World Fruit Map: de fruitmand verandert qua inhoud en herkomst

De 2018-editie van de World Fruit Map benadrukte de opmars van zogenoemd “superfruit”, fruitsoorten die een buitengewoon gezond imago hebben. Blauwe bessen en avocado’s zijn hiervan bekende voorbeelden. Ondanks hun relatief hoge prijs per kilogram zijn ze verder in populariteit toegenomen, zowel in de EU als in de VS (figuur 1).

Ondertussen is de markt voor sinaasappels, grapefruit, abrikozen en peren gedaald. In China zijn doerians en zoete kersen sterk in populariteit toegenomen, vooral als geschenk bij feestdagen. Deze vraag heeft de export uit respectievelijk Thailand en Chili gestimuleerd. Buiten Azië blijft de doerian echter een nicheproduct, onder meer vanwege zijn sterke geur en hoge prijs.

Sinds 2020 zijn de fruitprijzen sterk gestegen en het is onwaarschijnlijk dat ze op korte termijn dalen. Op 1 januari 2025 lagen de consumentenprijzen voor vers fruit in de EU ongeveer 30% hoger dan vijf jaar eerder (figuur 2). In de VS bedroeg de stijging in dezelfde periode 19%.

Producenten van en handelaren in vers fruit zien zich geconfronteerd met stijgende kosten voor arbeid, energie, landbouwinputs (zoals meststoffen en gewasbescherming) en logistiek. Ook fruitverwerkers kampen met hogere energiekosten voor verwerking en koelopslag. Weersextremen en plantenziekten hebben de aanvoer verder onder druk gezet. Zo verstoorde het El Niño-verschijnsel van 2023 de productie van blauwe bessen in Latijns-Amerika, terwijl belangrijke productiegebieden voor sinaasappelsap in Brazilië en Florida zijn getroffen door citrusgreening en ongunstige weersomstandigheden. Als gevolg van deze productiedalingen stegen de termijnmarktprijzen voor geconcentreerd diepgevroren sinaasappelsap tussen januari 2020 en januari 2025 zelfs met 370%.

Terwijl Latijns-Amerika zijn rol als belangrijke fruit-exporterende regio heeft versterkt, blijven China en India de grootste fruitproducenten ter wereld, samen goed voor 40% van de wereldwijde productie. De EU en de VS nemen respectievelijk de derde en zesde plaats in. Ondanks een wereldwijde groei van de fruitproductie met gemiddeld 1,7% per jaar in het afgelopen decennium, is de binnenlandse productie in zowel de EU als de VS afgenomen. Landen zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland blijven sterk afhankelijk van import. Dat geldt ook voor de VS. De afhankelijkheid van import neemt juist toe door de groeiende populariteit van tropisch fruit, relatief hoge productiekosten in Noord-Amerika en Europa en doordat consumenten gewend zijn geraakt aan de jaarrondbeschikbaarheid van fruit.

Een nadere blik op de top 15 van landen die vers fruit exporteren (op basis van waarde) laat opvallende verschuivingen zien sinds 2013 (tabel 1). Mexico is gestegen van de zevende naar de tweede plaats, terwijl Peru van de dertiende naar de zevende plaats is geklommen. Thailand maakte een sprong van de veertiende naar de zesde plaats, vooral dankzij de bloeiende export van doerians naar China.

Daarentegen is de VS gedaald van de tweede naar de vierde plaats en zakte Italië van de vijfde naar de elfde plek. Ondanks de dynamiek in de wereld van fruit zijn sommige zaken hetzelfde gebleven: Spanje is nog altijd de koploper in de export van vers fruit — voornamelijk naar andere Europese landen — terwijl Nederland zijn rol behoudt als belangrijke toegangspoort voor fruitimporten in de EU. Deze importen zijn essentieel om te voldoen aan de Europese vraag naar fruitsoorten zoals avocado’s en blauwe bessen.

Hoewel bananen wereldwijd onverminderd populair zijn, zijn het vooral zacht fruit (zoals bessen en kersen) en tropisch fruit (zoals doerians. avocado’s en mango’s) die voor de recente groei in de wereldwijde handelswaarde van fruit zorgen. Daarentegen is de handel in sinaasappels, appels en peren sinds 2013 gestagneerd of zelfs afgenomen. Voor sommige fruitsoorten, zoals tafeldruiven, heeft de introductie van nieuwe rassen bijgedragen aan een hogere markt- en handelswaarde.

De fruitrassen die worden geteeld, veranderen en dat geldt niet alleen voor tafeldruiven. Beschermde rassen (met kwekersrecht, patenten, of merken) — ontwikkeld voor hogere opbrengsten, terugbrengen van arbeidskosten, betere smaak of grotere weerstand tegen droogte en ziekten — winnen terrein. Deze trend is vooral zichtbaar in exportgerichte landen. Bij druiven, blauwe bessen, aardbeien en appels worden beschermde rassen steeds dominanter. In Peru en Zuid-Afrika, bijvoorbeeld, zijn deze rassen inmiddels goed voor ongeveer 80% van de tafeldruivenexport, tegenover minder dan 20% in 2017 (figuur 4).

We verwachten dat de wereldwijde handel in vers fruit blijft groeien, aangezien consumenten gewend zijn geraakt aan de jaarrondbeschikbaarheid van fruit en aan geïmporteerd fruit dat niet lokaal wordt geteeld. Daarnaast stimuleren rassenontwikkeling, beter georganiseerde toeleveringsketens en investeringen in opslag en logistiek de productie in nieuwe regio’s wereldwijd. Tegelijkertijd staan de beschikbaarheid en betaalbaarheid van fruit onder druk door onder meer klimaatverandering, toenemende schaarste van (natuurlijke) hulpbronnen zoals water, kosten en beschikbaarheid van arbeid, geopolitieke spanningen, strengere overheidsregels en eisen van retailers. Investeringen in maatregelen om fruit te beschermen tegen extreme weersomstandigheden en innovaties in mechanisering en automatisering zijn geen luxe maar een noodzaak voor de duurzaamheid op lange termijn van de wereldwijde fruitsector.

> RaboResearch World Fruit Map 2025

*Poster-versies van de World Fruit Map 2025 zijn exclusief beschikbaar voor Rabobank-klanten. Interesse? Neem dan contact op met je accountmanager.