Opinie
Succesvol aan de slag met circulair ondernemen
Voor veel ondernemers is circulair ondernemen nog een abstract begrip. Begrijpelijk want de overgang naar een circulaire economie betekent een grote omschakeling. Dat zorgt voor zowel onzekerheid als voor kansen voor bedrijven. Want met een circulair business model draag je actief bij aan de bestrijding van klimaatverandering en de grondstoffentransitie en houd je grip op de grondstoffen die je als bedrijf nodig hebt. Welke businessmodellen zijn er en welke vragen leven bij ondernemers? De Circulair Ondernemen Desk van Rabobank maakte een inventarisatie.
Behoefte aan kennis, netwerk en financiering
De Circulair Ondernemen Desk helpt bedrijven samen met lokale Rabobanken, met al hun vraagstukken op het gebied van circulair ondernemen en de daarbij behorende businessmodellen. Dit zijn de resultaten van 2022 (zie figuur 1).
In 2022 klopten meer dan 300 ondernemers aan bij de Circulair Ondernemen Desk met hun vragen over circulair ondernemen. Deze vragen zijn te verdelen in 3 categorieën: kennis, netwerk en financiering. Uit de resultaten van 2022 blijkt dat vooral bedrijven in de sectoren industrie en landbouw veel gebruik hebben gemaakt van de dienstverlening van de Circulair Ondernemen Desk.
Top 3 circulaire businessmodellen
Ondernemers hebben behoefte aan kennis, netwerk en financiering maar vaak is een maatwerkoplossing nodig om ondernemers te helpen om de volgende stap naar een circulair businessmodel te zetten. De volgende circulaire businessmodellen zijn de 3 waar de meeste vragen over gesteld worden:
1. Hergebruik materialen
Levensduurverlenging is een belangrijk aspect van een circulaire economie. Hoe langer grondstoffen gebruikt worden, hoe duurzamer dat is. Het repareren, refurbishen en hergebruiken van materialen en producten is dan ook een belangrijk businessmodel.
2. Biobased
Veel materialen die in een lineaire economie worden gebruikt, zijn gebaseerd op fossiele grondstoffen. Plastic is hier een voorbeeld van. Het vervangen van deze materialen door biobased (plantaardige) materialen verlaagt de footprint van een product aanzienlijk. Ook zijn deze materialen vaak minder schadelijk voor het milieu.
3. Sluiten van kringlopen
Als een product niet meer bruikbaar is, is het belangrijk om het product te recyclen. Hierdoor kunnen we er weer een nieuwe grondstof van maken en sluiten we de kringloop van materialen die we niet meer uit de aarde hoeven te halen.
Meest gestelde vragen
Circulair ondernemen kan op verschillende manieren. Dit is voor elk type bedrijf en per sector verschillend. Om die reden behandelt de Circulair Ondernemen Desk veel verschillende vragen. Op de 5 meest gestelde vragen geven we je hieronder het antwoord.
Welk circulair businessmodel past het beste bij mijn bedrijf?
Een bedrijf kan op verschillende manieren beginnen met circulariteit in zijn bedrijf toe te passen. Dat kan door het circulair ontwerpen van producten, het verlengen van de levensduur, het minimaliseren van reststromen en door het recyclen en hergebruiken van materialen.
“Circulair ondernemen klinkt ingewikkeld, maar de eerste stap is makkelijker dan je denkt.”
De Circulair Ondernemen Desk en jouw relatiemanager gaan graag met bedrijven in gesprek om te kijken wat er nodig is om de volgende stap te zetten richting een circulair businessmodel. Circulair ondernemen klinkt ingewikkeld, maar de eerste stap is makkelijker dan je denkt.
Product-as-a-service (PaaS) oplossing voor mijn product?
PaaS houdt in dat je producten aan consumenten ‘verkoopt’ via een abonnementsdienst. De consument gebruikt het product maar de producent blijft eigenaar. Denk bijvoorbeeld aan het fietsabonnement van Swapfiets. Er zijn verschillende vormen van PaaS-businessmodellen, waarbij de producent eigenaar van het product blijft. Zo ontwikkelde CooLoo een PaaS-model voor tuinmeubilair. Door het terugnemen van de producten aan het einde van de levensduur houd je als bedrijf grip op de grondstoffen die voor jou belangrijk zijn.
Welke netwerken zijn relevant?
Circulair word je nooit alleen. Samenwerken is dan ook cruciaal en het aansluiten bij de juiste netwerken helpt om relevante samenwerkingspartners te vinden. Denk aan regionale ontwikkelingsmaatschappijen of business clubs.
Hoe moet ik mijn processen inrichten?
Soms is het nodig om producten op een andere manier te produceren. Bijvoorbeeld door het gebruik van biobased grondstoffen, of door producten modulair te produceren. Dit vraagt soms om investeringen voor nieuwe machines of productielijn, zaken waar de Circulair Ondernemen Desk graag over meedenkt net als over financieringsoplossingen.
Hoe krijg ik funding voor mijn circulair businessmodel?
Soms is het uitdagend om circulaire businessmodellen te financieren. De Circulair Ondernemen Desk zoekt naar oplossingen hoe het wél kan. Denk aan de inzet van de Rabo Impactlening of Rabo Groen Lening, maar ook het zoeken naar andere kapitaalverstrekkers of investeerders. Lees over deze oplossingen ook in de verhalen van Best Wool, De Graanrepubliek en Hessing Supervers later in dit artikel.
Vragen per sector
In een aantal sectoren spelen specifieke onderwerpen en vragen. Zo gaat het in de industrie om het gebruik van circulaire grondstoffen voor de productie. Producten worden in een circulaire economie modulair ontworpen, zodat ze goed repareerbaar en recyclebaar zijn. Er worden zo min mogelijk grondstoffen gebruikt met een zo laag mogelijke milieu-impact. Circulair ontwerpen, levensduurverlenging, hergebruik en recycling zijn belangrijke thema’s voor de industrie.
In de landbouw is het van belang om voedsel te produceren met zo weinig mogelijk schadelijke stoffen zoals pesticiden. Het behouden van biodiversiteit, kringlooplandbouw, bodemkwaliteit en watergebruik zijn belangrijke onderdelen van een circulair landbouwsysteem. Hierbij is het hoger verwaarden van de reststromen uit de landbouw essentieel.
Ketensamenwerking is van groot belang voor een circulaire economie en de retail is hierin een cruciale schakel. Het inkopen en verhandelen van circulaire producten is belangrijk om grondstofketens te sluiten. Ook het organiseren van de logistiek voor het terugwinnen van materialen speelt hierin een grote rol.
De bouwsector staat voor een grote uitdaging. Gebouwen moeten niet alleen duurzaam gebouwd zijn, maar ook energiezuinig en met een zo laag mogelijke footprint. Hierbij komt de focus steeds meer te liggen op biobased bouwen, een duurzaam bouwproces, het gebruik van het materialenpaspoort en modulair ontwerpen. Hiervoor is samenwerking in de complexe bouwketen van groot belang.
Financieringsvragen per levensfase
Naast thema’s die specifiek voor een sector spelen, ziet de Circulair Ondernemen Desk ook herkenbare vragen per levensfase van een bedrijf:
Start-up fase
Scale-up fase
Volwassenheidsfase
In welke levensfase jouw onderneming ook zit, de Circulair Ondernemen Desk helpt je bij het vinden van het juiste antwoord op al je vragen. Daarnaast is het Startup & Scale-up Team van Rabobank gespecialiseerd in financieringsoplossingen voor innovatieve businessmodellen.
Ervaringen van ondernemers
Benieuwd hoe andere ondernemers aan de slag gingen met een circulair businessmodel? Een aantal voorbeelden ter inspiratie:
Best Wool
Produceert 100% circulaire tapijten. In samenwerking met Niaga is er een duurzaam en volledig circulair productieproces opgezet. Door Best Wool zijn circulaire wollen tapijten en vloerkleden nu een stap dichterbij.
De Graanrepubliek
Is een coöperatie van boeren, retailers, horeca en overige partners, met als doel om lokaal geproduceerd Gronings graan te verwaarden tot hoogwaardige producten. Voorbeelden hiervan zijn pasta, jenever en andere graanproducten. De focus ligt op eerlijke en duurzame productieketens. Lees meer over hoe De Graanrepubliek dit heeft aangepakt.
Hessing Supervers
Streeft ernaar om gezonde, verse groenten beschikbaar te maken voor consumenten. Hierbij ligt de focus op een duurzame productieketen en Hessing heeft concrete doelen gesteld om nog verder te verduurzamen. Zo gaan gezond en duurzaam hand in hand. Ontdek het verhaal van Hessing Supervers.
Heb jij vragen over circulair ondernemen?
In dit artikel heb je meer gelezen over de diverse circulaire businessmodellen en welk type vragen er leven bij ondernemers. Herkenbaar voor jou en wil je even sparren? Neem dan contact op via e-mail met de Circulair Ondernemen Desk.