De impact van indexbeleggen

7 oktober 2019 13:54

Passief beleggen heeft de laatste jaren fors aan populariteit gewonnen en beleggers maken zich zorgen over de mogelijke invloed. Toch kan er geen relatie worden aangetoond tussen passief beleggen, zeepbellen, volatiliteit, correlatie en kuddegedrag.

Beurscijfers

De instroom in indexfondsen en de uitstroom uit actieve fondsen wekken zorgen. Mogelijke effecten zijn bijvoorbeeld marktinefficiëntie, de beweeglijkheid van de koers, correlaties en bubbelvorming. Maar zijn deze zorgen terecht? Het antwoord op deze vraag begint met de definitie van indexbeleggen. Volgens de theorie beleggen passieve beleggers in een wereldwijde marktportefeuille die alle denkbare belegbare activa omvat. Maar beleggen zij wel volgens dit principe van een brede marktportefeuille? En zo niet, zijn het dan wel passieve beleggers?

Wat zijn passieve beleggers?

Passieve beleggers volgen niet zomaar de wereldwijde marktportefeuille. In de praktijk blijken passieve beleggers zeer verschillend: ze hebben verschillende marktverwachtingen, risicoprofielen, horizonnen, beleggen in verschillende marktsegmenten en gebruiken andere soorten indexproducten. Daarbij komt dat passieve beleggers vaker een lange termijn focus hebben dan actieve beleggers. In tegenstelling tot wat veel gedacht wordt, stappen beleggers in indexfondsen minder snel uit tijdens stress in vergelijking met beleggers in actieve fondsen. Het beeld dat indexbeleggers marktbewegingen versterken komt dan ook niet overeen. Het ‘buy-and–hold’ karakter en de grote diversiteit in passieve beleggers verwatert de impact die zij kunnen hebben op financiële markten. Zo ook is de relatie tussen indexbeleggen en bubbelvorming twijfelachtig.

Bubbelvorming

Een bubbel beschrijft in het algemeen een te dure of over-geïnvesteerde beleggingscategorie. Een indexfonds geeft wel toegang tot de onderliggende effecten in een bepaalde beleggingscategorie, maar is geen aparte categorie op zich. Daarmee is een indexfonds afhankelijk van het risico dat zich uit in een bepaalde beleggingscategorie en niet andersom. Dit blijkt uit het feit dat bubbelvorming niets nieuws is. Toen indexbeleggen nog in de kinderschoenen stond, waren er al bubbels zoals Japanse aandelen in de jaren ‘80 en de internetbubbel eind jaren ‘90. Ook is er niet zomaar een relatie tussen te leggen passief beleggen en correlaties in aandelenrendement. Correlatie is een samenhang tussen twee variabelen, dus in dit geval hoe de prijzen van twee effecten ten opzichte van elkaar bewegen. Wanneer aandelen meer in lijn met elkaar bewegen, beperkt dit de spreidingsmogelijkheden van beleggers. Hoewel correlaties de afgelopen jaren zijn toegenomen, variëren zij door de tijd heen. Ook hier geldt dat er hogere correlaties zijn waargenomen in perioden voor de opkomst van indexbeleggen. Maar nog interessanter is dat er ook sprake was van lagere correlaties in de periode tussen 2015 en 2017. Dat was een periode waarin indexfondsen een forse instroom hadden. Onderzoek toont aan dat correlaties en de beweeglijkheid van de markt voornamelijk gedreven worden door wereldwijde macro-economische gebeurtenissen, bijvoorbeeld handelsoorlogen en renteverlagingen. Ze worden dus niet perse gedreven door passieve beleggers. Tevens moet in acht worden genomen dat actief management qua omvang en turnover nog vele malen groter zijn dan passief beleggen. Passief beleggen vertegenwoordigt circa 25% van het wereldwijde beleggingsfondsenuniversum.

De impact van indexbeleggen

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.