daardoor kan de impact beperkt blijven, totdat de Amerikanen dit zelf kunnen produceren. Ook indirect krijgt de industrie met heffingen te maken, bijvoorbeeld via leveringen aan de Duitse auto-industrie. Met 60% van de productie bestemd voor export, is de industrie niet gebaat bij een wereldwijde handelsoorlog.

In het escalatiescenario verliest de industrie bijna 3 miljard euro aan toegevoegde waarde in 2 jaar door Amerikaanse importheffingen van minimaal 39% op alle goederen.

De bouwsector volgt een eigen dynamiek en wordt beperkt beïnvloed door de handelsoorlog. De vraag blijft hoog voor zowel woningbouw als infrastructuuronderhoud. Het demissionaire kabinet presenteerde in april een startpakket om vergunningsverlening te versnellen. Voor 2025 wordt een groei van 2,5% verwacht.

Opvallend is de duidelijke afname van het aantal zzp'ers in het eerste kwartaal zonder compenserende stijging van het aantal werknemers, wat wijst op uitgestelde of anders verdeelde werkzaamheden.

De Nederlandse handelssector, met name de groothandel, zal de gevolgen van de handelsoorlog voelen door haar spilfunctie in de internationale handel. De detailhandel wordt minder rechtstreeks geraakt omdat deze meer gericht is op de binnenlandse markt. Door de krappe arbeidsmarkt blijft de werkloosheid laag en de koopkracht van consumenten op peil.

Voor 2025 wordt 1,6% groei in toegevoegde waarde verwacht en in 2026 0,8%. Bij succesvolle onderhandelingen stijgt dit naar 1,8% respectievelijk 1,2% (1 miljard euro extra over 2 jaar). Bij escalatie loopt de sector 1,8 miljard euro aan toegevoegde waarde mis tot 2026.

De Nederlandse vervoersector wordt rechtstreeks getroffen door verminderde export naar de VS. Minder buitenlandse handel betekent minder vervoerde producten en lagere verdiensten voor Nederlandse havens. Een kanttekening is dat internationaal transport grotendeels in handen is van niet-Nederlandse rederijen, wat de impact op de Nederlandse transportsector beperkt.

Voor 2025 wordt een groei van 1,7% verwacht en voor 2026 0,3%. Bij afnemende geopolitieke spanningen stijgt dit naar 1,9% respectievelijk 0,8% (300 miljoen euro verschil over 2 jaar). In het escalatiescenario loopt de sector 1,5 miljard euro aan toegevoegde waarde mis, met groei van 0,8% in 2025 maar een krimp van 1,8% in 2026.

Voor de horeca verwachten we een groei van 1,4% in 2025, waarmee de krimp uit 2024 door het verregende voorjaar wordt gecompenseerd. Voor 2026 wordt 1% groei verwacht, ondanks de btw-stijging op overnachtingen van 9% naar 21%.

Bij escalatie van de handelsoorlog slaat de groei om in een forse krimp (ongeveer -2% in 2026). Hoewel vooral gericht op de Nederlandse economie, wordt de sector toch zwaar getroffen door de combinatie van lagere economische groei, hogere inflatie en mogelijke reorganisaties. Consumenten bezuinigen dan op niet-noodzakelijke uitgaven.

Door handhaving op schijnzelfstandigheid daalde het aantal zzp'ers werkzaam als kok of in de bediening met 5.000 personen, terwijl er 7.000 werknemers bij kwamen.

Geopolitieke spanningen beïnvloeden de ICT-sector sterk. Zo worden toeleveringsketens en technologiebeschikbaarheid flink verstoord. Strengere regelgeving door nationale veiligheidszorgen verhoogt de marktcomplexiteit, met groeiende vraag naar oplossingen voor digitale soevereiniteit.

Bedrijven blijven investeren in IT voor hogere arbeidsproductiviteit, waarbij AI of Agentic AI (Autonome AI die zelfstandig beslissingen neemt en doelgericht handelt) nieuwe mogelijkheden biedt. De vraag naar cybersecurity stijgt door toenemende spanningen. De arbeidsmarkt blijft krap terwijl technologie versneld ontwikkelt, wat continue competentieontwikkeling vereist.

Voor de mediasector verwachten we 1-2% groei door toenemende vraag naar digitale content en advertenties. Voor telecom gaat het om 2% groei. Die wordt gedreven door 5G-uitrol, generatieve AI-integratie en de groeiende behoefte aan betrouwbare connectiviteit.

De specialistische zakelijke dienstverlening groeide in 2024 met 4,1% en de vooruitzichten blijven gunstig: 2,9% groei in 2025 en 2,5% in 2026. Deze sector (accountancy, consultancy, advocatuur) heeft bovengemiddeld last van arbeidsmarktkrapte. Bij escalatie valt een deel van de groei weg, maar blijft de sector groeien met 2,4% in 2025 en 1,6% in 2026.

Voor de overige zakelijke dienstverlening wordt zeer bescheiden groei verwacht: 0,4% in 2025 en 0,8% in 2026. Arbeidsmarktkrapte is hier de grootste uitdaging, niet geopolitieke onzekerheid. De uitzendbranche kan in 2025 profiteren van de handhaving op schijnzelfstandigheid, maar krijgt in 2026 te maken met kostenstijgingen door hogere pensioenpremies.

De sector zorg en welzijn groeit naar verwachting met 2,5% in 2025 en 1,9% in 2026. De vraag naar zorg- en welzijnsdiensten wordt niet beïnvloed door de handelsoorlog, maar bij escalatie kunnen bezuinigingen plaatsvinden door tegenvallende belastinginkomsten.

In het eerste kwartaal daalde het aantal zzp'ers met een zorg-of welzijnsberoep met 11.000 personen (-6,6%), terwijl het aantal werknemers met 18.000 toenam. Zorginstellingen willen deze zzp’ers zelf in dienst nemen en lijken daarin te slagen.